Υπερηχογραφική απεικόνιση του μασητήρα μυ και συσχέτιση με την ηλεκτρομυογραφική καταγραφή της δραστηριότητάς του: πειραματική μελέτη σε υγιείς νεαρές ενήλικές γυναίκες

Abstract

The significance of masticatory muscle function with regard to normal function and functional disorders of the craniomandibular system has been proven by numerous studies. The assessment of the electrical muscle activity by means of electromyography and the measurement of the thickness of the muscles by means of ultrasound imaging are diagnostic methods for the estimation of the masticatory muscle function. Among the jaw closing muscles, the masseter makes an essential contribution both to the closing force of the mandible and when overloaded to facial pain. Due to its bulky morphology and superficial position is easily accessible for quantative analysis. Masseter muscle thickness and its electromyographic activity have been shown to correlate significantly with bite force. Consequently, it could be inferred that masseter muscle thickness would correlate with its electromyographic activity. The few studies available so far in the literature, examining the relation of masseter muscle thickness to its electromyographic activity, have not shown a clear correlation. The aim of the present study was to assess the thickness of the masseter muscle by means of ultrasounds, to record the electrical muscle activity by means of electromyography and to estimate the correlation of masseter muscle thickness to its electromyographic activity. Additionaly, the reproducibility of the two methods was assessed and differences between the right and left masseter muscle were evaluated. The study comprised 110 young women for initial examination who served to form a study group of 52 subjects (mean age 23,7±2,5 years) without craniomandibular disorders and with full continuous dental arches. All the participants were students at the Aristotle University of Thessaloniki. They were informed about the aims of the study and the study procedure and informed consent was received. Electrical activity was recorded bilaterally with bipolar surface electrodes and the raw signal was analyzed by means of an electromyographic system (Myotronics-Noromed, Inc). The thickness of the masseter muscle was measured bilaterally with a real-time scanner (Pie Medical Scanner 480, 7,5 MHz). The error of the method in the electromyographic and ultrasound techniques was calculated by double recordings in 15 randomly selected subjects in four weeks interval. All the recordings and measurements were performed by the writer of the present study. The measurement error was found to be small, not exceeding 18,01 μV (5,02%) for the recording of the electromyographic activity and 0,19 mm (1,41%) for the measurement of masseter muscle thickness.

Ο ρόλος των μασητήριων μυών είναι καθοριστικός για την ομαλή λειτουργία του στοματογναθικού συστήματος (ΣΓΣ) και η εκτίμηση της λειτουργικής τους κατάστασης είναι χρήσιμη αρκετές φορές για διαγνωστικούς σκοπούς. Για το σκοπό αυτό έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο η καταγραφή της ηλεκτρομυογραφικής τους δραστηριότητας όσο και η μέτρηση του πάχους τους με τη χρήση υπερηχογράφου. Ο μασητήρας μυς είναι από τους πιο δυνατούς μασητήριους και λόγω της επιφανειακής του θέσης και της μορφολογίας του προσφέρεται για την πραγματοποίηση τέτοιων μετρήσεων. Από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας διαπιστώνεται ότι τόσο η ηλεκτρομυογραφική δραστηριότητα του μασητήρα μυ όσο και το πάχος του παρουσιάζουν ισχυρή συσχέτιση με τη μασητική του δύναμη. Θα ήταν λοιπόν αναμενόμενο το πάχος του μασητήρα να παρουσιάζει ισχυρή συσχέτιση με την ηλεκτρομυογραφική του δραστηριότητα. Ωστόσο οι λίγες μελέτες που έχουν γίνει, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, με σκοπό να επιβεβαιώσουν αυτήν την υπόθεση δεν έχουν καταφέρει να την υποστηρίξουν ικανοποιητικά. Σκοπός αυτής της έρευνας ήταν η μέτρηση του πάχους του μασητήρα μυ κατά την υπερηχογραφική απεικόνιση του μυ, η καταγραφή της ηλεκτρομυογραφικής του δραστηριότητάς με τη χρήση ηλεκτρομυογράφου και η διερεύνηση της συσχέτισης του πάχους του με την ηλεκτρομυογραφική του δραστηριότητα. Επιπλέον, στόχος της εργασίας ήταν ο προσδιορισμός της αξιοπιστίας των δύο μεθόδων με τον υπολογισμό του σφάλματος των μεθόδων μετά από επαναληπτικές μετρήσεις καθώς και η αξιολόγηση πιθανών διαφορών μεταξύ δεξιού και αριστερού μασητήρα. Υλικό της παρούσας εργασίας αποτέλεσαν 110 νεαρές ενήλικες γυναίκες, φοιτήτριες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, από τις οποίες σχηματίσθηκε ένα ειδικό δείγμα 52 γυναικών (μέσης ηλικίας 23,7±2,5 έτη) με πλήρεις φραγμούς χωρίς σημεία και συμπτώματα κρανιογναθικών διαταραχών. Σε όλες τις συμμετέχουσες, πριν πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε καταγραφή, αναλύθηκε ο σκοπός της έρευνας και η διαδικασία που θα ακολουθούνταν τα οποία και αποδέχτηκαν με έγγραφη συγκατάθεσή τους.