Επαγγελματική ταυτότητα του Κοινωνικού Λειτουργού: οι αντιλήψεις των κοινωνικών λειτουργών που εργάζονται στις κοινωνικές υπηρεσίες στην τοπική αυτοδιοίκηση

Abstract

In social work there are international, national and local dimensions that contribute to the development of a professional identity, such as definitions, codes of ethics, standards of practice, professional associations and accredited educational programmes. A social work professional identity is based on improving relationships, achieving environmental sustainability and facilitating equitable access to opportunities. The presence and development of professional identity is important in the practice of social work. The perception of the professional identity contributes to the strengthening of the role of the KL, to his mobilisation, to his commitment towards the profession and to the satisfaction he derives from it. For the implementation of this purpose, an empirical research was carried out in order to investigate and record the opinions of social workers on the parameters that make up the above concepts. The present study investigates the question of the formation and expression of professional identity through an interpretive phenomenological approach focused on the lived experience of professional social workers who work in social services in Local Authorities in the Attica Region, using semi-structured interviews and thematic analysis. The study found evidence of an emerging professional identity, which could be described in terms of respondents' professional behavior and self-concept.Respondents' attitudes were largely consistent with new professionalism, an emphasis on the user-service provider relationship, and issues of trust, empowerment, and service quality. These attitudes emerged through the promotion of service users' independence, autonomy and self-determination. Respondents' self-perception of their professional identity was documented by an enhanced sense of competence and increased confidence that they brought to their daily work and interactions with colleagues and other professionalsResearch identifies a number of influences on the development of workers' professional identity, including: pre-career life experiences; work environment; influences from other professionals and colleagues; lifelong learning; influence of the vocational education program. Each of these influencing factors can be harnessed positively to develop a strong professional social work identity oriented towards the profession's values and social justice. The research also showed very high levels of employee engagement towards users and revealed the need to develop emotion management skills in everyday work, suggesting that these aspects of the role should be recognized by educators and employers. The findings of the research can help to design programs to support and strengthen the professional identity of social workers in Greece.

Στην κοινωνική εργασία υπάρχουν διεθνείς, εθνικές και τοπικές διαστάσεις που συμβάλλουν στην ανάπτυξη μιας επαγγελματικής ταυτότητας, όπως ορισμοί, κώδικες δεοντολογίας, πρότυπα πρακτικής, επαγγελματικές ενώσεις και διαπιστευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα. Μια επαγγελματική ταυτότητα κοινωνικής εργασίας βασίζεται στη βελτίωση των σχέσεων, στην επίτευξη περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και στη διευκόλυνση της δίκαιης πρόσβασης σε ευκαιρίες. Η παρουσία και η ανάπτυξη της επαγγελματικής ταυτότητας είναι σημαντική στην άσκηση της κοινωνικής εργασίας. Η αντίληψη για την επαγγελματική ταυτότητα συντελεί στην ενίσχυση του ρόλου του ΚΛ , στην κινητοποίησή του, στη δέσμευσή του απέναντι στο επάγγελμα και στην ικανοποίηση που αντλεί μέσα από αυτό. Για την υλοποίηση του σκοπού αυτού πραγματοποιήθηκε εμπειρική έρευνα ώστε να διερευνηθούν και να καταγραφούν οι απόψεις των κοινωνικών λειτουργών, επί των παραμέτρων που συνθέτουν τις παραπάνω έννοιες. Η παρούσα μελέτη διερευνά το ζήτημα της διαμόρφωσης και έκφρασης της επαγγελματικής ταυτότητας μέσω μιας ερμηνευτικής φαινομενολογικής προσέγγισης επικεντρωμένη στη βιωμένη εμπειρία επαγγελματιών κοινωνικών λειτουργών οι οποίοι εργάζονται σε κοινωνικές υπηρεσίες σε ΟΤΑ στην Περιφέρεια Αττικής, χρησιμοποιώντας ημιδομημένη συνέντευξη και θεματική ανάλυση. Η μελέτη εντόπισε στοιχεία για μια αναδυόμενη επαγγελματική ταυτότητα, η οποία θα μπορούσε να περιγραφεί από την οπτική γωνία της επαγγελματικής συμπεριφοράς και της αυτοαντίληψης των ερωτηθέντων.Οι συμπεριφορές των ερωτηθέντων ήταν σε μεγάλο βαθμό συνεπείς με τον νέο επαγγελματισμό, την έμφαση που δίνεται στη σχέση χρήστη-παρόχου υπηρεσιών και θέματα εμπιστοσύνης, ενδυνάμωσης και ποιότητα εξυπηρέτησης. Αυτές οι συμπεριφορές αναδύθηκαν μέσω της προώθησης της ανεξαρτησίας, της αυτονομίας και της αυτοδιάθεσης των χρηστών των υπηρεσιών. Η αυτοαντίληψη των ερωτηθέντων για την επαγγελματική τους ταυτότητα τεκμηριώθηκε με ενισχυμένη αίσθηση ικανότητας και αύξηση της αυτοπεποίθησης που έφερναν στην καθημερινή τους εργασία και στις αλληλεπιδράσεις τους με συναδέλφους και άλλους επαγγελματίεςΗ έρευνα εντοπίζει μια σειρά επιρροών στην ανάπτυξη της επαγγελματικής ταυτότητας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων: εμπειριών ζωής πριν από την καριέρα·, περιβάλλον εργασίας, επιρροές από άλλους επαγγελματίες και συναδέλφους ,δια βίου μάθηση , επιρροή του προγράμματος επαγγελματικής εκπαίδευσης. Καθένας από αυτούς τους παράγοντες που επηρεάζουν μπορούν να αξιοποιηθούν θετικά ώστε να αναπτυχθεί μια ισχυρή επαγγελματική ταυτότητα κοινωνικής εργασίας προσανατολισμένη στις αξίες του επαγγέλματος και στην κοινωνική δικαιοσύνη. Η έρευνα έδειξε επίσης πολύ υψηλά επίπεδα δέσμευσης των εργαζομένων απέναντι στους χρήστες και αποκάλυψε την ανάγκη για ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης συναισθημάτων στην καθημερινή εργασία, ενώ προτείνεται ότι αυτές οι πτυχές του ρόλου να αναγνωριστούν από εκπαιδευτικούς και εργοδότες. Τα ευρήματα της έρευνας μπορούν να βοηθήσουν στο σχεδιασμό προγραμμάτων υποστήριξης και ενίσχυσης της επαγγελματικής ταυτότητας των κοινωνικών λειτουργών στη Ελλάδα.