Έκφραση των πρωτεϊνών bcl-2, bax, bcl-x, fas και fas-ligand στη νόσο Hodgkin: συσχέτιση με την έκφραση της πρωτεΐνης p53, την παρουσία του ιού EBV και κλινικοεργαστηριακές παραμέτρους

Abstract

In the present study we investigated the apoptotic mechanisms of HRS neoplastic cells in Hodgkin lymphoma (HL) and the relevant clinical significance. We used a combination of in vitro techniques manipulating the apoptotic pathways of Hodgkin lymphoma cell lines, and immunohistochemistry in primary tumors. Stimulation of the extrinsic apoptotic pathway by using the FAS-agonistic antibody CH11 and HL cell lines showed that this pathway is blocked in HRS cells. The apoptotic inhibitor FLIP was involved in the blocking of the extrinsic apoptotic pathway. In contrast, in vitro activation of p53, by the MDM2 inhibitor nutlin-3, activated the intrinsic apoptotic pathway and induced significant apoptotic cell death through upregulation of the p53-targets BAX and PUMA in HL cell lines with wild-type p53. Immunohistochemistry in primary HL tumors showed that the proteins FAS, FASL, BAX and BCL-XL are expressed at high levels by HRS cells. In contrast, BCL2 was negative in almost half of the cases. p53 protein expression showed great variability. The expression levels of the above proteins were not associated with the presence of EBV virus in HRS cells. p53 protein expession levels were correlated with spontaneous apoptosis of HRS cells as evaluated by immunochemical detection of activated caspase-3 in HRS cells. In addition, high expression levels of activated caspase-3 in HRS cells were correlated with better prognosis in a cohort of previously untreated HL patients.

Στην παρούσα μελέτη διερευνήσαμε τους αποπτωτικούς μηχανισμούς των ΗRS νεοπλασματικών κυττάρων στο λέμφωμα Hodgkin και την κλινική τους σημασία. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήσαμε ένα συνδυασμό από in vitro τεχνικές και διάφορους αποπτωτικούς χειρισμούς σε κυτταρικές σειρές λεμφώματος Hodgkin, καθώς και ανοσοϊστοχημικές τεχνικές για να διερευνήσουμε την έκφραση διαφόρων αποπτωτικών πρωτεϊνών σε πρωτοπαθείς όγκους ασθενών. Τα ευρήματα αυτά συσχετίστηκαν με τα κλινικά δεδομένα των ασθενών και την παρουσία του ιού ΕΒV. Πρόκληση του εξωγενούς αποπτωτικού συστήματος FAS με το αγωνιστικό αντίσωμα CH11 έδειξε ότι τα ΗRS κύτταρα παρουσιάζουν αδρανοποίηση της εξωγενούς αποπτωτικής οδού εν’μέρει λόγω του αναστολέα FLIP. Ενεργοποίηση της ογκοκατασταλτικής πρωτεΐνης p53 με τον MDM2-αναστολέα nutlin-3 ενεργοποίησε την ενδογενή αποπτωτική οδό και προκάλεσε σημαντικό αποπτωτικό θάνατο σε ΗRS κύτταρα χωρίς μεταλλαγμένο p53, μέσω αύξησης των επιπέδων των προαποπτωτικών πρωτεϊνών BAX, και PUMA. Στους πρωτοπαθείς όγκους των ασθενών οι πρωτεΐνες FAS, FASL, BAX και BCXL έκφράζονταν σε υψηλά επίπεδα στα ΗRS κύτταρα. Αντίθετα η πρωτεΐνη BCL2 ήταν αρνητική στο μισό περίπου των περιπτώσεων. Η πρωτεΐνη p53 εμφάνιζε έντονη διακύμανση. Καμία από τις πρωτεΐνες αυτές δεν σχετίζονταν ως προς τα επίπεδα ανοσοϊστοχημικής έκφρασης με την παρουσία του ιού ΕΒV. Υψηλά επίπεδα ανασοϊστοχημικής έκφρασης του p53, σχετίζονταν στατιστικά σημαντικά με υψηλότερο ενδογενή αποπτωτικό ρυθμό των νεοπλασματικών κυττάρων όπως εκτιμήθηκε με την ανοσοϊστοχημική έκφραση της ενεργοποιημένης κασπάσης-3 στα ΗRS κύτταρα. Επίσης υψηλά επίπεδα της τελευταίας σχετίζονταν στατιστικά σημαντικά με καλύτερη πρόγνωση ασθενών που δεν είχαν υποβληθεί σε προηγούμενη θεραπεία.