O Nietzsche και το πρόβλημα της μεταφυσικής: οι πλατωνικές αναφορές της ατοπίας και του πόθου

Abstract

Our dissertation focuses on Nietzsche’s critique of western metaphysics. In the First Part (“Atopia and wandering”) we examine the conditions for the revealing of authentic atopical philosophical discourse through the analysis of D. N. Lamprellis’ proposal concerning the distinction between metacosmic and erotic Platonic Socrates of Nietzsche’s readings. Within this context we attempt to present further implementations of this proposal in relation to the Platonic play of Socrates’ masks. This part includes the following subsections: 1.1. Aspects of Socrates’ atopia (ατοπία) in the Platonic corpus and their Nietzschean readings. 1.1.1. The Platonic discourse as aporetic and the solitude of the philosophizing subject. 1.1.2. The Platonic discourse of aporeticality qua discourse of authentic Socratic atopia. 1.1.2 A. The Nietzschean theoretical Socrates as metacosmic philosophizing subject of metaphysical grounding and non-dancing philosophizing subject of anti-tragedy. 1.1.2 B. The opening of philosophical discourse into atopia and aporeticality through the Platonic topography. 1.1.2 C. The Nietzschean definition of atopical Platonic Socrates as erotic philosophizing subject; demagogue, sophist, daemon. 1.2. The distinction between metacosmic and erotic Platonic Socrates of Nietzsche’s readings and the philosophical transcription of atopia into wandering. 1.2.1. Atopia and ambiguity. 1.2.2. Wandering and ab-grounding; mask and disintegration of ego as ontological category. In the Second Part of our dissertation (“Longing and Return”) we evaluate Nietzsche’s attempt at an overcoming the manifold aspects of ground (Grund) in philosophy, by considering crucial consequences of philosopher’s conceptions of will to power and eternal recurrence of the same concerning perspectivism, self-reference and vicious circle, foreground of masks, fortuity and fortuitous ego etc. Moreover, by translating the Nietzschean ‘Sehnsucht’ into ‘ίμερος’ (longing) we unveil an inner correlation between German and ancient Greek language, which appears essential for understanding the long-lasting echo of Plato’s philosophical conceptions. This part includes the following subsections: 2.1. The problem of metaphysics. 2.1.1. Introduction to the problem of philosophical discourse’s slipping back into metaphysics. 2.1.2. The Heideggerian review of Nietzschean ‘Sehnsucht’ and its translation into ‘ίμερος’ (longing). 2.2. Ab-grounding, art and actual reality. 2.2.1. Appearance as eternal foreground and mask of mask. 2.2.2. The grounding of metaphysics of reason and the conception of actual reality. 2.3. The Nietzschean ambivalence between radical nihilism and neo-theological interpretation of the world. The continuant wandering of thought across the landscape of places (topoi). 2.4. The circle of circle and the self-transcendence of eternal recurrence.

Η ερευνητική μας υπόθεση πραγματεύεται το εγχείρημα της κριτικής του γερμανού φιλοσόφου Friedrich Nietzsche στα μεταφυσικά ερείσματα και τον θεμελιοκεντρικό προσανατολισμό της δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης. Στο Πρώτο Μέρος της έρευνάς μας εξετάζουμε τις προϋποθέσεις εκκάλυψης του αυθεντικά ατόπου φιλοσοφούντος λόγου, διερευνώντας την ανάπτυξη της συλλογιστικής του Δ. Λαμπρέλλη αναφορικά με τη διάκριση ανάμεσα στον μετακοσμικό και τον ερωτικό πλατωνικό Σωκράτη των νιτσεϊκών αναγνώσεων. Σε αυτή τη βάση αποπειρώμεθα να αναδείξουμε εφαρμογές και προεκτάσεις της εν λόγω συλλογιστικής, με εκκίνησή μας συγκεκριμένα κομβικά χωρία πλατωνικών διαλόγων. Στο Δεύτερο Μέρος της έρευνάς μας ιχνηλατούμε την οριακή απόπειρα του Nietzsche να υπερβεί τις ύστατες τροπές και μεταμφιέσεις του θεμελίου στη φιλοσοφία. Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε τη μεταφραστική απόδοση της νιτσεϊκής «Sehnsucht» με τον όρο «ίμερος», ανασύροντας ριζικές συσχετίσεις ανάμεσα στη γερμανική και την αρχαία ελληνική γλώσσα, οι οποίες μας επιτρέπουν να αφουγκραστούμε τον μακραίωνο απόηχο των συλλήψεων του Πλάτωνος αλλά και να εγγίξουμε τις βαθύτερες πτυχές της επαφής του νιτσεϊκού στοχασμού με τον πλατωνικό. Η αδιάφευκτη διερώτηση αναφορικά με τη δυνατότητα ή την αδυναμία υπέρβασης της μεταφυσικής παράδοσης από τον γερμανό φιλόσοφο εξετάζεται στον ορίζοντα ερμηνειών που αφορούν τα φιλοσοφήματα της θέλησης για δύναμη και της αιωνίας επιστροφής του ομοίου, ερμηνειών που αναφέρονται σε κρίσιμα συνεπαγόμενα των φιλοσοφημάτων αυτών, όπως είναι ο προοπτικισμός, η αυτοαναφορά ή ο φαύλος κύκλος, το αέναο προσκήνιο ως μάσκα της μάσκας, η συντυχικότητα και η ανακύκληση του εγώ – κ.ά..