Δικαιώματα των μελλοντικών γενεών με έμφαση στην γενετική και τη γενετική μηχανική

Abstract

If this dissertation could be summarized in a single phrase it would be the way and the degree in which contemporary genetic technologies affect the prosperity and the welfare of future generations of the human species. However, the matters that are examined, the approaches taking place and the answers that are partly given are many more and cover multiple scientific fields. The core of this research study contains the rights of future generations in regards to genetic practices, genetic engineering and biotechnology. For the conduction of results, there is a lengthy data analysis which results from legal sciences, biology, sociology, anthropology and undoubtedly philosophy, moral and bioethical. The dissertation gives answers as to which the future generations are, which are the types of genetic procedures that create ethical dilemmas, what are the ways of genetic interventions that cause ethical discussions on human rights, legal and ethical, of future generations, how contemporary genetic evolutions affect humans of the future and in what way genetic and biotechnological applications will affect the societies that will be formed by future generations. It is supported that future generations comprise a type of a larger category of humans of the future, who have specific traits that make them distinguishable, that genetic interventions and stem technologies that genetically alter humans of future generations are ethically unacceptable, especially when their required control is not ensured, that the application of these genetic practices in contemporary people targets the prosperity and life of humans of the future, who are threatened by the disappearance of their genetic variability. The present study focuses on genetic biotechnologies which target more on enhancement and less on cure or prevention. In this framework, enhancement is defined and the changes that may occur in the lives of future generations are specified. In regards to social justice, the repercussions of genetic enhancement are examined and the promotion and funding of all the processes which may bring forth greater benefits for society are proposed. In order to clarify the effect of an advanced geneticengineering application, the CRISPR-CAS9 study case is introduced, as well as the issues that arise from its implementation in a judicial and ethical level. Since it is ascertained that the genetic engineering technology and its intervention in the way a 5person lives cannot be safely approached by the trans-genetic and distributive theories in justice, the final chapters of the dissertation include ethical and moral control. Specifically, the need for ethical autonomy is evinced in contrast to individual naturalistic autonomy and free will, in order to make it clear that there will be relative separation of genetic interventions in regards to future generations. At the same time, the importance of ethical rights to dignity and to the future of rational individuals, as well as the ethical composition of constitutional rights of humans are emphasized. Through bioethical evaluation of genetic technologies it is implied that their rational use depends on the respect towards the moral and ethical duty of recognizing the rational ethic subjectivity of the future human.

Αν θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μια φράση η κεντρική θεματική της παρούσας διδακτορικής διατριβής θα ήταν ο τρόπος και ο βαθμός επηρεασμού της εφαρμογής των σύγχρονων γενετικών τεχνολογιών στην ευδαιμονία και την ευημερία των ανθρώπινων γενεών του μέλλοντος. Ωστόσο, τα ζητήματα που εξετάζονται, οι προσεγγίσεις που λαμβάνουν χώρα και οι απαντήσεις που εν μέρει δίδονται, είναι πολύ περισσότερες και καλύπτουν πολλαπλά επιστημονικά και γνωσιακά πεδία. Στον πυρήνα της προβληματικής της ερευνητικής μελέτης είναι τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών, όσον αφορά στις πρακτικές της γενετικής, της γενετικής μηχανικής και της βιοτεχνολογίας. Για την εξαγωγή συμπερασμάτων, γίνεται διεξοδική ανάλυση των δεδομένων που προκύπτουν από τη νομική επιστήμη, τη βιολογία, την κοινωνιολογία, την ανθρωπολογία και αναμφίβολα τη φιλοσοφία, την ηθική και τη βιοηθική. Στη διατριβή απαντάται το ποιες είναι οι μελλοντικές γενιές, το ποιοι είναι οι τύποι των γενετικών διαδικασιών που εγείρουν ηθικούς προβληματισμούς, το ποια είναι τα είδη των γενετικών παρεμβάσεων που «ανοίγουν» την ηθική διαλεκτική γύρω από τα δικαιώματα, νομικά και ηθικά, των επόμενων γενεών, το πως οι σύγχρονες γενετικές εξελίξεις επηρεάζουν τα μέλη των μελλοντικών γενεών, το πως οι γενετικές και βιοτεχνολογικές εφαρμογές επιδρούν στο κοινωνικό γίγνεσθαι στο οποίο πρόκειται να ζήσουν οι άνθρωποι του αύριο. Υποστηρίζεται ότι οι μελλοντικές γενιές συνιστούν έναν τύπο μιας μεγαλύτερης κατηγορίας ανθρώπων του μέλλοντος, που φέρουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία τους καθιστούν ευδιάκριτους, ότι οι γονιδιωματικές παρεμβάσεις και οι τεχνολογίες της βλαστικής γραμμής που τροποποιούν γενετικά τα άτομα των μελλοντικών γενεών είναι ηθικά αδικαιολόγητες, ιδίως όταν δεν διασφαλίζεται ο απαιτούμενος έλεγχός τους, ότι η εφαρμογή των εν λόγω γενετικών πρακτικών στα σημερινά άτομα στοχεύει στην ευημερία και τη ζωή των μελλοντικών ατόμων, τα οποία όμως απειλούνται από την έκλειψη της γονιδιακήςτους ποικιλομορφίας.Στο στόχαστρο της παρούσας έρευνας τίθενται οι γενετικές βιοτεχνολογίες που αποσκοπούν στην ενίσχυση κι όχι τόσο στη θεραπεία ή την πρόληψη. Στο πλαίσιο αυτό, ορίζεται εννοιολογικά η ενίσχυση και προσδιορίζονται οι αλλαγές που 3ενδεχομένως επιφέρει στη ζωή των μελλοντικών γενεών. Αναφορικά με την κοινωνική δικαιοσύνη, εξετάζονται οι επιπτώσεις των γενετικών ενισχύσεων και προτείνεται η προαγωγή και η επιδότηση όλων εκείνων των διαδικασιών που ενδεχομένως θα επιφέρουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για το κοινωνικό σύνολο. Για να καταστεί σαφέστερη η επίδραση μιας προηγμένης γενετικής-μηχανικής εφαρμογής, παρατίθεται η μελέτη περίπτωσης CRISPR – CAS9, καθώς και τα ζητήματα που εγείρει η υλοποίησή της σε επίπεδο δικαιοσύνης και ηθικής. Εφόσον, διαπιστώνεται ότι η τεχνολογία της γενετικής μηχανικής και η παρέμβασή της στον τρόπο που ένα άτομο διάγει τον βίο του δεν μπορεί να προσεγγιστεί ασφαλώς από τις θεωρίες της διαγενεακής και διανεμητικής δικαιοσύνης, στα τελευταία κεφάλαια της διατριβής λαμβάνει χώρα ο ηθικός έλεγχός της. Συγκεκριμένα, καταδεικνύεται η αναγκαιότητα επικράτησης της ηθικής αυτονομίας, έναντι της ατομικιστικής φυσιοκρατικής αυτονομίας και ελευθερίας της βούλησης, έτσι ώστε να καταστεί κατανοητή η σχεσιακή διάσταση των γενετικών παρεμβάσεων αναφορικά με τις μελλοντικές γενιές. Παράλληλα, επισημαίνεται η σημαντικότητα των ηθικών δικαιωμάτων στην αξιοπρέπεια και στο μέλλον των έλλογων ατόμων, καθώς επίσης της ηθικής στοιχειοθέτησης των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του ατόμου. Μέσω της (βιο)ηθικής αποτίμησης των γενετικών τεχνολογιών, συνεπάγεται ότι η λελογισμένη χρήση τους εξαρτάται από τον σεβασμό στο ηθικό καθήκον αναγνώρισης της έλλογης ηθικής υποκειμενικότητας του αυριανού ανθρώπου.