Τοπογραφία, μακροσκοπική μορφομετρία και ανατομικές παραλλαγές του συστήματος των αζύγων φλεβών σε ελληνικό πληθυσμό

Abstract

Aim: Τhe aim of the current study is the morphological and morphometric analysis of the azygos vein system, based on anatomical and radiological methods, in a Greek population. Material: Thirty-five formolin-fixed human adult cadavers were dissected, after their collection from the Department of Anatomy and Surgical Anatomy of the Medical School of the Aristotle University of Thessaloniki and the Department of Anatomy of the Medical School of National and Kapodistrian University of Athens, and 51 computed tomography angiographies of the thorax were examined, from the file of ”G.GENNIMATAS” Hospital of Thessaloniki. Method: Cadavers’ dissection was performed in thoracic and abdominal area, until the exposure of the azygos vein system from its origin to its termination. Findings of each dissection were drawn and captured. Parameters of azygos, hemiazygos and accessory hemiazygos veins were measured, and in the same time specific characteristics of the azygos vein were studied in the 51 CT angiographies. Results: the azygos vein was formed by the union of the right subcostal vein with a branch originating from the inferior vena cava, while hemiazygos vein was formed by the union of the left subcostal vein with the left renal. The absence of the accessory hemiazygos vein was the most common finding. In cases of the accessory hemiazygos vein presence, the vein was formed by the union of the 5th, 6th, 7th and 8th intercostal veins. The azygos vein was observed to be dislocated to the left side of the vertebral column with the increasing age.. the azygos vein originated at the level of T12 vertebra and ended to the superior vena cava at (level T3-T4), while the hemiazygos vein emanated at the level of T12 vertebra and ended to azygos vein (level of T9). The accessory hemiazygos vein ended to azygos vein at the level of T7 and T8 vertebrae. Moreover, valves were detected, at the arch of azygos vein. Regarding the azygos lumbar veins, the right one passed through the aortic hiatus of the diaphragm, and the left through the outer crus, while both azygos lumbar veins originated at the level of L2-L3 vertebrae. The mean values of the azygos and hemiazygos vein diameters, at its point of origin and termination were calculated,. The lengths of azygos, hemiazygos veins and superior vena cava were also measured, as well as the distance from the termination of azygos vein to the origin of superior vena cava and the distance from the ending of the right superior intercostal vein to the ending of the azygos vein. Conclusions: The results, which came from the current study, were statistically processed and compared to anatomical textbooks and published studies, so the variety of the anatomy of the azygos vein system was made clear. It is important a meta-analysis research to be conducted that will conclude various studies, in order to clarify the anatomy of the azygos vein system. Afterall, the clinical importance of a good knowledge of the azygos veins anatomy is crucial for the radiologist, in order to discover pathologies of the mediastinum, for the thoracic surgeon, to avoid surgical complications in the specific region, and the angiosurgeon, when catherers are inserted, in pathologies, such as superior vena cava syndrome.

