Έμφυλα συναισθηματικά στερεότυπα του φόβου στην προσχολική ηλικία

Abstract

The present thesis focuses on the study of gender stereotypes related to fear, attempting to examine the stereotypic performance of preschool children when they attribute the emotion of fear, using emotional scenarios and drawing tasks as research tools. The purpose of this thesis was initially to examine children's stereotypic performance regarding the emotion of fear and whether they vary as a function of children's gender, age and research tool. To this aim, it examines different aspects of fear, such as intensity, fear content and presence or absence of fear. To achieve this goal, three consecutive studies were designed.The first study, examines children's stereotypic performance when they are asked to attribute the intensity of fear and fear content in both genders. The sample consisted of 100 children (50 girls and 50 boys) aged 4-5 years, that were administered emotional scenarios and drawing tasks related to the emotion of fear. The rationale for this study was to examine the stereotypic dimensions of fear intensity and fear content in both genders, using items from the FSSC-R scale factors. The results showed a significant effect of the protagonist’s gender (boy vs. girl), as it appeared that the children attributed a higher intensity of fear to the female protagonists of the emotional scenarios and drawing tasks, compared to the male protagonists. Gender and age had no effect on children's stereotypic performance when attributing fear intensity. Regarding the interaction of fear content and gender of the protagonist, the findings showed that children attributed higher fear intensity to the female protagonists in all fear factors.The second study was designed based on the findings of the first study. It aimed to examine children's stereotypic performance regarding fear attribution in both genders and to determine if there will be gender and age-related differences. The sample of the research consisted of 120 children (60 boys and 60 girls) aged 3-5 years, that were administered emotional scenarios and drawing tasks related to the emotion of fear. Because of the addition of the 3-year-olds, the design of the second study was simplified. The results showed an age significant effect, as 5-year-old children had a higher stereotypic performance than 3-year-old children. No other effects were found to be statistically significant.The third and final study was designed to examine whether preschool children attribute stereotypically the emotion of fear in both genders and whether their performance differs by age and gender. Furthermore, it aims to examine whether children attribute stereotypically the aspect of the presence of fear in addition to the aspect of the absence of fear. Participants were 120 children (60 boys and 60 girls) aged 3 to 5 years. The research tools used in the third study were emotional scenarios and drawing tasks. Based on the results, children's stereotypical performance appeared to increase with age, thus reinforcing the findings of the second study. Children's performance did not differ in the presence and absence of fear conditions. There were no other statistically significant effects. The implications of the findings of the three studies are discussed in relation to Social Roles Theory, as well as to their contribution to the research field of gender-emotion stereotypes in preschool age.

