Ορθογραφική ακρίβεια, ορθογραφική συνέπεια και αντιλαμβανόμενες στρατηγικές ορθογραφίας και αυτορρύθμισης μαθητών δημοτικού με και χωρίς ορθογραφικές δυσκολίες: μελέτη σε δύο χρονικές φάσεις

Abstract

The goal of the present study was to examine the spelling accuracy and the spelling consistency of Greek-speaking children, using a spelling-level match design at two time points. Eighty-seven children were selected for inclusion in three groups, the Spelling Difficulties group (SpD, n=22 fifth graders) and two control groups, a Chronological Age-Matched group (CAM, n=33 fifth graders) and a Spelling-Age Matched group (SpAM, n=32 third graders). To fully assess the participant profile in each group, a testing battery was used, including nonverbal intelligence, forward and backward digit span, reading accuracy, reading fluency and morphological tasks (verb conjugation and compound forming). They completed a spelling dictation task at Time 1 (grades 3 and 5) and nine months later at Time 2 (grades 4 and 6). The spelling task consisted of 69 words and was designed to test lexical, derivational, and inflectional morphemes. For the evaluation of spelling accuracy, we split the words in 238 spelling parts. Total scores for the morpheme type (lexical, derivational, inflectional) and part of speech (verbs, nouns, adjectives) were also calculated. For the evaluation of spelling consistency, we grouped 68 triple sets, each of the same spelling parts. Spelling consistency included Spelling consistency in accurate spelling and Spelling consistency in accurate spelling of each morpheme type (lexical, derivational, inflectional). Moreover, sixth graders’ perceived use of self-regulatory strategies was examined via a self-report questionnaire. Also, fourth and sixth graders were asked to provide verbal self-reports regarding the spelling strategies they used for spelling the words and their morphological constituents. In all measurements and at both time points, SpD group’s spelling performances were lower than those of the CAM group but similar to those of the SpAM group. However, it was also shown that all participants had difficulties of a similar type: for all children, the spelling of derivational morphemes was the most difficult whereas the spelling of inflectional morphemes was the easiest. Group differences were found in persistence between the fifth graders with and without spelling difficulties. The whole word spelling strategies that were reported more frequently were retrieval, morphological and phonological. Children with spelling difficulties and their younger spelling controls reported retrieval and phonological strategies more frequently. The CAM group reported retrieval and morphological strategies more frequently. Regarding the morphological components, participants’ answers were grouped by the properties of each type of morpheme. A noteworthy finding of the present study was that the derivational morphemes were spelled less accurately and less consistently than the other morpheme types, suggesting that the linguistic characteristics of the morphemes to be spelled are crucial for spelling for all children, with or without spelling difficulties.

