Η κοινωνική διάσταση της ανώτατης εκπαίδευσης: η ικανοποίηση των αναγκών των φοιτητών από τις πανεπιστημιακές υπηρεσίες φοιτητικής στήριξης

Abstract

This thesis investigates whether student support services offered by universities meet the needs of their students and achieve their social dimension mission. In light of the social dimension, universities have developed a number of support services (catering, accommodation, sports facilities, psychological support services, vocational guidance, health services, etc.) to meet the increasingly diverse needs of their students that is driven by widening of access to higher education and increase in the number of students. This is considered to support students complete their studies timely and minimize student dropout, which is a serious problem facing higher education.Quantitative and qualitative research was carried out on over second year students at the University of Patras to meet the objectives of this thesis as to whether the needs of students are met through university support services and, ultimately, whether the social dimension of the university is fully promoted. The results of the research showed that, despite the fact that the University of Patras provides a set of student support services, the crucial role of social dimension has not been fully highlighted. This finding lies, on the one hand, in the non-use of support services by the vast majority of students (with the exception of catering and sports facilities), on the other hand, in the inability of the provided services to fully meet the student needs. Therefore, the contribution of this thesis is to highlight the need to enhance the social dimension of the university, which seems to consist both in the use of support services by students and in the satisfaction of student needs by them. In turn, the use of support services seems to depend on the constant information to students about their existence as well as on the development of trust by students to use them. On the other hand, the satisfaction of student needs seems to be related to the operating conditions of the service (space, hours) and the way it is organized (organization and management of human resources and its projects). Finally, feedback on student satisfaction with support services seems to be provided by their evaluation, which should not be overlooked by any university that seeks to improve its services and increase their quality.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνά την ικανοποίηση των φοιτητικών αναγκών από τις υπηρεσίες φοιτητικής στήριξης που έχουν συσταθεί εντός των πανεπιστημίων για την κάλυψη αυτών των αναγκών, στο πλαίσιο της κοινωνικής διάστασης της αποστολής τους. Πιο συγκεκριμένα, υπό το πρίσμα της κοινωνικής διάστασης, τα πανεπιστήμια έχουν αναπτύξει μια σειρά από υπηρεσίες στήριξης (σίτιση, στέγαση, αθλητικές εγκαταστάσεις, υπηρεσίες ψυχολογικής στήριξης, επαγγελματικού προσανατολισμού, σταδιοδρομίας, υγείας κλπ), με σκοπό να ικανοποιήσουν τις πολλαπλές και διαφοροποιημένες ανάγκες των φοιτητών τους, όπως έχουν προκύψει εξαιτίας της διεύρυνσης της πρόσβασης και της αύξησης του φοιτητικού πληθυσμού στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το γεγονός αυτό θεωρείται ότι έχει ως αποτέλεσμα την έγκαιρη ολοκλήρωση των σπουδών τους και την ελάχιστη δυνατή φοιτητική διαρροή, λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ανώτατη εκπαίδευση είναι η παράταση και η εγκατάλειψη των σπουδών των φοιτητών. Ωστόσο, το ερώτημα που θέτει η συγκεκριμένη μελέτη είναι αν οι ανάγκες των φοιτητών ικανοποιούνται μέσω των πανεπιστημιακών υπηρεσιών στήριξης και, τελικά, αν επιτυγχάνεται η κοινωνική διάσταση του πανεπιστημίου. Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα επιχείρησε να δώσει η ποσοτική και η ποιοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε φοιτητές άνω του δευτέρου έτους του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι, παρά το γεγονός ότι το Πανεπιστήμιο Πατρών παρέχει στους φοιτητές ένα σύνολο υπηρεσιών στήριξης, η επίτευξη της κοινωνικής διάστασης φαίνεται να μην επιτυγχάνεται πλήρως. Η διαπίστωση αυτή έγκειται, αφενός, στη μη χρήση των υπηρεσιών στήριξης από τη συντριπτική πλειονότητα των φοιτητών (με εξαίρεση τη σίτιση και το Γυμναστήριο), αφετέρου, στην αδυναμία των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται να ικανοποιήσουν πλήρως τις φοιτητικές ανάγκες. Συνεπώς, η συνεισφορά της συγκεκριμένης διδακτορικής διατριβής είναι η ανάδειξη της αναγκαιότητας ενίσχυσης της κοινωνικής διάστασης του πανεπιστήμιου, η οποία φαίνεται να συνίσταται τόσο στη χρήση των υπηρεσιών στήριξης από τους φοιτητές όσο και στην ικανοποίηση των φοιτητικών αναγκών από αυτές. Με τη σειρά της, η χρήση των υπηρεσιών στήριξης φαίνεται να εξαρτάται από τη διαρκή ενημέρωση προς τους φοιτητές για την ύπαρξή τους καθώς και από την ανάπτυξη εμπιστοσύνης εκ μέρους των φοιτητών προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν. Από την άλλη, η ικανοποίηση των φοιτητικών αναγκών φαίνεται να συνδέεται με τις συνθήκες λειτουργίας της υπηρεσίας (χώρος, ωράριο) και με τον τρόπο οργάνωσής της (οργάνωση και διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού και των εργασιών της). Τέλος, ανατροφοδότηση για την ικανοποίηση των φοιτητών από τις υπηρεσίες στήριξης φαίνεται να προσφέρει η αξιολόγησή τους, η οποία είναι σημαντικό να μην παραλείπεται από κάθε πανεπιστήμιο που επιδιώκει τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών του και την αύξηση της ποιότητάς τους.