Le lexique-grammaire des verbes du grec moderne: les constructions transitives locatives standard

Abstract

The object of the research is the formal and systematic description of Modern Greek verbs entering into a transitive locative standard construction: N0 V N1 cor Loc N2 place (Loc N3 place), in which the noun in direct complement position (N1) denotes, in essence, the object that is transposed by an agent (N0) from or/and to a certain place (N2, N3). Our study is based on the syntactical framework of the Transformational Grammar defined by Zellig S. Harris. We followed the Lexicon-Grammar (L-G) methodology framework developed by Maurice Gross and elaborated at the LADL (Laboratoire d'Automatique Documentaire et Linguistique). Our aim is the exhaustive description of Modern Greek in the prospect of the automatic analysis of the language. Therefore, 931 simpleverbs are classified in 5 L-G tables: 38GLD: constructions with a "goal" prepositional complement; 38GLS: constructions with a "source" prepositional complement; 38GL: constructions with a "goal" and a "source" prepositional complement; 38GLH: constructions with a locative prepositional complement and an obligatory "human" direct complement; 38GLR: residual transitive locative constructions. We discuss the morphological, syntactical and semantic description of prepositions introducing locative complements, and the principal transformational and distributional properties of transitive locative verbs. Moreover, we exhibit the automatic conversion of Greek L-G tables to finite state automata in the field of Natural Language Processing. Finally, we present our first remarks on the translation of Greek locative constructions into French, based on the syntactic and semantic features figuring in the L-G tables.

Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η τυπική και συστηματική περιγραφή των τυπικών μεταβατικών δομών τόπου της Νέας Ελληνικής, δηλαδή των ρημάτων που έχουν ως βασική συντακτική δομή με N0 V N1 Loc N2 (Loc N3) – όπου το Loc N2 και Loc N3 ένας εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου – και δηλώνουν τη μετακίνηση του άμεσου αντικειμένου (Ν1) σε σχέση με έναν τόπο (Ν2) από το ενεργό υποκείμενο (Ν0). Η έρευνά μας εντάσσεται στο θεωρητικό πλαίσιο της μετασχηματιστικής γραμματικής του Zellig S. Harris. Ακολουθούμε το μεθοδολογικό πλαίσιο του λεξικού-γραμματικής, όπως αυτό ορίστηκε από τον Maurice Gross και εφαρμόστηκε στο Laboratoire d’Automatique Documentaire et Linguistique (LADL). Το λεξικό-γραμματική μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ηλεκτρονικό συντακτικό λεξικό όπου περιγράφονται συστηματικά οι κατανεμητικές και μετασχηματιστικές ιδιότητες των βασικών συντακτικών δομών. Για να είναι εφικτή η αξιοποίησή του από τον υπολογιστή, το λεξικό-γραμματική έχει τη μορφή πινάκων, όπου κάθε γραμμή περιγράφει και μία πρόταση, ή μία «σημασία» κατά τη λεξικογραφική παράδοση. Οριζόντια εμφανίζονται οι διαφορετικές ρηματικές χρήσεις και κάθετα, οι πιθανές συντακτικοσημασιολογικές τους ιδιότητες. Στόχος μας είναι η συστηματική και εξαντλητική περιγραφή της ελληνικής γλώσσας με σκοπό την αυτόματη ανάλυση. Έτσι, 931 απλά ρήματα ταξινομήθηκαν σε 5 τάξεις-πίνακες του λεξικού γραμματικής: 1) Τάξη 38GLD – 313 ρήματα: περιλαμβάνει τα ρήματα μετακίνησης των οποίων ο τόπος Ν2 αποτελεί την «τελική κατεύθυνση» του αντικειμένου Ν1. 2) Τάξη 38GLS – 132 ρήματα: περιλαμβάνει τα ρήματα μετακίνησης των οποίων ο τόπος Ν2 δηλώνει τον τόπο «προέλευσης» του αντικειμένου. 3) Τάξη 38GL – 153 ρήματα: τα ρήματα της τάξης αυτής δέχονται δύο εμπρόθετους προσδιορισμούς, ο ένας δηλώνει την «προέλευση» και ο άλλος την «κατεύθυνση». 4) Τάξη 38GLH – 167 ρήματα: η ιδιαιτερότητα των ρημάτων αυτής της τάξης είναι ότι το άμεσο αντικείμενο είναι υποχρεωτικά ένα «ανθρώπινο» ουσιαστικό, ενώ ο εμπρόθετος τοπικός προσδιορισμός δηλώνει είτε την «κατεύθυνση» είτε την «προέλευση».5) Τάξη 38GLR – 166 ρήματα: περιλαμβάνει όσα ρήματα δέχονται έναν εμπρόθετο προσδιορισμό του τόπου, χωρίς ωστόσο να δηλώνεται ξεκάθαρα η «μετακίνηση» του αντικειμένου Ν1 ως προς τον τόπο Ν2. Συνεχίζουμε με την μορφολογική και συντακτικοσημασιολογική περιγραφή των προθέσεων που εισάγουν έναν τοπικό προσδιορισμό και περιγράφουμε τις μετασχηματιστικές και κατανεμητικές ιδιότητες των μεταβατικών ρημάτων τόπου. Παρουσιάζουμε την αυτόματη μετατροπή των πινάκων του λεξικού-γραμματικής σε πεπερασμένα αυτόματα, στο πλαίσιο της αυτόματης ανάλυσης των γλωσσών, καθώς και τις παρατηρήσεις μας σε ό,τι αφορά τη μετάφραση προς τη Γαλλική, των τοπικών δομών της Ελληνικής, βασιζόμενη στις ιδιότητες που περιγράφονται στους πίνακες.