Μυθιστόρημα τεκμηρίων: "Τυχερό", η ποιητική του: από την πρώτη ύλη των ντοκουμέντων στο έργο τέχνης

Abstract

The present thesis consists of two parts and an appendix. The first part contains a theoretical approach to the context of nonfiction novel. In the beginning, this paper examines the dialectical relationship between fiction and extratextual truth, the mediative role of language in the correlation between literature and reality, the fictional dimension of historiographical and journalistic discourse, the relationship of historiography with the historical and post-historical novel, the hybridity and literality of documentary fiction. Subsequently, the focus shifts on the emergence of "literary realism", the american movement of New Journalism and the birth of nonfiction novel, the origins and evolution of documentary literature in Greece, followed by an effort to define such genre. Finally, the thesis examines the transformation of the document into a literary tessera, the fragmentarity as a narrative art, the polyphony and intertextuality as well as the performativity of documentary literal synthesis, the textual approach as a discourse, the paratextual elements, the role of the reader in narrative's reformulation. The second part pertains to the examination of the nonfiction novel "Tychero" (Patakis 2017), written by the author of this thesis, within the aforementioned theoretical frame; following the novel's plot, the identity of the research and relevant material are examined, as well as the literary goals that emerge therefrom. Next, the literary choice to use exclusively authentic data is examined, as well as the self-referential character of the novel, it's relation to historiography and investigative journalism and it's literal and narrative identity. Such examination also covers the synthesis and the foundations of the narrative, the selection and usage of material, the language and expression, the intentional identification of narrator and writer, the paratext and the perception of the reader. The appendix constitutes an exhibit of sorts, showing characteristic "items" from the writer's workshop, where "Tychero" was created.

Η παρούσα διατριβή αποτελείται από δύο μέρη συνοδευόμενα από ένα παράρτημα. Στο πρώτο μέρος επιχειρείται η θεωρητική προσέγγιση του πλαισίου στο οποίο εντάσσεται το μυθιστόρημα τεκμηρίων. Αρχικά εξετάζονται η διαλεκτική σχέση της μυθοπλαστικής επινόησης με την εξωκειμενική αλήθεια, η διαμεσολαβητική λειτουργία της γλώσσας στον συσχετισμό λογοτεχνίας και πραγματικότητας, η μυθοπλαστική διάσταση του ιστοριογραφικού και του δημοσιογραφικού λόγου, η σχέση της ιστοριογραφίας με το ιστορικό και το μεταϊστορικό μυθιστόρημα, ο υβριδικός χαρακτήρας και η λογοτεχνικότητα της τεκμηριωτικής μυθοπλασίας. Στη συνέχεια διερευνώνται η εμφάνιση της «λογοτεχνίας του πραγματικού», το αμερικανικό κίνημα της νέας δημοσιογραφίας, η γέννηση του nonfiction novel στους κόλπους του, οι καταβολές και η εξέλιξη της τεκμηριωτικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα, ενώ ακολουθεί μια απόπειρα προσδιορισμού του είδους. Διερευνώνται τέλος ο μετασχηματισμός του τεκμηρίου σε λογοτεχνική ψηφίδα, η αποσπασματικότητα ως αφηγηματική τεχνική, ο πολυφωνικός και διακειμενικός αλλά και ο επιτελεστικός χαρακτήρας της βασισμένης στα τεκμήρια μυθιστορηματικής σύνθεσης, η προσέγγιση του κειμένου ως πεδίου αντιπαράθεσης λόγων (discourse), τα παρακειμενικά στοιχεία, ο ρόλος του αναγνώστη στην ανασύνθεση της αφήγησης. Στο δεύτερο μέρος επιχειρείται η εξέταση του μυθιστορήματος τεκμηρίων «Τυχερό» (Πατάκης 2017), το οποίο συνέγραψε ο συντάκτης της διατριβής, εντός του διαμορφωμένου θεωρητικού πλαισίου. Δίνεται η υπόθεση του έργου και εξετάζονται η ταυτότητα της έρευνας και του υλικού, όπως και η διαφαινόμενη μέσω αυτών συγγραφική στοχοθεσία. Ακολούθως διερευνώνται η συγγραφική επιλογή της χρήσης αυθεντικών αποκλειστικά τεκμηρίων, ο αυτοαναφορικός χαρακτήρας του έργου, οι συγγένειές του με την ιστοριογραφία και την ερευνητική δημοσιογραφία, η λογοτεχνική και μυθιστορηματική του ταυτότητα. Εξετάζονται επίσης η σύνθεση και οι άξονες της αφήγησης, η διαλογή και οι τρόποι αξιοποίησης του υλικού, η γλώσσα και το ύφος του έργου, η εσκεμμένη ταύτιση του αφηγητή με τον συγγραφέα, το παρακείμενο και η αναγνωστική πρόσληψη του κειμένου. Το παράρτημα αποτελεί ένα είδος εκθετηρίου, στο οποίο παρατίθενται ενδεικτικά «εκθέματα» από το συγγραφικό εργαστήριο στο οποίο συντελέστηκε η δημιουργία του «Τυχερού».