Σκοπός της παρούσας διατριβής αποτελεί η μελέτη του συστήματος των αζύγων φλεβών, σε ανατομικό και απεικονιστικό επίπεδο, σε δείγμα Ελληνικού πληθυσμού. Από την ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας, αποδεικνύεται ότι είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται κάτι αντίστοιχο. Υλικό: Εξετάστηκαν 35 πτώματα ταριχευμένα με διάλυμα φορμαλδεϋδης από το Εργαστήριο Ανατομίας και Χειρουργικής Ανατομίας του Α.Π.Θ. και το Εργαστήριο Ανατομίας του Ε.Κ.Π.Α., και 51 αξονικές αγγειογραφίες θώρακα ασθενών που διενεργήθηκαν στο Γ.Ν.Θ. «Γ.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ». Μέθοδος: Διεξήχθηκε ανατομή σε 35 πτώματα στην περιοχή του θώρακα και της άνω κοιλίας με σκοπό να παρασκευασθεί και να αναδειχθεί το σύστημα των αζύγων φλεβών από την έκφυση μέχρι την εκβολή του. Σχεδιάστηκε η μορφολογία των φλεβών της κάθε ανατομής ξεχωριστά και φωτογραφήθηκαν τα μορφώματα. Διενεργήθηκαν μετρήσεις σε ποικιλία παραμέτρων της άζυγης, ημιάζυγης και επικουρικής ημιάζυγης φλέβας. Ταυτόχρονα, μελετήθηκε η άζυγη φλέβα στις 51 αξονικές αγγειογραφίες του θώρακα και καταγράφηκαν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της. Αποτελέσματα: Ο σχηματισμός της άζυγης φλέβας προέρχεται κυρίως από τη συνένωση της δεξιάς υποπλεύριας φλέβας με στέλεχος της κάτω κοίλης φλέβας, ενώ ο αντίστοιχος σχηματισμός της ημιάζυγης φλέβας ήταν από τη συνένωση της αριστερής υποπλεύριας φλέβας με την αριστερή νεφρική. Συχνότερα καταγράφηκε η απουσία της επικουρικής ημιάζυγης φλέβας, ενώ όταν εντοπίστηκε η επικουρική ημιάζυγη φλέβα, αυτή προερχόταν από τις 5η -8η μεσοπλεύριες φλέβες. Παρατηρήθηκε ότι με την πάροδο των ετών, η άζυγη φλέβα μετατοπίζεται αριστερά της μέσης γραμμής της σπονδυλικής στήλης. Η άζυγη φλέβα σχηματιζόταν στο ύψος του Θ12 σπονδύλου και κατέληγε στην άνω κοίλη φλέβα στο ύψος του Θ3-Θ4 διαστήματος, ενώ η ημιάζυγη φλέβα σχηματιζόταν στο ύψος του Θ12, και κατέληγε στην άζυγη στο ύψος του Θ9. Η επικουρική ημιάζυγη κατέληγε στην άζυγη στο ύψος των Θ7 και Θ8 σπονδύλων. Ακόμα, εντοπίστηκαν βαλβίδες στην άζυγη φλέβα, σχεδόν σταθερά, στο ύψος του τόξου της άζυγης φλέβας. Αναφορικά με τα άζυγα οσφυϊκά στελέχη, το δεξιό διερχόταν συνηθέστερα από το αορτικό τρήμα του διαφράγματος, ενώ το αριστερό από το έξω σκέλος του διαφράγματος, ενώ και τα δύο οσφυϊκά στελέχη εκφύονταν στο ύψος του Ο2-Ο3. Υπολογίστηκαν οι μέσες τιμές των διαμέτρων της άζυγης στην εκβολή της, στον σχηματισμό της, της ημιάζυγης στον σχηματισμό της, ενώ μετρήθηκαν τα μήκη της άζυγης, της ημιάζυγης και της άνω κοίλης φλέβας και οι αποστάσεις της εκβολής της άζυγης από την αρχή της άνω κοίλης φλέβας, όπως και η απόσταση εκβολής της δεξιάς άνω μεσοπλεύριας από την εκβολή της άζυγης. Συμπεράσματα: Μετά από στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την παρούσα διδακτορική διατριβή και την αντιπαραβολή των δεδομένων με ανατομικά συγγράμματα και δημοσιευμένες μελέτες έγινε ακόμα πιο σαφής η έντονη ποικιλομορφία του συστήματος των αζύγων φλέβων. Είναι σημαντικό να συλλεχθούν οι επιμέρους μελέτες στα πλαίσια μίας μετα-ανάλυσης ώστε να επαναδιατυπωθεί συνολικά η ανατομία του συστήματος των αζύγων φλεβών. Άλλωστε, η κλινική σημασία της καλής γνώσης της ανατομίας των αζύγων έχει αξία για τον ακτινολόγο, ως προς τη διάγνωση παθολογιών της περιοχής του μεσοθωρακίου, τον χειρουργό του θώρακα, για αποφυγή επιπλοκών σε επεμβάσεις στην εν λόγω περιοχή, αλλά και για τον αγγειοχειρουργό, στους καθετηριασμούς που διεξάγει σε παθήσεις, όπως το σύνδρομο της άνω κοίλης φλέβας.