Σκοπός της έρευνας ήταν η διερεύνηση της ορθογραφικής ακρίβειας και της ορθογραφικής συνέπειας ελληνόφωνων μαθητών τυπικής ανάπτυξης και μαθητών με ορθογραφικές δυσκολίες, που φοιτούν στο δημοτικό σχολείο (Γ΄ και Ε΄ τάξη). Ακόμα, εξετάστηκε η αναπτυξιακή πορεία της ακρίβειας και της συνέπειάς τους, με την επαναληπτική χορήγηση της πειραματικής ορθογραφικής δοκιμασίας, εννέα μήνες αργότερα (Δ΄ και Στ΄ τάξη, αντίστοιχα). Επιπρόσθετα, διερευνήθηκαν οι αντιλαμβανόμενες στρατηγικές αυτορρύθμισης των μαθητών της Στ΄ τάξης, με και χωρίς ορθογραφικές δυσκολίες. Επιπλέον, διερευνήθηκαν οι αντιλαμβανόμενες ορθογραφικές στρατηγικές που χρησιμοποίησαν οι μαθητές της Δ΄ και της Στ΄ τάξης, όταν κλήθηκαν να αποδώσουν τις λέξεις-στόχους και τα μορφήματά τους. Από ένα μεγαλύτερο δείγμα, το οποίο μειώθηκε βάσει κριτηρίων συγκρότησης και εξίσωσης, στην έρευνα συμμετείχαν 87 μαθητές οι οποίοι ενσωματώθηκαν τρεις ερευνητικές ομάδες, την ομάδα που αποτελείτο από Μαθητές με Ορθογραφικές Δυσκολίες (ΜΟΔ, n=22) και δύο ομάδες ελέγχου, μία τυπικών συνομηλίκων της ΜΟΔ, η ΟΕΙ (n=33) και μία νεαρότερων τυπικών μαθητών της τάξης, η ΟΕΙΙ (n=32), εξισωμένη ως προς το ορθογραφικό επίπεδο. Χορηγήθηκαν σταθμισμένα εργαλεία αξιολόγησης αναγνωστικών και ορθογραφικών δεξιοτήτων, βραχύχρονης φωνολογικής μνήμης, μορφολογικής επεξεργασίας και αντιλαμβανόμενων στρατηγικών αυτορρύθμισης. Επιπλέον, χορηγήθηκε μία αυτοσχέδια πειραματική ορθογραφική δοκιμασία για τη μελέτη της ορθογραφικής ακρίβειας και της ορθογραφικής συνέπειας των μαθητών και διεξήχθησαν ατομικές συνεντεύξεις βάσει ειδικά αυτοσχέδιου εντύπου για τη μελέτη των αντιλαμβανόμενων ορθογραφικών στρατηγικών. Για την εξέταση της ορθογραφικής ακρίβειας, οι λέξεις κατατμήθηκαν σε 238 επιμέρους ορθογραφικά τμήματα. Η ορθογραφική ακρίβεια συμπεριέλαβε την ορθογραφική ακρίβεια σε συνάρτηση με τον τύπο του μορφήματος (λεξικά, παραγωγικά, κλιτικά) και την ορθογραφική ακρίβεια σε συνάρτηση με το μέρος του λόγου (ουσιαστικά, ρήματα, επίθετα). Για την εξέταση της ορθογραφικής συνέπειας, ομαδοποιήθηκαν 68 τριάδες ορθογραφικών τμημάτων. Η ορθογραφική συνέπεια συμπεριέλαβε την ορθογραφική συνέπεια στην ορθή απόδοση και την ορθογραφική συνέπεια στην ορθή απόδοση σε συνάρτηση με τον τύπο του μορφήματος (λεξικά, παραγωγικά, κλιτικά). Τα κυριότερα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ΜΟΔ είχαν χαμηλότερα επίπεδα ορθογραφικής ακρίβειας και ορθογραφικής συνέπειας σε σύγκριση με τους τυπικούς συνομηλίκους τους, αλλά παρόμοια συγκριτικά με τους νεαρότερους μαθητές. Δυσκολότερα μορφήματα φάνηκαν τα παραγωγικά, ενώ ευκολότερα τα κλιτικά και αυτό για όλους τους συμμετέχοντες. Η ακρίβεια και η συνέπεια των συμμετεχόντων αναπτύσσεται από τη μία ερευνητική φάση στην άλλη. Η στρατηγική της επιμονής φαίνεται να διαφοροποιεί τους μαθητές με ορθογραφικές δυσκολίες και τους τυπικούς συνομηλίκους τους. Οι ορθογραφικές στρατηγικές που αναφέρθηκαν συχνότερα για ολόκληρες τις λέξεις ήταν η μνημονική, η μορφολογική και η φωνολογική στρατηγική, με την ΟΕΙ να αναφέρει συχνότερα τη μνημονική και τη μορφολογική και τις ομάδες ΜΟΔ και ΟΕΙΙ, τη μνημονική και τη φωνολογική. Σχετικά με τα τμήματα των λέξεων, υπήρξε μία συγκέντρωση των απαντήσεων των συμμετεχόντων βάσει των χαρακτηριστικών του εκάστοτε μορφήματος. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα της παρούσας έρευνας σχετίζεται με την επαναλαμβανόμενη διαπίστωση της ιδιαίτερης δυσκολίας των παραγωγικών επιθημάτων που δείχνει τη σπουδαιότητα των γλωσσολογικών χαρακτηριστικών των μορφημάτων για την ορθογραφική απόδοση από όλα τα παιδιά, με και χωρίς ορθογραφικές δυσκολίες.