Ολιστική διαχείριση ακαδημαϊκής στρατηγικής με χρήση τεχνικών στρατηγικού management και πολυκριτήριας ανάλυσης

Abstract

The overall assessment of the design and management of an academic strategy as well as the interpretation of the classification of academic performance, constitutes admittedly a complex issue as a multitude of factors will need to be considered. Namely these are strategic decisions that are being taken at the highest level of academic administration. Each Higher Education Institution (HEI) fulfills to a different extent the criteria set in Greece by the Hellenic Authority for Higher Education (HAHE) however no Institution meets adequately the entirety of the criteria. The fulfillment of the qualitative criteria can either be subject to quantitative numbers that are defined by structured processes or in numbers whose assessment is subject to the experience and opinion of the decision makers. The latter are to a certain degree semi structured or even unstructured processes. The problem of management of academic strategy is therefore a multidimensional, complex decision problem whose solution depends on both qualitative and quantitative data and which, like any human decision, is characterized by considerable subjectivity. It therefore follows that in cases where the decisions for the academic strategy are either not adequately documented or not documented at all, it is deemed necessary to dissect the value system of the decision maker and to verify his/her decision against the criteria he/she invoked. According to the literature review we performed, BSC alone or combined with other strategic management techniques as well as various types of multiple-criteria decision analysis (MCDA) are methodologically successful tools for the design and management of an academic strategy. To this day, how this can be actually applied in practice has only partially been highlighted in international bibliography relevant to the solution of some aspects of the plexus “Design, Implementation & Monitoring of the academic strategy of a University”. The aim of our paper is to synthesize the preexisting knowledge on the subject into a holistic methodology and to add to it the aspect revealed to us by the values system of those determining the academic performance of a University’s department or comparing those of many Universities. Especially when these are not satisfactorily documented and therefore call for interpretation and verification. Such endeavor has yet to be published in the international bibliography which is indicative of the contributing potential of this paper. In our effort to determine an optimal solution for the academic classification of the departments of a single University or a multitude of Universities we used the UTASTAR method of the Preference Disaggregation Approach (PDA). The latter assumes that the decision maker reaches to his/her decision based (consciously or unconsciously) on a certain values system and preferences. It analyses the relationship between the decisions and the performance of the alternatives against the criteria and thus it detects the way through which these decisions are taken by developing a criteria synthesizing template. Essentially, the difference from other multiple-criteria approaches (multi-criteria value, dominance relations) lies on the fact that the latter synthesizes the data of a given problem in order to reach to a final result, while PDA analyses data in order to identify the template which best reflects the values system and preferences of the decision maker. In order to accurately determine the template in question the collection of information relevant to the values system and preferences is required. Additionally, the collection and analysis of a sufficient data set of examples of decisions taken by the decision maker needs to be performed. This information usually consists of the actual decisions without any further parameter as to how these were taken and are manifested in various forms such as a monotony scale (classification and taxonomy of alternatives) or through an indicator (the amount of times that an alternative is preferred over others). The examples can be previous decisions taken, a small but representative set of imagined alternatives or a small but representative subset of the alternatives under consideration which are clearly outlined by the decision maker. For the purpose of this dissertation, we shall briefly refer to relevant bibliographical data, we will present the steps of the methodology which we propose for a holistic management of an academic strategy, we will make mention to its previous partial application in relevant papers of ours and finally reach to our conclusions.

