Fostering creative thinking: the role of primary teachers

Abstract

We are currently witnessing an increasing social demand for creativity in almost every field of human activity. Primary education is striving to keep pace with these new social needs and prepare creative future citizens. It is well accepted that teachers play a key role, positively or negatively, in fostering students’ creative thinking, but limited research has been conducted into this topic. Thus, the basic aim of this study was to investigate Greek primary teachers’ situated knowledge, experiences, and implicit theories of fostering students’ creative thinking, mainly through the use of empirical data. A mixture of methods was employed, including surveys, focus groups, and literature research. The data analysis revealed that teachers’ practices are influenced mainly by inconsistent implicit theories and by widespread misconceptions about creativity. In addition, several factors inhibit teachers in fostering students’ creative thinking, such as inadequate initial teacher education and in-service training and a lack of time and means. Moreover, an analysis of creativity definitions and collocations found that the emphasis is placed on its positive aspects. However, teachers reported that creativity also has its dark side and that students need to develop particular thinking skills in order to understand the potential consequences of their creative actions. Therefore, the focus of primary education should be not only to foster students’ creative thinking but also to encourage complementary types of thinking such as critical, caring, and reflective. Teachers’ situated knowledge and experiences of fostering creative thinking in real classrooms and their recommendations for a more creative education offer valuable insights and information for creativity researchers and policymakers. Conclusions drawn from this dissertation include key recommendations for fostering students’ creative-thinking skills, a comprehensive definition of creativity in the primaryeducation context, a reliable framework for e-training teachers in collaborative creativity, and a model for analysing the consequences of human creativity. The study ends with suggestions for further research.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξανόμενη απαίτηση για δημιουργικότητα σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση πασχίζει να συμβαδίσει με τις νέες κοινωνικοοικονομικές ανάγκες και να προετοιμάσει τους δημιουργικούς πολίτες του μέλλοντος. Αν και οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παίζουν καθοριστικό ρόλο, άλλοτε θετικό και άλλοτε αρνητικό, στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας των μαθητών, λίγες έρευνες έχουν διεξαχθεί σχετικά με τη συμβολή τους στην καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης των μαθητών και τις απόψεις τους για το θέμα αυτό. Η θεμελιωμένη γνώση (situated knowledge) των Ελλήνων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και η εμπειρία τους από την προώθηση της δημιουργικής σκέψης στις σχολικές τάξεις, μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες και οπτικές στους συναδέλφους τους, σε επιστήμονες ερευνητές αλλά και στις εκπαιδευτικές αρχές όπως και στους σχεδιαστές της εκπαιδευτικής πολιτικής. Για το λόγο αυτό, ο βασικός σκοπός της διατριβής αυτής, που συναπαρτίζεται από επτά πρωτότυπες δημοσιεύσεις και μια εκτενή εισαγωγή, είναι να δώσει απαντήσεις στα εξής ερευνητικά ερωτήματα: 1. Ποιες είναι οι αντιλήψεις και οι προσωπικές θεωρίες (implicit theories) των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης; α. Πώς επηρεάζει η διδακτική εμπειρία και η ειδικότητα των εκπαιδευτικών τις αντιλήψεις και τις προσωπικές θεωρίες τους για τη δημιουργική σκέψη; β. Με ποιους τρόπους θα πρέπει να εκπαιδεύονται και να υποστηρίζονται στο έργο τους οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να μπορούν να καλλιεργούν τη δημιουργική σκέψη των μαθητών; 2. Ποιον τύπο δημιουργικότητας θα πρέπει να προωθούν οι εκπαιδευτικοί στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και γιατί; 3. Τι προτείνουν οι Έλληνες εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης των μαθητών; Η έρευνα αξιοποίησε τέσσερις διαφορετικές ερευνητικές μεθόδους για να συλλέξει και να αναλύσει πολύπλευρα εμπειρικά δεδομένα ώστε να διερευνηθούν σε βάθος τα ερευνητικά ερωτήματα: επισκόπηση με ερωτηματολόγια (survey), βιβλιογραφική έρευνα (literature research), ομάδες εστιασμένης συζήτησης (focus groups) και έρευνα δράσης (action research). Τριακόσιοι (300) Έλληνες εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης -με ποικίλα χαρακτηριστικά ως προς την ειδικότητα, την εργασιακή σχέση, τη μόρφωση και τη διδακτική εμπειρία­-, πήραν μέρος στην πρώτη φάση της έρευνας που διεξήχθη με ερωτηματολόγια. Είκοσι ένας (21) από αυτούς πήραν μέρος και στην τελευταία φάση συμμετέχοντας στις ομάδες εστιασμένης συζήτησης. Εκατόν είκοσι οκτώ (128) εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έλαβαν μέρος στην έρευνα δράσης που αποτέλεσε την τρίτη φάση της έρευνας. Η ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων αποκαλύπτει ότι οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από αντιφατικές, προσωπικές θεωρίες τις οποίες διαμορφώνουν επηρεαζόμενοι, περισσότερο, από διαδεδομένες παρανοήσεις για τη φύση της ανθρώπινης δημιουργικότητας παρά βασιζόμενοι στα πορίσματα της σύγχρονης έρευνας και τις σχετικές επιστημονικές θεωρίες.