Η παρούσα διατριβή, επικεντρώνεται στη μελέτη των έμφυλων στερεοτύπων που σχετίζονται με το φόβο, επιχειρώντας να εξετάσει τις στερεοτυπικές επιδόσεις παιδιών προσχολικής ηλικίας κατά την απόδοση του συναισθήματος του φόβου, αξιοποιώντας ως ερευνητικά εργαλεία τα συναισθηματικά σενάρια και σχεδιαστικά έργα. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν αρχικά να εξετάσει τις στερεοτυπικές επιδόσεις των παιδιών σχετικά με το συναίσθημα του φόβου στα δύο φύλα και αν αυτές διαφοροποιούνται με βάση το φύλο των παιδιών, την ηλικία και το εργαλείο. Εξετάστηκαν διαφορετικές πτυχές του φόβου, όπως η ένταση, το περιεχόμενο και η παρουσία - απουσία φόβου. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού σχεδιάστηκαν 3 διαδοχικές μελέτες. Στην πρώτη μελέτη εξετάζονται οι στερεοτυπικές επιδόσεις των παιδιών σχετικά με την απόδοση της έντασης του συναισθήματος του φόβου και του περιεχομένου του φόβου στα δύο φύλα. Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 100 παιδιά (50 κορίτσια και 50 αγόρια) ηλικίας 4 έως 5 ετών, τα οποία συμμετείχαν σε έργα συναισθηματικών σεναρίων και σχεδιαστικά έργα που αφορούν το συναίσθημα του φόβου. Στη μελέτη αυτή, προκειμένου να εξεταστούν οι στερεοτυπικές επιδόσεις των παιδιών σχετικά με την ένταση του φόβου και το περιεχόμενο του φόβου στα δύο φύλα, χρησιμοποιήθηκαν αντικείμενα από τους φοβικούς παράγοντες της κλίμακας FSSC-R. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική την επίδραση του φύλου του πρωταγωνιστή (αγοριού έναντι κοριτσιού), καθώς τα παιδιά απέδωσαν υψηλότερη ένταση του φόβου στις πρωταγωνίστριες των συναισθηματικών σεναρίων και σχεδιαστικών έργων, σε σχέση με τους πρωταγωνιστές. Το φύλο και η ηλικία δεν είχαν επίδραση στις στερεοτυπικές επιδόσεις των παιδιών κατά την απόδοση της έντασης του φόβου. Τέλος, τα ευρήματα έδειξαν ότι τα παιδιά απέδωσαν υψηλότερη ένταση του φόβου στις πρωταγωνίστριες σε όλες τις φοβικές κατηγορίες. Η δεύτερη μελέτη σχεδιάστηκε με βάση τα ευρήματα της πρώτης και είχε ως στόχο να εξετάσει τις στερεοτυπικές επιδόσεις των παιδιών σχετικά με την απόδοση του φόβου στα δύο φύλα και αν αυτές διαφοροποιούνται με την ηλικία και το φύλο. Στην έρευνα συμμετείχαν 120 παιδιά (60 αγόρια και 60 κορίτσια) ηλικίας 3 έως 5 ετών, όπου εξετάστηκαν σε έργα συναισθηματικών σεναρίων και σχεδιαστικά έργα. Λόγω της προσθήκης των 3χρονων παιδιών, ο σχεδιασμός της δεύτερης μελέτης απλοποιήθηκε. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν σημαντική την επίδραση της ηλικίας, καθώς τα 5χρονα παιδιά είχαν υψηλότερη στερεοτυπική επίδοση σε σχέση με τα 3χρονα παιδιά. Καμία άλλη επίδραση δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική. Κατόπιν σχεδιάστηκε η τρίτη και καταληκτική μελέτη, η οποία είχε σκοπό να εξετάσει αν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αποδίδουν στερεοτυπικά το συναίσθημα του φόβου στα δύο φύλα και αν οι επιδόσεις τους διαφοροποιούνται βάσει της ηλικίας και του φύλου, καθώς και να εξετάσει αν τα παιδιά αποδίδουν στερεοτυπικά την παρουσία του φόβου σε συνδυασμό με την απουσία φόβου. Στην έρευνα συμμετείχαν 120 παιδιά (60 αγόρια και 60 κορίτσια) ηλικίας 3 έως 5 ετών. Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν και στην τρίτη μελέτη ήταν τα συναισθηματικά σενάρια και σχεδιαστικά έργα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι στερεοτυπικές επιδόσεις των παιδιών φάνηκε να αυξάνονται με την ηλικία, ενισχύοντας έτσι τα ευρήματα της δεύτερης μελέτης. Οι επιδόσεις των παιδιών δεν διέφεραν στις συνθήκες παρουσίας και απουσίας φόβου. Δεν υπήρξαν άλλες στατιστικά σημαντικές επιδράσεις. Τα ευρήματα των τριών μελετών συζητούνται ως προς τη σημασία τους σε σχέση με τη θεωρία των Κοινωνικών Ρόλων, καθώς και τη συνεισφορά τους στο ερευνητικό πεδίο των έμφυλων συναισθηματικών στερεοτύπων στην προσχολική ηλικία.