Social innovation in rural planning and development from a sociological institutionalism perspective: social research in stratified european governance spaces

Abstract

The 2008 fiscal crisis, inflamed by austerity, prompted multiple configurations of rural declines across Europe and enhanced rural marginalization. Against this backdrop, the neo-endogenous rural development framework seems more topical than ever, for providing a nuanced interpretation of how such globalization processes work across different rural territories. The neo-endogenous rural development perspective can break through this rural marginalization by approaching rural development as locally rooted but outward-looking. The success of neo-endogenous strategies heavily depends on social innovations. Despite the significant progress in the academic research of social innovation, the role of social innovations in breaking through rural marginalization remains weakly-explored. Along these lines, this study was set out to explore how social innovation in rural planning and development is fostered or impeded within rural governance arenas. The thesis draws from sociological institutionalist approaches as developed in the fields of policy analysis and planning, to develop a methodological tool for exploring the institutional qualities that foster social innovation. The tool was applied through a comparative, mixed methods research that was conducted in the regions of Mühlviertel in Austria, Baixo Alentejo in Portugal and Phthiotis in Greece. Cross-regional comparisons indicated the parameters of this milieu: a) a decentralized, low-intensity governance arena, which allows an innovative utilization of the endogenous, institutional resources, b) an interregional networking that plays a pivotal role in cultivating those resources and diminishing the effects of the exogenous pressures, c) an institutionalization of social enterprises that can dispute the systemic closure of the institutional framework, d) an organizational stability and consistency in order for creativity and innovation to become embedded, as well as e) long-term planning and policy-making horizons, which raise higher aggregate benefits for the stakeholders. These policy recommendations promote a social innovation that has a more scientific background; social innovation as “rationally” generated rather than simply occurring. The socially innovative, governance-beyond-the-state arrangements have not yet codified the exact domains of power, rules and regulations and thus seem at cases to favour an individualised responsibility, as well as a neo-liberal agenda. Nonetheless, the recommended, rationalized social innovation can eventually synthesize and codify the new forms and institutional logics upon ethical standards; enhanced democratization, participation and empowerment can be the long-term outcomes of this process.

Η δημοσιονομική κρίση του 2008, ενισχυόμενη από πολιτικές λιτότητας, προκάλεσε πολλαπλές μορφές περιφερειακής παρακμής σε ολόκληρη την Ευρώπη και ενίσχυσε την περιθωριοποίηση της υπαίθρου. Σε αυτές τις συνθήκες, το νεο-ενδογενές πλαίσιο περιφερειακής ανάπτυξης φαίνεται πιο επίκαιρο από ποτέ, για την ανάπτυξη μια εκλεπτυσμένης ερμηνείας του τρόπου λειτουργίας των διαδικασιών παγκοσμιοποίησης σε διαφορετικές περιφερειακές περιοχές. Η προοπτική νεο-ενδογενούς, περιφερειακής ανάπτυξης μπορεί να ξεπεράσει αυτήν την περιφερειακή περιθωριοποίηση, προσεγγίζοντας την περιφερειακή ανάπτυξη ως τοπικά εμπεδωμένη αλλά εξωτερικά προσανατολισμένη. Η επιτυχία των νεο-ενδογενών στρατηγικών φαίνεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές καινοτομίες. Παρά τη σημαντική πρόοδο στην ακαδημαϊκή έρευνα της κοινωνικής καινοτομίας, ο ρόλος των κοινωνικών καινοτομιών στη διάσπαση της περιφερειακής περιθωριοποίησης παραμένει ελλιπώς διερευνημένος. Σε αυτή την κατεύθυνση, αυτή η μελέτη εκπονήθηκε με στόχο να διερευνήσει πώς η κοινωνική καινοτομία στον περιφερειακό σχεδιασμό και την ανάπτυξη προωθείται ή παρεμποδίζεται εντός των χώρων περιφερειακής διακυβέρνησης. Η διατριβή αντλεί από κοινωνιολογικές θεσμικές προσεγγίσεις όπως αναπτύχθηκαν στους τομείς της πολιτικής ανάλυσης και του σχεδιασμού, για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου μεθοδολογικού εργαλείου για τη διερεύνηση των θεσμικών ιδιοτήτων που προωθούν την κοινωνική καινοτομία. Το εργαλείο εφαρμόστηκε μέσω μιας συγκριτικής έρευνας μεικτών μεθόδων που πραγματοποιήθηκε στις περιοχές Mühlviertel στην Αυστρία, Baixo Alentejo στην Πορτογαλία και Phthiotis στην Ελλάδα. Οι διαπεριφερειακές συγκρίσεις έδειξαν τις παραμέτρους αυτού του περιβάλλοντος: α) μια αποκεντρωμένη, χαμηλής έντασης διακυβέρνηση, η οποία επιτρέπει μια καινοτόμο αξιοποίηση των ενδογενών, θεσμικών πόρων, β) μια διαπεριφερειακή δικτύωση που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην καλλιέργεια αυτών των πόρων και στη μείωση των επιπτώσεων των εξωγενών πιέσεων, γ) μια θεσμοποίηση κοινωνικών επιχειρήσεων που μπορεί να αμφισβητήσει τη συστηματική κλειστότητα του θεσμικού πλαισίου, δ) μια οργανωτική σταθερότητα και συνέπεια προκειμένου να εμπεδωθούν η δημιουργικότητα και η καινοτομία, καθώς και ε) έναν μακροπρόθεσμο ορίζοντα σχεδιασμού και μια μακροπρόθεσμη πολιτική, τα οποία αυξάνουν τα υψηλότερα συνολικά οφέλη για τα ενδιαφερόμενα μέρη.Αυτές οι προτάσεις πολιτικής προωθούν μια κοινωνική καινοτομία που έχει ένα πιο επιστημονικό υπόβαθρο μια κοινωνική καινοτομία που παράγεται «ορθολογικά» παρά απλώς συμβαίνει. Οι κοινωνικά καινοτόμες μορφές διακυβέρνησης-πέρα-από-το-κράτος δεν έχουν ακόμη κωδικοποιήσει τους ακριβείς τομείς ισχύος, κανόνες και κανονισμούς και έτσι φαίνεται συχνά να ευνοούν μια εξατομικευμένη ευθύνη, καθώς και μια νεοφιλελεύθερη ατζέντα. Παρ 'όλα αυτά, η προτεινόμενη, εξορθολογισμένη κοινωνική καινοτομία μπορεί τελικά να συνθέσει και να κωδικοποιήσει τις νέες μορφές και θεσμικές λογικές στη βάση ηθικών προτύπων˙ ο ενισχυμένος εκδημοκρατισμός, η συμμετοχικότητα και η ενδυνάμωση μπορούν να είναι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας.