Αξιολόγηση της θρέψης και της λειτουργικής ικανότητας σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο: επίδραση μιας συμβουλευτικής διατροφικής παρέμβασης

Abstract

Chronic kidney disease (CKD) is the pathological condition resulting from the progressive and irreversible destruction of the nephrons. Adherence to dietary instructions is considered essential since the prolonged weakening of the body's nutritional status can lead to uremic malnutrition, which is characterized by protein catabolism and associated with loss of lean body mass, reduced functional capacity, poor quality of life and increased morbidity and mortality. The main purpose of this study is to examine whether an individualized counseling intervention targeting nutritional habits of patients with chronic kidney disease can improve indices of adequate nutrition and related parameters such as malnutrition, functional status and the outcome of the disease. To address this, a prospective randomized clinical trial in a sample of Chronic Kidney Disease dialysis patients was undertaken. All received institutional and hospital ethics approvals and subjects gave their written informed consent for participation. A range of measures like nutritional and functional status assessment, medical records, anthropometric measurements, physical examination, fatigue severity and quality of life were collected at baseline. Subsequently, the sample was randomized into two groups. The first group include patients who received individualized consultations by trained certified clinical dietitian (Group 1) and the second group was the control group followed by current clinical practice (Group 2) which include general information of nutrition therapy delivered by the Nephrologist. The results of the study showed that nutritional intervention can stabilize or delay the deterioration of the functional status of patients with CKD. It also improves the nutritional status of patients and contributes to improving the quality of life. Moreover, nutritional counseling intervention can contribute to the reduction of depression symptoms and prevent the worsening of fatigue. In conclusion, this thesis presents critical data in the field of nutrition in CKD. In summury, it seems that a patient-centered nutritional counseling can be an important for daily clinical practice that will improve the quality of life of patients with CKD. Finally, as demonstrated through the results of the present study, the most effective approach to improving the nutritional status and the parameters related to it, is the personalized - individualized nutritional counseling intervention.

Η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ), είναι η επακόλουθη παθολογική κατάσταση της προοδευτικής και μη αναστρέψιμης καταστροφής των νεφρώνων. Η τήρηση των διατροφικών συστάσεων στους ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο κρίνεται απαραίτητη αφού η παρατεταμένη εξασθένηση της διατροφικής κατάστασης του οργανισμού, μπορεί να οδηγήσει σε ουραιμικό υποσιτισμό, ο οποίος χαρακτηρίζεται από τον καταβολισμό των πρωτεϊνών, την απώλεια άλιπης μάζας σώματος, τη μειωμένη λειτουργική ικανότητα, κακή ποιότητα ζωής και αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Κύριος σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εξετάσει κατά πόσο μια εξατομικευμένη συμβουλευτική παρέμβαση για τη βελτίωση των διατροφικών συνηθειών των ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο μπορεί να βελτιώσει μακροχρόνια την ποιότητα θρέψης των ασθενών και των σχετιζόμενων με αυτή παραμέτρων όπως η λειτουργική ικανότητα και η έκβαση της νόσου. Η παρούσα διδακτορική διατριβή έλαβε έγκριση δεοντολογίας από την επιτροπή δεοντολογίας του τμήματος και την επιστημονική επιτροπή του ΠΓΝ Λάρισας. Πρόκειται για μία προοπτική τυχαιοποιημένη μελέτη με συμμετέχοντες ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, που υπόκεινται σε εξωνεφρική κάθαρση. Η πρώτη καταγραφή των μετρήσεων περιλαμβάνει την εκτίμηση της κατάστασης θρέψης, την καταγραφή ιατρικού ιστορικού, ανθρωπομετρήσεις, βιοχημικές μετρήσεις καθώς και την αξιολόγηση της λειτουργικής ικανότητας, τα επίπεδα κόπωσης και τα επίπεδα ποιότητας ζωής των ασθενών (baseline καταγραφή). Στη συνέχεια, ακολούθησε η τυχαιοποίηση του δείγματος σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τους ασθενείς στους οποίους δόθηκαν διατροφικές συστάσεις για τη βελτίωση της ποιότητας διατροφής σε έντυπη μορφή μέσω ατομικών συνεδριών (Ομάδα 1) και η δεύτερη ομάδα αποτελεί την ομάδα ελέγχου όπου ακολούθησε την κλασική προσέγγιση του θεράποντα ιατρού (Ομάδα 2) περιλαμβάνοντας γενικές συμβουλές. Όλες οι μετρήσεις επαναξιολογήθηκαν στους έξι μήνες μετά την πρώτη καταγραφή και εξετάστηκε η συσχέτιση μεταξύ όλων των αξιολογούμενων παραμέτρων για τις δύο ομάδες ασθενών. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η διατροφική παρέμβαση μπορεί να σταθεροποιήσει ή καθυστερήσει την επιδείνωση της λειτουργικής κατάστασης των ασθενών με ΧΝΝ. Επίσης, βελτιώνει την κατάσταση θρέψης των ασθενών και συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Παράλληλα, η διατροφική συμβουλευτική παρέμβαση μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και να αποτρέψει την επιδείνωση της κόπωσης. Συμπερασματικά, η παρούσα διδακτορική διατριβή παρουσιάζει σημαντικά δεδομένα στο χώρο της διατροφολογίας στη ΧΝΝ. Εν ολίγοις, φαίνεται ότι η διατροφική συμβουλευτική, η οποία έχει ως κέντρο τον ασθενή, μπορεί να αποτελέσει μία σημαντική πρακτική για την καθημερινή κλινική πράξη η οποία θα βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών με ΧΝΝ. Τέλος, όπως αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής, η αποτελεσματικότερη προσέγγιση για τη βελτίωση της κατάστασης θρέψης και των σχετιζόμενων με αυτήν παραμέτρων, είναι η εξατομικευμένη διατροφική παρέμβαση με συμβουλευτικό χαρακτήρα.