Παράγοντες συμμετοχής στη δια βίου εκπαίδευση: στάσεις, λόγοι και εμπόδια για τη συμμετοχή εργαζομένων σε εκπαιδευτικά προγράμματα

Abstract

The purpose of this dissertation is to investigate the factors that motivate or deter adults and especially employees from participating in lifelong education programs and in particular Continuing Professional Education, which are voluntary nature. In the survey which was conducted in 2015- 2016, the study participants were 1217 employees, who participated in educational programs of the ΙΝΕ GSEE IME GSEVEE, throughout Greece. The questionnaire was used as a research tool. The most primary reason for employees’ participation was "the cultivation of their skills and abilities" while as their main barrier was recognized the "lack of time due to work obligations". Factor analysis yielded six factors of participation and four categories of barriers. Employees were mainly involved due to reasons included in the factor performance at work and are more likely to face situational barriers. In addition, differences between the participants emerged, the barrier groups, and the general characteristics of the participants. The data processing also revealed the intensity of the participation factors and the groups of barriers and highlighted differences in their intensity in terms of all variables of the general characteristics of the employees, except the marital status and frequency of previous participation. The majority of employees had a positive attitude towards continuing education. The results showed the relationship between attitudes and participation reasons and barriers. Moreover, the relationship between attitudes and specific variables of their general characteristics, such as educational level, gender and previous participation indicators was highlighted. In conclusion, all four determinants (reasons, barriers, attitudes towards education, general characteristics of employees) are interrelated and influence the decision of employees to participate in lifelong education programs. In addition to the above, both the intensity of the factors of participation and the groups of barriers, as well as the type of barrier, play a decisive role in the interpretation and prediction of participation.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση των παραγόντων που παρακινούν ή αποτρέπουν του ενήλικους, και ειδικότερα τους εργαζόμενους από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα διά βίου εκπαίδευσης, και ειδικότερα συνεχιζόμενης επαγγελματικής εκπαίδευσης, τα οποία έχουν εθελοντικό χαρακτήρα. Οι συμμετέχοντες της έρευνας ήταν 1217 εργαζόμενοι, οι οποίοι συμμετείχαν σε εκπαιδευτικά προγράμματα του ΙΝΕ ΓΣΕΕ και ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ σε όλη την ελληνική επικράτεια κατά τα έτη 2015-2016. Ως ερευνητικό εργαλείο αξιοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο. Ως σημαντικότερος λόγος συμμετοχής για τους εργαζόμενους αναδείχθηκε «η καλλιέργεια των δεξιοτήτων και ικανοτήτων τους» ενώ ως βασικό τους εμπόδιο αναγνώρισαν την «έλλειψη χρόνου λόγω εργασιακών υποχρεώσεων». Από την παραγοντική ανάλυση, προέκυψαν έξι παράγοντες συμμετοχής και τέσσερις κατηγορίες εμποδίων. Οι εργαζόμενοι συμμετείχαν κυρίως για λόγους που περιλαμβάνονται στον παράγοντα επίδοση στην εργασία, ενώ αντιμετωπίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό καταστασιακά εμπόδια. Επιπλέον, αναδείχθηκαν διαφοροποιήσεις ανάμεσα στους παράγοντες συμμετοχής, στις ομάδες των εμποδίων, και στα γενικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων. Από την επεξεργασία των δεδομένων προέκυψε επίσης, το στοιχείο της έντασης των παραγόντων συμμετοχής και των κατηγοριών των εμποδίων και αναδείχθηκαν διαφοροποιήσεις της έντασης τους ως προς όλες τις μεταβλητές των γενικών χαρακτηριστικών των εργαζόμενων, εκτός από την οικογενειακή κατάσταση και τη συχνότητα της προηγούμενης συμμετοχής. Στην πλειονότητα τους, οι εργαζόμενοι είχαν θετική στάση έναντι της εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν τη σχέση των στάσεων με τους λόγους συμμετοχής και τα εμπόδια και πιο συγκεκριμένα, τη σχέση της αρνητικής στάσης με τα εμπόδια (κυρίως με τα προδιαθετικά) και της θετικής στάσης με τους λόγους συμμετοχής. Επιπλέον, αναδείχτηκε η σχέση των στάσεων και με συγκεκριμένες μεταβλητές των γενικών χαρακτηριστικών τους, όπως το εκπαιδευτικό επίπεδο, το φύλο και οι δείκτες προηγούμενης συμμετοχής. Εν κατακλείδι, και οι τέσσερις καθοριστικοί παράγοντες (λόγοι, εμπόδια, στάσεις, γενικά χαρακτηριστικά) συνδέονται μεταξύ τους και επηρεάζουν την απόφαση συμμετοχής των εργαζόμενων σε προγράμματα διά βίου εκπαίδευσης. Επιπροσθέτως, για την ερμηνεία και την πρόβλεψη της συμμετοχής καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει τόσο η ένταση των παραγόντων συμμετοχής και των κατηγοριών των εμποδίων, όπως επίσης, και ο τύπος του εμποδίου.