H συνολική αξιολόγηση της σχεδίασης και διαχείρισης ακαδημαϊκής στρατηγικής και η ερμηνεία της κατάταξης των ακαδημαϊκών επιδόσεων, είναι ομολογουμένως ένα σύνθετο ζήτημα, καθώς θα πρέπει να συνεκτιμηθούν πολλοί παράγοντες. Πρόκειται για στρατηγικές αποφάσεις που λαμβάνονται από το ανώτατο επίπεδο ακαδημαϊκής διοίκησης. Κάθε ΑΕΙ ικανοποιεί σε διαφορετικό βαθμό τα κριτήρια που έθεσε στην Ελλάδα η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), και κανένα από αυτά δεν ικανοποιεί απόλυτα το σύνολο των κριτηρίων. Η ικανοποίηση των κριτηρίων ποιότητας άλλοτε βασίζεται σε ποσοτικά μεγέθη που προσδιορίζονται από δομημένες διαδικασίες και άλλοτε σε μεγέθη, η αποτίμηση των οποίων επαφίεται στην εμπειρία και την άποψη των αποφασιζόντων και πρόκειται σε κάποιο ποσοστό για ημιδομημένες ή και αδόμητες διαδικασίες. Συνεπώς το πρόβλημα της διαχείρισης ακαδημαϊκής στρατηγικής είναι ένα πολυδιάστατο σύνθετο πρόβλημα απόφασης, η επίλυση του οποίου, βασίζεται σε ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα, αλλά όπως και κάθε ανθρώπινη απόφαση εμπεριέχει αρκετή υποκειμενικότητα. Συνεπώς σε περιπτώσεις που οι αποφάσεις για την ακαδημαϊκή στρατηγική δεν είναι επαρκώς ή και καθόλου τεκμηριωμένες κρίνεται αναγκαία η αποκάλυψη του πλέγματος των αξιών του αποφασίζοντα και η επαλήθευση της απόφασης του σε σχέση με τα κριτήρια που επικαλείται. Πετυχημένα μεθοδολογικά εργαλεία για τη σχεδίαση και διαχείριση ακαδημαϊκής στρατηγικής και μάλιστα επιβεβαιωμένα από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση που πραγματοποιήσαμε είναι η BSC μόνη της ή και σε συνδυασμό με άλλες τεχνικές στρατηγικού management καθώς και διάφορες μορφές πολυκριτηριακής ανάλυσης (MCDA). Το πώς αυτό μπορεί να γίνει στην πράξη έχει μερικώς μόνο αναδειχθεί μέχρι σήμερα στην υπάρχουσα διεθνή βιβλιογραφία για την επίλυση κάποιων πτυχών του πλέγματος «Σχεδίαση, Υλοποίηση & Παρακολούθηση της ακαδημαϊκής στρατηγικής ενός Πανεπιστημίου». Στόχος της δικής μας εργασίας είναι να συνθέσει την ήδη υπάρχουσα γνώση σε μία ολιστική μεθοδολογία και να της προσθέσει την πτυχή της αποκάλυψης του πλέγματος αξιών του αποφασίζοντα κατά την αξιολόγηση και κατάταξη των ακαδημαϊκών επιδόσεων των τμημάτων ενός πανεπιστημίου ή συγκριτικά πολλών Πανεπιστημίων μεταξύ τους, ιδίως όταν αυτά δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένα και χρήζουν συνεπώς ερμηνείας και επιβεβαίωσης. Κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμη εμφανιστεί στη διεθνή βιβλιογραφία και αναδεικνύει τη συνεισφορά της παρούσης εργασίας. Για τη διαδικασία εύρεσης μιας βέλτιστης λύσης στο πρόβλημα μίας ακαδημαϊκής κατάταξης τμημάτων ενός Πανεπιστημίου ή πολλών Πανεπιστημίων εμείς χρησιμοποιήσαμε το μοντέλο της UTASTAR. Αυτή θεωρεί ότι ο αποφασίζων παίρνει αποφάσεις στηριζόμενος (συνειδητά ή ασυνείδητα) σε ένα σύστημα αξιών και προτιμήσεων. Αναλύει τη σχέση μεταξύ των αποφάσεων και των επιδόσεων των εναλλακτικών στα κριτήρια κι έτσι εντοπίζει τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται αυτές οι αποφάσεις, αναπτύσσοντας ένα υπόδειγμα σύνθεσης των κριτηρίων. Η ουσιαστική διαφορά από τις άλλες πολυκριτηριακές προσεγγίσεις (πολυκριτηριακή αξία, σχέσεις υπεροχής) είναι ότι αυτές συνθέτουν τα δεδομένα ενός προβλήματος για να καταλήξουν στο τελικό αποτέλεσμα, ενώ η ΑΣΠ αναλύει τα δεδομένα για να εντοπίσει το υπόδειγμα που αναπαριστά όσο πιο πιστά γίνεται το σύστημα αξιών και προτιμήσεων του αποφασίζοντα. Στο πλαίσιο της παρούσης διατριβής θα περιγράψουμε, μέσα από ενδελεχή βιβλιογραφική ανάλυση, τις κυριότερες προτεινόμενες μεθοδολογικές προσεγγίσεις και τεχνικές στρατηγικού management και πολυκριτηριακής ανάλυσης και τη χρήση τους ειδικά για τον ακαδημαϊκό χώρο, θα παρουσιάσουμε τα βήματα μίας διαδικασιοστρεφούς μεθοδολογίας που εμείς προτείνουμε για έναν ολιστικό τρόπο διαχείρισης ακαδημαϊκής στρατηγικής και θα αναφερθούμε σε υπάρχουσες, από ανάλογες δικές μας εργασίες, προσπάθειες εφαρμογής μερών της προτεινόμενης μεθοδολογίας. Η πρακτική εφαρμογή της προτεινόμενης από εμάς μεθοδολογίας επιχειρήθηκε σε δύο στάδια, ένα που αφορά τη διαχείριση της ακαδημαϊκής στρατηγικής ενός Πανεπιστημίου με χρήση κατάλληλου ειδικού εργαλείου αξιοποίησης της Τεχνικής Ισορροπημένης Στοχοθεσίας, και σε δεύτερο στάδιο με την συνδυαστική εφαρμογή της μεθόδου της BSc με τεχνικές Πολυκριτηριακής Ανάλυσης και συγκεκριμένα του αλγόριθμου UTASTAR σε υπαρκτά ακαδημαϊκά δεδομένα από τον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο, προκειμένου να αναλυθεί ο τρόπος σκέψης και το σύστημα αξιών που χρησιμοποιεί ο αποφασίζοντας στην αξιολόγηση και κατάταξη των επιδόσεων των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, απαντώντας έτσι με πληρότητα στο κεντρικό ερώτημα της παρούσας διατριβής.