Διερεύνηση του κινδύνου ανάπτυξης κατακλίσεων και αποτελεσματικότητα των υποστηρικτικών συστημάτων στην πρόληψή τους

Abstract

Aim: The aim of this study was to investigate a) pressure ulcer development risk factors in hip fracture patients, b) effectiveness of pressure ulcer prevention between several species of special supporting surfaces and common hospital mattresses used in a general hospital of Athens and c) patients’ satisfaction from using the supporting surfaces. Method: The study was prospective quasi-experimental design realizing a convenient sample of 150 patients with hip fracture Patients were distributed in two groups (intervention and control group). Special supporting surfaces were used during the patients’ hospital stay (intervention group), and the common hospital mattresses (control group). The observation period started at admission and lasted up to the discharge from hospital or at least for four post-surgical days. The supporting surface type that was used during hip fracture patients’ hospital stay was considered as the independent variable and the pressure ulcer development as the main dependent variable. Results: The pressure ulcer incidence-proportion or the cumulative incidence was found 27 33% for the 8 months’ period. Most of the risk factors which were included in this study did not correlate statistically significantly with pressure ulcer development. Only pain found to have a positive statistically significant correlation with pressure ulcers (p=0.049). That Is the higher the pain the lower the number of pressure ulcers. In addition, several variables from the patients’ history, the operative period and the prevention measures had not been correlated with pressure ulcers development. Only the length of hospital stay found to have a negative statistically significant correlation (p=0.038) with pressure ulcers development. The greater the hospital stay the higher the number of pressure ulcers. The comparison between the intervention and control group has shown a strong negative statistically significant correlation (p=0.000) with the development and the number of pressure ulcers, that is the intervention group patients developed less frequently and less pressure ulcers. The patients and their relatives reported quite satisfied (mean rate 3.7-4.2) by the special supporting surfaces (min: 1 to max: 5). Nevertheless, there was a strong negative statistically significant correlation between the two groups and level of satisfaction (rho= -0.396, p=0.000), that is the higher the satisfaction the higher the possibility the supporting surface to be one of the intervention supporting systems. Conclusion: This study was the first effort in Greece and despite the limitations some important results were found. The use of modern supporting surfaces was correlated with significant lower incidence of pressure ulcers and higher patient satisfaction. So it is proposed, the replacement of common hospital mattresses after cost effectiveness studies will be conducted. Moreover, the prevention measures that have been recorded were insufficient. In addition, it is recommended the motivation of people in all management levels of health care system, to plan and create guidelines for pressure ulcer prevention measures, Finally, further investigation is needed regarding risk factors to confirm their role in pressure ulcers development.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση α) των παραγόντων κίνδυνου ανάπτυξης κατακλίσεων σε ασθενείς με κάταγμα ισχίου, β) της αποτελεσματικότητας ως προς την πρόληψη κατακλίσεων διαφόρων τύπων ειδικών υποστηρικτικών συστημάτων σε σχέση με τα κοινά υποστηρικτικά συστήματα που χρησιμοποιούνται σε νοσοκομείο της Αττικής και γ) της ικανοποίησης των ασθενών του δείγματος από τη χρήση των υποστηρικτικών συστημάτων. Μέθοδος: Η μελέτη ήταν προοπτική, οιωνοί-πειραματική (prospective quasi-experimental study) και το δείγμα ευκολίας αποτέλεσαν 150 ασθενείς με κάταγμα ισχίου. Η παρέμβαση περιελάμβανε τη χρήση εξειδικευμένων υποστηρικτικών συστημάτων κατά την παραμονή των ασθενών στο νοσοκομείο (ομάδα παρέμβασης). Την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν οι ασθενείς που νοσηλεύθηκαν στα κοινά στρώματα του νοσοκομείου. Ο χρόνος παρακολούθησης του δείγματος ξεκινούσε από την ημέρα εισαγωγής και διαρκούσε έως την έξοδο από το νοσοκομείο ή για τουλάχιστον τέσσερις ημέρες μετεγχειρητικά. Την ανεξάρτητη μεταβλητή αποτέλεσε το είδος του υποστηρικτικού συστήματος που χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια νοσηλείας των ασθενών με κάταγμα ισχίου και την κυρία εξαρτημένη μεταβλητή αποτέλεσε η ανάπτυξη ή μη κατακλίσεων σε αυτούς τους ασθενείς. Αποτελέσματα: Η επίπτωση - ποσοστό ή αθροιστική επίπτωση κατακλίσεων στο δείγμα της παρούσας μελέτης ήταν 27,33% για το χρονικό διάστημα παρακολούθησης 8 μηνών. Οι πιθανοί παράγοντες κίνδυνου ανάπτυξης κατακλίσεων που συμπεριλήφθησαν στη μελέτη δεν συσχετίστηκαν στατιστικά σημαντικά με την εμφάνιση των κατακλίσεων εκτός από τον πόνο που βρέθηκε να έχει θετική συσχέτιση με τις κατακλίσεις (p=0,049) δηλαδή όσο αυξανόταν ο πόνος τόσο μειωνόταν η εμφάνιση κατακλίσεων. Οι διάφορες μεταβλητές από το ιστορικό των ασθενών, τα δεδομένα της διεγχειρητικής περιόδου, τα μέτρα πρόληψης δε συσχετίστηκαν με την εμφάνιση των κατακλίσεων σε στατιστικά σημαντικό βαθμό. Η διάρκεια νοσηλείας βρέθηκε ότι είχε αρνητική στατιστικά σημαντική συσχέτιση (p=0,038) με την εμφάνιση των κατακλίσεων δηλαδή όσο αυξανόταν ο χρόνος νοσηλείας τόσο αυξανόταν η εμφάνιση των κατακλίσεων. Η σύγκριση μεταξύ της ομάδας παρέμβασης και ελέγχου έδειξε ισχυρή αρνητική στατιστικά σημαντική συσχέτιση (p=0,000) με την εμφάνιση και τον αριθμό των κατακλίσεων δηλαδή οι ασθενείς της ομάδας παρέμβασης, εμφάνισαν λιγότερο συχνά και μικρότερο αριθμό κατακλίσεων. Οι ασθενείς ή οι συγγενείς τους δήλωσαν αρκετά ικανοποιημένοι (διακύμανση μέσης τιμής ικανοποίησης από 3,7-4,2) από τη χρήση των υποστηρικτικών συστημάτων. Ωστόσο, βρέθηκε μια ισχυρή αρνητική συσχέτιση μεταξύ των δύο ομάδων και της ικανοποίησης (rho= -0,396 p=0,000), δηλαδή όσο η ικανοποίηση αυξανόταν, το υποστηρικτικό σύστημα άνηκε σε εκείνα της ομάδας παρέμβασης. Συμπεράσματα: Η μελέτη αυτή αποτελεί την πρώτη προσπάθεια στη χωρά μας και παρά τους περιορισμούς που υπήρξαν, τα ακόλουθα συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από τα αποτελέσματά της. Καθώς η χρήση των συγχρόνων υποστηρικτικών συστημάτων σχετίστηκε με μικρότερη επίπτωση κατακλίσεων και μεγαλύτερη ικανοποίηση των ασθενών προτείνεται η αντικατάσταση των υποστηρικτικών συστημάτων των νοσοκομείων, εφόσον πραγματοποιηθούν και οικονομικό τεχνικές μελέτες, ώστε η αντικατάσταση αυτή να πραγματοποιηθεί με ορθολογικό τρόπο. Επιπλέον, καθώς τα μέτρα πρόληψης που καταγράφησαν ήταν ανεπαρκή κυρίως λόγω έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού, προτείνεται η κινητοποίηση όλων των επιπέδων διοίκησης του συστήματος υγείας προς την κατεύθυνση εφαρμογής συνολικού σχεδίου πρόληψης των κατακλίσεων. Τέλος, εφόσον οι περισσότεροι παράγοντες κίνδυνου κατακλίσεων στην παρούσα μελέτη δε συσχετίστηκαν με την εμφάνιση κατακλίσεων, προτείνεται η περαιτέρω διερεύνηση τους σε νέες μελέτες.