Η συμβολή των καινοτομιών στην οικονομικότητα της βιολογικής παραγωγής

Abstract

Organic farming is a solution to the problems of chemical agriculture and a response to consumer demand for quality products. However, the profitability of organic farms does not exceed that of the conventional counterparts. Adoption of innovations is able to improve the ratio: quantity of output to quantity of inputs used in organic farms. This research investigates the contribution of adoption of innovations in the economics of organic farming and focuses on olive, the most important organic crop for Greece, and on the region of Macedonia. In detail, this research explores the contribution of adoption of innovations in profitability, efficiency and total factor productivity (TFP). Based on the theoretical framework for innovation, ten innovations were identified in the cultivation of organic olive, during the field survey. So, the «innovativeness index» was constructed, as a measure of the extent of adoption of innovations by farmers. Depending on the price of the innovativeness index, farmers (and the corresponding farms) were classified into three “innovation groups”, the “laggards”, the “innovative” and the “very innovative”, in order to carry out the technico-economic analysis. The technico-economic analysis showed that innovative and very innovative farms exhibit slightly increased cost of production. However, their gross revenue is much greater, resulting in a decrease in the loss for the innovative and very innovative farms, while their farm income is increased. Next, in order to carry out the parametric analysis, farms were classified into six innovation groups and the innovation variable was defined, which takes values from 1 to 6 to match the innovation groups. A new methodology was proposed for the measurement of TFP difference among farms of different extent of adoption of innovations and for the decomposition of TFP difference in its components. Technological progress is represented by the innovation variable, while the measurement and analysis of the components of TFP difference is formed in a cross section basis, resulting from the comparison among innovation groups. The estimation of a stochastic restricted translog profit function yielded the following results: The variable innovation and the high-tech capital have a positive contribution on the variable profit, that is, adoption of innovations and/or high-tech capital increases the variable profit of organic olive farms. Furthermore, mean profit efficiency is increased in the innovative groups, while profit loss is reduced. The quasi-fixed inputs are underutilized by all innovation groups, while underutilization of the high-tech and non-high-tech capital is increased in the innovative groups. TFP is also increased in the innovative groups, the technological difference has always a positive contribution in TFP difference among innovation groups, while adjustment in innovativeness has not always a positive contribution. In general, policy measures should promote the adoption of innovations by farmers. Given the underutilization of high-tech capital, particular attention should be paid to the adoption of process innovations and of innovative inputs embodied in the materials. The underutilization of the other quasi-fixed inputs indicates that farmers should intensify their production through the increase of the quantity of labour and materials. Specifically, as the price elasticity of demand for inputs differs among innovation groups, policy measures should be specialized for each innovation group, in order to increase the efficiency of adopted measures.

Η βιολογική γεωργία αποτελεί μια απάντηση στα αδιέξοδα της χημικής γεωργίας καθώς και στις απαιτήσεις των καταναλωτών για ποιοτικά προϊόντα. Εντούτοις, η κερδοφορία των βιολογικών εκμεταλλεύσεων δεν διαφοροποιείται από αυτή των αντιστοίχων συμβατικών. Η υιοθέτηση καινοτομιών είναι σε θέση να βελτιώσει τη σχέση: ποσότητα παραγόμενου προϊόντος προς ποσότητα χρησιμοποιούμενων συντελεστών παραγωγής στις βιολογικές εκμεταλλεύσεις. Η παρούσα έρευνα διερευνά τη συμβολή της υιοθέτησης καινοτομιών στην οικονομικότητα της βιολογικής παραγωγής και επικεντρώνεται στη σημαντικότερη βιολογική καλλιέργεια για την Ελλάδα, την ελιά, στη περιοχή της Μακεδονίας. Οι πτυχές της οικονομικότητας που διερευνώνται είναι τα οικονομικά αποτελέσματα, η κερδοφορία, η αποτελεσματικότητα κέρδους και η συνολική παραγωγικότητα. Με βάση το θεωρητικό πλαίσιο για την καινοτομία, κατά την εμπειρική έρευνα που πραγματοποιήθηκε, αναγνωρίστηκαν δέκα καινοτομίες στην καλλιέργεια της βιολογικής ελιάς και κατασκευάστηκε ο «δείκτης καινοτόμησης», ως μέτρο του βαθμού υιοθέτησης καινοτομιών από τους γεωργούς. Ανάλογα με τη τιμή του δείκτη, για τις ανάγκες τις τεχνικοοικονομικής ανάλυσης, οι γεωργοί (και αντίστοιχα και οι εκμεταλλεύσεις) κατατάχθηκαν σε τρεις «ομάδες καινοτόμησης», τους «βραδυπορούντες», τους «καινοτόμους» και τους «πολύ καινοτόμους». Η συγκριτική τεχνικοοικονομική ανάλυση έδειξε ότι στις πιο καινοτόμες εκμεταλλεύσεις (καινοτόμες και πολύ καινοτόμες) οι δαπάνες παραγωγής είναι ελαφρώς αυξημένες. Εντούτοις, η ακαθάριστη πρόσοδος είναι πολύ περισσότερο αυξημένη, με αποτέλεσμα η ζημία που παρατηρείται να μειώνεται στις πιο καινοτόμες εκμεταλλεύσεις, ενώ το γεωργικό εισόδημα αυξάνεται. Στη συνέχεια, για τις ανάγκες της παραμετρικής ανάλυσης, οι εκμεταλλεύσεις κατατάχθηκαν σε έξι ομάδες καινοτόμησης και ορίστηκε η μεταβλητή καινοτόμησης, η οποία λαμβάνει τιμές από το 1 έως το 6 σε αντιστοιχία με τις ομάδες καινοτόμησης. Για τη μέτρηση της διαφοράς της συνολικής παραγωγικότητας μεταξύ εκμεταλλεύσεων διαφορετικού βαθμού καινοτόμησης και τον επιμερισμό της διαφοράς αυτής στους προσδιοριστικούς της παράγοντες προτείνεται μια νέα μεθοδολογία: Η τεχνολογική πρόοδος αντιπροσωπεύεται από την μεταβλητή καινοτόμησης, ενώ η μέτρηση και ανάλυση των προσδιοριστικών παραγόντων της μεταβολής της συνολικής παραγωγικότητας γίνεται σε διαστρωματική βάση, που προκύπτει από τη σύγκριση μεταξύ των ομάδων καινοτόμησης. Η εκτίμηση ενός στοχαστικού τρανσλογαριθμικού υποδείγματος της περιορισμένης συνάρτησης κέρδους έδωσε τα παρακάτω αποτελέσματα: Η μεταβλητή καινοτόμησης και το κεφάλαιο υψηλής τεχνολογίας έχουν θετική επίδραση στο ακαθάριστο κέρδος, δηλαδή η υιοθέτηση καινοτομιών ή/και κεφαλαίου υψηλής τεχνολογίας αυξάνει το ακαθάριστο κέρδος του κλάδου βιολογικής παραγωγή ελιάς. Επίσης, η μέση αποτελεσματικότητα κέρδους αυξάνει στις πιο καινοτόμες ομάδες, ενώ παράλληλα, μειώνεται η απώλεια κέρδους λόγω αναποτελεσματικότητας. Οι οιονεί σταθεροί συντελεστές παραγωγής υποχρησιμοποιούνται από το σύνολο των ομάδων καινοτόμησης, ενώ η υποχρησιμοποίηση του κεφαλαίου υψηλής και μη υψηλής τεχνολογίας είναι αυξημένη στις πιο καινοτόμες εκμεταλλεύσεις. Η συνολική παραγωγικότητα είναι αυξημένη στις πιο καινοτόμες ομάδες, η τεχνολογική διαφορά έχει πάντα θετική συμβολή στη διαφορά της συνολικής παραγωγικότητας, ενώ η προσαρμογή στην καινοτομικότητα δεν αυξάνει πάντα τη διαφορά της συνολικής παραγωγικότητας μεταξύ των ομάδων καινοτόμησης. Τα μέτρα πολιτικής, γενικά, πρέπει να είναι προσανατολισμένα στην ενθάρρυνση της υιοθέτησης καινοτομιών από τους γεωργούς. Δεδομένης της υποχρησιμοποίησης του κεφαλαίου υψηλής τεχνολογίας, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην υιοθέτηση καινοτόμων εισροών ενσωματωμένων στα αναλώσιμα καθώς και καινοτόμων διαδικασιών. Η υποχρησιμοποίηση και των υπολοίπων οιονεί σταθερών εισροών σημαίνει ότι απαιτείται εντατικοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, μέσω αύξησης των ποσοτήτων εργασίας και αναλωσίμων. Ειδικότερα, καθώς οι τιμές ελαστικότητας ζήτησης των εισροών διαφέρουν μεταξύ των ομάδων καινοτόμησης, καθίσταται αναγκαία η εξειδίκευση των μέτρων πολιτικής στις επιμέρους ομάδες καινοτόμησης για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των υιοθετούμενων μέτρων.