Εικόνα της εγκληματικότητας στα ΜΜΕ: πειραματική έρευνα για την απεικόνιση του εγκλήματος στα ελληνικά δελτία ειδήσεων και τις επιδράσεις στο κοινό

Abstract

Among all news headlines, crime is a topic that consistently peaks the interest of the public, and this reigns true throughout all societies. Mass media is the public’s main source, if not its only source, of information pertaining to criminal activity. Since the Victorian period, newspaper articles recounting the illegal actions of Jack the Ripper, and other “heinous” criminals, often used horrific details and gruesome imagery to describe the events. The media’s vivid portrayal of these stories illustrates the defining qualities of crime, and has in some ways influenced the method by which modern media covers crime-related stories today. The general population’s vast and seemingly insatiable fascination with crime is a product of the media’s thorough and vivid depiction of criminal activity throughout history. Taking into account the results of earlier studies regarding the mass media’s representation of crime and its effect on the society, the purpose of the research, presented herein, is to determine the key role that television plays in shaping both attitudes and perceptions over a range of crime-related issues, and the extent to which depictions of crime evoke emotional reactions in the viewers. In order to examine the issues at hand, a case study is conducted to examine five crimes, all of which have been covered on major Greek television news programmes. The goal of the case study is to examine and to analyse how each of the five crimes have been displayed in the media, and the relationship that ultimately develops between the media and the viewers. After observing certain causal relationships, the hypotheses are formed, and their validity tests lead us to some very interesting results.

Στο πλήθος των ειδήσεων που αφορούν την ανθρώπινη δραστηριότητα υπάρχει μία που ανέκαθεν προκαλούσε το ενδιαφέρον και μεταδιδόταν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σε όλες τις κοινωνίες. Το έγκλημα. Η αφαίρεση ανθρώπινης ζωής από άνθρωπο. Και κατά κύριο λόγο το ανεξήγητο με βάση τα εκάστοτε κοινωνικά στερεότυπα έγκλημα. Η ενασχόληση των ΜΜΕ με αυτό αποτελούσε πάντοτε τη βασική, αν όχι μοναδική, πηγή πληροφόρησης του κοινού για το εν λόγω θέμα. Ήδη από την εποχή της Βικτωριανής Αγγλίας, τα κείμενα στις εφημερίδες για τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη αλλά και για άλλα «ειδεχθή» εγκλήματα καθώς και οι σκληρές λεπτομέρειες που συνόδευαν την περιγραφή τους τα καθιστούν αναπαραστάσεις, οι οποίες παρά τις διαφορές τους είναι σαφώς πρόδρομοι των σημερινών αναπαραστάσεων. Η επιθυμία των ανθρώπων να ενημερώνονται για τις ιστορίες αυτές ήταν και παραμένει μεγάλη, με αποτέλεσμα το μέσο μετάδοσης της είδησης, ο τρόπος που παρουσιάζεται η εγκληματική δραστηριότητα να αποκτά ξεχωριστή σημασία. Συνεκτιμώντας τα πορίσματα προγενέστερων πειραματικών μελετών αναφορικά με την αναπαράσταση του εγκληματικού φαινομένου από τα ΜΜΕ και των επιδράσεων που ασκεί στην κοινωνία, θελήσαμε να διερευνήσουμε τον ρόλο των τηλεοπτικών μεταδόσεων εγκληματικών ενεργειών, τόσο στη διαμόρφωση στον πολίτη εκτιμήσεων και στάσεων απέναντι σε μία σειρά ζητημάτων για την κοινωνία και την ερμηνεία των παραμέτρων που προσεγγίζουν αιτιολογικά την εγκληματική συμπεριφορά, όσο και στον βαθμό πρόκλησης συναισθηματικών αντιδράσεων. Προκειμένου να το επιτύχουμε χρησιμοποιήσαμε ως μελέτη περίπτωσης (case study) πέντε ρεπορτάζ εγκληματικών ενεργειών που μεταδόθηκαν σε δελτίο ειδήσεων κεντρικού τηλεοπτικού σταθμού. Στόχος μας αποτέλεσε αφενός η εξέταση και ανάλυση του τρόπου με τον οποίο προβλήθηκαν τα υπό μελέτη τηλεοπτικά ρεπορτάζ και αφετέρου η ενδελεχής εξερεύνηση της σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα στο μήνυμα και τον αποδέκτη, μέσα από τη διεξαγωγή ενός πειράματος. Η παρατήρηση συγκεκριμένων αιτιακών σχέσεων και η συνεπακόλουθη διατύπωση αλλά και ο έλεγχος των υποθέσεων, οδήγησε στα ενδιαφέροντα ευρήματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής.