Decentralization and poverty in Greece and Italy

Abstract

In the economic development literature, we often encounter the argument that decentralisation and poverty reduction are linked. Decentralisation is thus proposed as an instrument to address poverty through improved accountability and responsiveness to local needs. The overarching aim of this thesis is to critically assess and present the role of the Greek and Italian regions in the implementation of poverty reduction policies, which has not yet been examined systematically. Italy and Greece share commonalities due to their European Union membership, administrative systems and state traditions; however, there are also significant differences in their decentralisation profiles. For instance, Italy has a higher degree of decentralisation with local and regional authorities having that have more autonomy than their Greek counterparts. Greece is historically one of the most centralised European Union countries with a concentration of political power and responsibilities in the central state, while Italian attempts to strengthen the state have struggled with the country’s rich municipal tradition. The commonalties and differences between the two countries provide fertile grounds for comparative research. This thesis’ research methods are qualitative. The research questions promted the collection of a lot of empirical material to more accurately understand the unique idiosyncrasies of Greek and Italian regional governance. To better understand the role of the region and how decentralisation reforms have influenced the implementation of poverty alleviation policies, interviews with regional politicians were conducted and policy documents were analysed. The findings of the research show the often–ignored role of the region in the implementation of poverty alleviation initiatives. The research findings highlight the involvement of the Italian and Greek regions in a variety of policy fields, including labour, healthcare, social inclusion, education and housing, emphasising that the regional tier in the two countries plays an important role in the implementation of policies that address the issue of poverty. Whilst both Italy and Greece employ the region to implement policies tackling poverty and social exclusion, Italian regions demonstrate a markedly higher degree of autonomy. Despite substantial influence from the national level, Italy has a greater diversity of regional policy. Conversely, Greek regional poverty alleviation policies tend to be more consistent and uniform across the nation, owing to the country's decentralisation profile which affords regions relatively limited scope for independent action. A theme encountered in the interviews was the importance of cooperation; regional politicians understood the region as an institution that helps facilitate and coordinate other public organisations, municipalities and the third sector. The concept of cooperation with the region providing guidelines, funding opportunities, and administrative assistance was shared between the interviewed Italian and Greek regional politicians.

Στη βιβλιογραφία της οικονομικής ανάπτυξης συναντάμε συχνά το επιχείρημα ότι η αποκέντρωση και η μείωση της φτώχειας συνδέονται. Η αποκέντρωση προτείνεται έτσι ως μέσο για την αντιμετώπιση των οικονομικών και χωρικών ανισοτήτων μέσω της βελτίωσης της λογοδοσίας και της ανταπόκρισης στις τοπικές ανάγκες. Ο πρωταρχικός στόχος της παρούσας διατριβής είναι να αξιολογήσει κριτικά και να παρουσιάσει το ρόλο της ελληνικής και της ιταλικής περιφέρειας στην εφαρμογή των πολιτικών μείωσης της φτώχειας, ο οποίος δεν έχει ακόμη εξεταστεί συστηματικά. Η Ιταλία και η Ελλάδα μοιράζονται κοινά στοιχεία λόγω της συμμετοχής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, των διοικητικών συστημάτων και των κρατικών παραδόσεων– ωστόσο, υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές στο προφίλ αποκέντρωσης, καθώς η Ιταλία έχει υψηλότερο βαθμό αποκέντρωσης, με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να έχουν μεγαλύτερη αυτονομία από τις αντίστοιχες ελληνικές. Η Ελλάδα είναι ιστορικά μία από τις πιο συγκεντρωτικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας και των αρμοδιοτήτων στο κεντρικό κράτος, ενώ οι ιταλικές προσπάθειες για την ενίσχυση του κράτους πάλεψαν με την πλούσια δημοτική παράδοση της χώρας. Τα κοινά σημεία και οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών παρέχουν γόνιμο έδαφος για συγκριτική έρευνα. Οι ερευνητικές μέθοδοι αυτής της διατριβής είναι ποιοτικές, λόγω της φύσης των ερευνητικών ερωτημάτων, που οδηγούν σε μια πορεία συλλογής εμπειρικού υλικού για την ακριβέστερη κατανόηση των μοναδικών ιδιομορφιών της ελληνικής και της ιταλικής περιφερειακής διακυβέρνησης. Για την καλύτερη κατανόηση του ρόλου της περιφέρειας και του τρόπου με τον οποίο οι μεταρρυθμίσεις αποκέντρωσης επηρέασαν την εφαρμογή των πολιτικών για την καταπολέμηση της φτώχειας πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με περιφερειακούς πολιτικούς και αναλύθηκαν έγγραφα πολιτικής. Τα ευρήματα της έρευνας καταδεικνύουν τον συχνά υποβαθμισμένο ρόλο της περιφέρειας στην εφαρμογή πρωτοβουλιών για την καταπολέμηση της φτώχειας. Τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν τη συμμετοχή της ιταλικής και της ελληνικής περιφέρειας σε διάφορους τομείς πολιτικής, όπως η εργασία, η υγειονομική περίθαλψη, η κοινωνική ένταξη, η εκπαίδευση και η στέγαση, τονίζοντας ότι η περιφερειακή βαθμίδα στις δύο χώρες διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή πολιτικών που αντιμετωπίζουν το ζήτημα της φτώχειας. Ενώ τόσο η Ιταλία όσο και η Ελλάδα χρησιμοποιούν την περιφέρεια για την εφαρμογή πολιτικών για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, οι ιταλικές περιφέρειες επιδεικνύουν σαφώς υψηλότερο βαθμό αυτονομίας. Η Ιταλία, παρά τη σημαντική επιρροή από το εθνικό επίπεδο, διαθέτει μεγαλύτερη ποικιλομορφία περιφερειακής πολιτικής. Αντίθετα, οι ελληνικές περιφερειακές πολιτικές για την αντιμετώπιση της φτώχειας τείνουν να είναι πιο ενιαίες και ομοιόμορφες σε όλη την επικράτεια, λόγω του προτύπου αποκέντρωσης της χώρας, το οποίο παρέχει στις περιφέρειες σχετικά περιορισμένο περιθώριο ανεξάρτητης δράσης. Ένα θέμα που συναντήθηκε στις περισσότερες συνεντεύξεις ήταν η σημασία της συνεργασίας– οι περιφερειακοί πολιτικοί αντιλαμβάνονται την περιφέρεια ως θεσμό που βοηθά στη διευκόλυνση και το συντονισμό άλλων δημόσιων οργανισμών, των δήμων και του τρίτου τομέα. Η έννοια της συνεργασίας με την περιφέρεια που παρέχει κατευθυντήριες γραμμές, ευκαιρίες χρηματοδότησης και διοικητική βοήθεια ήταν κοινή μεταξύ των ερωτηθέντων Ιταλών και Ελλήνων περιφερειακών πολιτικών.