Μέθοδος project και δημιουργική σκέψη: οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ως προς τη συμβολή της μεθόδου project στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης των μαθητών

Abstract

Creative thinking in the context of the project method remains a highly unexplored field. Also, research on the concepts of education professionals on the issue of creative thinking and ways for its development are limited. This is a significant deficiency, as it has been proven that education professionals play an important role, either positive or negative, in forming the necessary conditions for the development of creative thinking in their students. Their teaching practices, which are affected by their personal theories, can differ from those of scientific researchers. The goal of the present research is the study of the concepts of education professionals on the potential of development of creative thinking of students by the project method. The research used the quality methodology approach. One of the basic conclusions of the research is that all education professionals believe that creative thinking can be developed in the context of the project method. All four basic dimensions of creativity – procedure, environment, individual, product – were found in the concepts of education professionals, whereas procedure was the prevailing one. Education professionals consider that the task plan teaching method forms a framework of educational procedures with features that correspond to those of a creative school environment. They do not connect creativity to a specific gift or genius, but they consider creative thinking an innate skill we all have, that can be trained and developed. They directly correlate creative thinking and learning, as the individual structure of knowledge and understanding by students is a creative action (mini-c/Explanatory creativity) on which the next forms of creative expression are founded and generated (little c & Big C creativity). Especially, they emphasize the social aspect of creativity, according to which creative ideas are not generated by just one individual but they are the result of collective effort (Collaborative creativity). By the collective pursuit of constructive goals and the sensitization of students on important issues, the ethical aspect of their creative thinking is promoted. Key words: Education professional perceptions, creative thinking, project method, Secondary Education.

Η δημιουργική σκέψη στο πλαίσιο της μεθόδου project παραμένει ένα πεδίο σε πολύ μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο. Οι έρευνες, επίσης, που αφορούν την εξέταση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών για τη δημιουργική σκέψη και τους τρόπους ανάπτυξής της είναι περιορισμένες. Αυτό συνιστά σημαντική έλλειψη καθώς είναι διαπιστωμένο ότι οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο είτε θετικό είτε αρνητικό στη δημιουργία των συνθηκών για την ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης των μαθητών τους. Οι διδακτικές πρακτικές τους, οι οποίες επηρεάζονται από τις προσωπικές θεωρίες τους, μπορεί να είναι διαφορετικές από αυτές των επιστημόνων ερευνητών. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η εξέταση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών για τη δυνατότητα ανάπτυξης της δημιουργικής σκέψης των μαθητών μέσα από τη μέθοδο project. Η έρευνα ακολούθησε την ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση. Ανάμεσα στα βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι η δημιουργική σκέψη μπορεί να αναπτυχθεί στο πλαίσιο της μεθόδου project. Και οι τέσσερις βασικές διαστάσεις της δημιουργικότητας, διαδικασία, περιβάλλον, άτομο, προϊόν, εντοπίστηκαν στις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών με κυρίαρχη αυτή της διαδικασίας. Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι η παιδαγωγική του σχεδίου εργασίας δημιουργεί ένα πλαίσιο εκπαιδευτικών διαδικασιών τα χαρακτηριστικά του οποίου αντιστοιχούν σ’ αυτά ενός δημιουργικού σχολικού περιβάλλοντος. Δε συνδέουν τη δημιουργικότητα με κάποιο ειδικό ταλέντο ή την ιδιοφυΐα, αλλά θεωρούν τη δημιουργική σκέψη ικανότητα που είναι έμφυτη στον καθένα από μας και μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εκπαίδευσης και ανάπτυξης. Συσχετίζουν άμεσα τη δημιουργική σκέψη με τη μάθηση καθώς η προσωπική δόμηση της γνώσης και της κατανόησης από τους μαθητές συνιστά δημιουργική πράξη (mini-c/Ερμηνευτική δημιουργικότητα) στην οποία έχουν τη βάση και τη γένεσή τους οι επόμενες μορφές δημιουργικής έκφρασης (little c & Big C creativity). Τονίζουν ιδιαίτερα την κοινωνική διάσταση της δημιουργικότητας σύμφωνα με την οποία οι δημιουργικές ιδέες δεν είναι προϊόντα ενός μόνου ατόμου, αλλά αποτελέσματα συλλογικής προσπάθειας (Collaborative creativity). Μέσα από τη συλλογική επιδίωξη εποικοδομητικών σκοπών και την ευαισθητοποίηση των μαθητών απέναντι σε σημαντικά ζητήματα προωθείται η ηθική διάσταση της δημιουργικής τους σκέψης. Λέξεις κλειδιά: Αντιλήψεις εκπαιδευτικών, δημιουργική σκέψη, μέθοδος project, Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.