Ο Διάλογος του Κόπτη θεολόγου Al­-Ṣafī ibn al­-ʿAssāl (;-1253/75) με το Ισλάμ

Abstract

The object of the present dissertation is the dialogue of the Copt theologian Al­-Ṣafī ibn al­-ʿAssāl (-1253/75) with Islam. This is not about a direct dialogue, but it's about four Muslim Scholar's controversial writings against Christian faith, that were written between the 8th and 13th century and the answers given relating these writings by the Copt theologian al­-Ṣafī, later on in the 13th century. So this presentation is exposing and examining the negative arguments of the Muslim Scholars against Christian faith and at the same time puts forward proportionally the arguments of the theologian al­-Ṣafī against Islam. This project is moving around a frame of comparison, showing off both sides of the arguments. Al­-Ṣafī ibn al­-ʿAssāl has been a symbol as a personality of the Coptic Theology in the 13th century, who was one among others, undertaking with apologetics against Islam. These are the Muslim Scholars criticizing Christian faith, that al-­Ṣafī responded to. (An ex Christian) physician and philosopher ʿAlī ibn Sahl Rabban al-Ṭabarī (ar. 780-860), the poet and Muʾtazili scholar Al-Nāshiʾ al-Akbar (;-906) the philosopher and theologian Fakhr al-Dīn al-Rāzī (1149/50-1209) and finally the scholar judge Taqī al-Dīn al-Jaʿfarī (1185-1270). The topics included as an object of this contrast and being dealt with by this work, are: a) the Holy Trinity Doctrine, b) Jesus Christ as a person, c) the Salvation of the world, d) the credibility of the Holy Bible, and e) Mohamed's capacity as a Prophet and whether he is considered as that in the Bible. From this research it was found out that the main base on which the Muslim writers as well as the Copt Theologian al-­Ṣafī supported their argumentation, was the Bible. It was supported on the basis of the Holy Bible. Apart from the Bible, those writers turned to philosophical and logical arguments as well, so that they could support their theological position. At the same time they didn't fail to use the Qurʾan with every chance as an additional aid.

Αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι ο διάλογος του Κόπτη θεολόγου Al-­Ṣafī ibn al­-ʿAssāl (;-1253/75) με το Ισλάμ. Δεν πρόκειται για έναν άμεσο διάλογο, αλλά αφορά πολεμικά έργα κατά του Χριστιανισμού τεσσάρων μουσουλμάνων λογίων, τα οποία εγράφησαν μεταξύ 8ου και 13ου αιώνα και τις απαντήσεις που δίνει σε αυτά τα πολεμικά έργα ο Κόπτης θεολόγος al-­Ṣafī, αργότερα, τον 13ο αι. Έτσι, το παρόν πόνημα εκθέτει και εξετάζει τα αντιρρητικά κατά του Χριστιανισμού επιχειρήματα των μουσουλμάνων λογίων και παράλληλα προβάλλει τα ανάλογα αντεπιχειρήματα του Κόπτη θεολόγου al­-Ṣafī κατά του Ισλάμ. Η εργασία κινείται σε ένα πλαίσιο αντιπαραβολής, προβάλλοντας αμφότερες τις πλευρές των επιχειρημάτων. O al­-Ṣafī υπήρξε εμβληματική προσωπικότητα της Κοπτικής θεολογίας του 13ου αι., ο οποίος μεταξύ άλλων, καταπιάστηκε με την απολογητική κατά του Ισλάμ. Οι μουσουλμάνοι λόγιοι, οι οποίοι ασκούν κριτική στον Χριστιανισμό και στους οποίους απαντά ο al­-Ṣafī είναι, ο (πρώην χριστιανός) ιατρός και φιλόσοφος ʿAlī ibn Sahl Rabban al-Ṭabarī (περ. 780¬-860), ο ποιητής και μουταζιλίτης λόγιος Al-Nāshiʾ al-Akbar (;-906), ο φιλόσοφος και θεολόγος Fakhr al-Dīn al-Rāzī (1149/50-1209) και τέλος, ο λόγιος δικαστής Taqī al-Dīn al-Jaʿfarī (1185-1270). Τα θέματα που αποτελούν αντικείμενο αυτής της αντιπαραθέσεως και τα οποία πραγματεύεται η εν λόγω εργασία, είναι τα εξής: α) το δόγμα περί Αγίας Τριάδος, β) το πρόσωπο του Ιησού Χριστού, γ) η σωτηρία του κόσμου, δ) η αξιοπιστία της Αγίας Γραφής και ε) η προφητική ιδιότητα του Μωάμεθ και κατά πόσο ο τελευταίος προφητεύεται μέσα στη Βίβλο. Από την έρευνα διαπιστώθηκε, ότι η κύρια βάση, πάνω, στην οποία στήριξαν την επιχειρηματολογία τους, τόσο οι μουσουλμάνοι συγγραφείς, όσο και ο Κόπτης θεολόγος al­-Ṣafī, ήταν η Βίβλος. Η επιχειρηματολογία τους, στηρίχθηκε επί τη βάσει της Αγίας Γραφής. Πέραν της Βίβλου, οι εν λόγω συγγραφείς κατέφυγαν, επίσης και σε φιλοσοφικά και λογικά επιχειρήματα, προκειμένου να υποστηρίξουν τις θεολογικές τους θέσεις. Ταυτόχρονα δεν παρέλειψαν να χρησιμοποιήσουν και ευκαιριακά και το Κοράνιο, συνήθως, όμως, επικουρικά.