Τύπος και τόπος στη σκέψη και το έργο του Άρη Κωνσταντινίδη: η αληθινή μοντέρνα αρχιτεκτονική

Abstract

The thesis sheds light on unpublished aspects of the work and thought of Aris Konstantinidis, one of the most important architects of post-war Greece. The research has been based on evidence of his work (photographs, drawings) and thought (texts, notes) from his private archive and his published writings. It has attempted to show how Konstantinidis contributes with his work and thought to the relationship between building technique and design, through the correlations of ‘typos’ and ‘topos’. It particularly studied his period of study in Munich, Germany (1931-1936), during which he was exposed to a context of theories and ideas of the time, and came into contact with the work and thought of important architects and intellectuals through student travel and books. The research also focuses on his early years in Greece, up to the 1950s. The aim was to contribute to changing the way in which we perceive modern architecture and technology in the work of Aris Konstantinidis and to formulate tools for the restoration and management of his important projects. The thesis concludes that Aris Konstantinidis was influenced by his studies in Munich, Germany, when he was exposed to the ideas developed there in relation to the introduction of modern methods in the production of buildings and objects, contributing accordingly to the formation of modern architecture. The context of these ideas was built, among other things, around the fruitful but divisive debate between modernism and tradition. The method of architectural design developed by Aris Konstantinidis, which he refers to as true modern architecture, is organized around the dipole of ‘typos’ and ‘topos’, reflecting the ideas and theories of the time, to which he was exposed during his studies in Munich and which he attempted to apply in Greece upon his return in 1936.

Η διατριβή ρίχνει φως σε ανέκδοτες πτυχές του έργου και της σκέψης του Άρη Κωνσταντινίδη, ενός από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Η έρευνα έχει στηριχθεί σε τεκμήρια του έργου (φωτογραφίες, σχέδια) και της σκέψης του (κείμενα, σημειώσεις) από το ιδιωτικό του αρχείο και τα δημοσιευμένα κείμενα του. Προσπάθησε να δείξει τον τρόπο με τον οποίο ο Κωνσταντινίδης συμβάλλει με το έργο και τη σκέψη του στη σχέση οικοδομικής τεχνικής και σχεδιασμού, μέσα από τις συσχετίσεις τύπου και τόπου. Μελέτησε ιδιαίτερα την περίοδο των σπουδών του στο Μόναχο της Γερμανίας (1931-1936), κατά την οποία εκτέθηκε σε ένα πλαίσιο θεωρίών και ιδεών της εποχής, και ήρθε σε επαφή με το έργο και τη σκέψη σημαντικών αρχιτεκτόνων και διανοουμένων μέσα από τα φοιτητικά ταξίδια και τα βιβλία. Η έρευνα εστιάζει επίσης στα πρώτα χρόνια του στην Ελλάδα, μέχρι τη δεκαετία του 1950. Στόχος ήταν η συμβολή στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη μοντέρνα αρχιτεκτονική και τεχνολογία στο έργο του Άρη Κωνσταντινίδη και στη διαμόρφωση εργαλείων για την αποκατάσταση και διαχείριση σημαντικών του έργων. Η διατριβή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Άρης Κωνσταντινίδης επηρεάστηκε από τις σπουδές του στο Μόναχο της Γερμανίας, όταν εκτέθηκε στο πλαίσιο ιδεών που είχαν αναπτυχθεί εκεί, σε σχέση με την εισαγωγή νεωτερικών μεθόδων στην παραγωγή κτιρίων και αντικειμένων, συμβάλλοντας ανάλογα στη διαμόρφωση της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Το πλαίσιο των ιδεών αυτών συγκροτήθηκε μεταξύ άλλων γύρω από τη γόνιμη αλλά διχαστική αντιπαράθεση νεωτερισμού και παράδοσης. Η μέθοδος του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού που ανέπτυξε ο Άρης Κωνσταντινίδης, την οποία αναφέρει ως αληθινή μοντέρνα αρχιτεκτονική, οργανώνεται γύρω από το δίπολο τύπου και τόπου, αντανακλώντας τις ιδέες και τις θεωρίες της εποχής, στις οποίες εκτέθηκε κατά την περίοδο των σπουδών του στο Μόναχο και την οποία επιχείρησε να εφαρμόσει στην Ελλάδα επιστρέφοντας το 1936.