Επίδραση του δείκτη μάζας σώματος και της μεταβλητότητας της αρτηριακής πίεσης στην αρτηριακή σκληρία σε παιδιά και εφήβους

Abstract

In recent years, the prevalence of hypertension in children and adolescents has increased, mainly due to the increasing prevalence of obesity in childhood and the change of lifestyle. The importance of 24-hour ambulatory blood pressure monitoring (24h-ABPM) in the diagnosis and treatment of hypertension in children and adolescents has been recently shown. Increased blood pressure (BP) induces early changes in vessels and arterial sclerosis in childhood and adolescence. Arterial stiffness is an independent predictor of cardiovascular risk in adults and it’ s clinical usefulness is now recognized in the pediatric population. Purpose: To investigate for correlations between body mass index (BMI), BP and BP variability with arterial stiffness in healthy children and adolescents. Material - Methods: In the first stage of the study, 2832 pupils aged 6 to 18 years from the schools of Kastoria prefecture, participated (57.5% participation rate). BP, body weight and height were measured. In the second stage of the study, 82 students aged 6 to 18 years were selected randomly from the participants in the 1st stage. They had a 24-hour BP record and a 24-hour pulse wave analysis for the assessment of arterial stiffness. Results: The first stage of the study revealed that the prevalence of high-normal BP/hypertension and overweight/obesity in the school population was 3.7%/0.9%, and 22.9%/9.5%, respectively. The majority of the participants presenting high BP (≥90th percentile) were overweight or obese. Increased prevalence of high BP was observed during spring (5.5%) and winter (5%) compared to 2.5% in autumn (P<0.05). Systolic BP (SBP) z-scores were higher in males, during spring and summer, and in urban areas. In the second stage of the study, the prevalence of overweight and obesity was 37.8%, while the prevalence of high-normal BP and hypertension was 8.5% and 1.2%, respectively. Hypertension by 24h-ABPM was present in 35.4% of the population. Neither BMI z-score, nor school SBP z-score could predict hypertension by 24h-ABPM. Combining office and ambulatory BP measurements, 54.9% of the children and adolescents were normotensives, 9.8% were white coat hypertensives (WCHT), 23.2% were masked hypertensives (MHT), and 12.2% had sustained hypertension. Estimated marginal means for 24-hour pulse wave velocity (24h-PWV) were 4.79 m/s (95%CI 4.65-4.94) for sustained hypertensives, 4.72 m/s (95%CI 4.62-4.82) for MHT, 4.38 m/s (95%CI 4.23-4.54) for WCHT and 4.33 m/s (95%CI 4.26-4.40) for normotensives (sustained hypertensives versus normotensives and WCHT, p<0.001, MHT versus normotensives and WCHT, p<0.005). Sustained hypertension and masked hypertension were independent predictors of 24h-PWV after adjustment for age, sex and BMI z-score. There was a linear correlation between the BMI z-score and 24h-PWV, but only daytime and nighttime SBP z-scores and variability of nighttime SBP (nighttime SBP standard deviation) were predictors of 24h-PWV. Conclusions: BMI in children and adolescents is not an independent predictor of arterial stiffness, as assessed by 24h-PWV. BMI could not predict hypertension in 24h-ABPM. Arterial stiffness in children and adolescents assessed by 24h-PWV associates mainly with mean ambulatory BP. Both office and ambulatory BP measurements and BP variability were positively correlated with 24h-PWV. Daytime and nighttime SBP and nighttime SBP variability were independent predictors of arterial stiffness, as assessed by 24h-PWV. Hypertension in the 24h-ABPM, either masked or sustained hypertension, was independently associated with risk of higher PWV compared to normotensive and WCHT phenotype.

Τελευταία, η συχνότητα της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους αυξήθηκε κυρίως λόγω της αύξησης της παχυσαρκίας και της αλλαγής του τρόπου ζωής. Για τη διάγνωση και αντιμετώπιση της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους αναδείχθηκε πρόσφατα η σημασία της 24ωρης καταγραφής της αρτηριακής πίεσης (ΑΠ). Η αυξημένη ΑΠ προκαλεί πρώιμες αλλαγές στα αγγεία και αρτηριακή σκλήρυνση στην παιδική και εφηβική ηλικία. Η αρτηριακή σκληρία αποτελεί ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου στους ενήλικες, ενώ πλέον αναγνωρίζεται η σημασία της και στον παιδιατρικό πληθυσμό. Σκοπός: Η αναζήτηση συσχετίσεων του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), της ΑΠ και της μεταβλητότητας της ΑΠ με την αρτηριακή σκληρία σε υγιή παιδιά και εφήβους. Υλικό – Μέθοδοι: Στο 1ο στάδιο της μελέτης, σε 2832 μαθητές 6-18 ετών, από όλα τα σχολεία του νομού Καστοριάς (συμμετοχή 57,5%), έγινε καταγραφή της ΑΠ, του σωματικού βάρους και ύψους. Στο 2ο στάδιο, σε 82 μαθητές 6-18 ετών, που επιλέχθηκαν τυχαία από το 1ο στάδιο, έγινε 24ωρη καταγραφή της ΑΠ και 24ωρη ανάλυση του σφυγμικού κύματος για τον προσδιορισμό της αρτηριακής σκληρίας. Αποτελέσματα: 1ο στάδιο: ο επιπολασμός της υψηλής-φυσιολογικής ΑΠ/υπέρτασης και της υπερβαρότητας/παχυσαρκίας στον σχολικό πληθυσμό ήταν 3,7%/0,9% και 22,9%/9,5% αντίστοιχα. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων με αυξημένη ΑΠ (≥90η εκατοστιαία θέση) ήταν υπέρβαροι/παχύσαρκοι. Αυξημένος επιπολασμός υψηλής ΑΠ παρατηρήθηκε την άνοιξη (5,5%) και τον χειμώνα (5%) σε σχέση με το φθινόπωρο (2,5%, p<0,05). Τα z-scores της συστολικής ΑΠ (ΣΑΠ) ήταν υψηλότερα στα αγόρια, κατά τη διάρκεια της άνοιξης/καλοκαιριού και στις αστικές περιοχές. Στο 2ο στάδιο, ο επιπολασμός της υπερβαρότητας και παχυσαρκίας ήταν 37,8%, της υψηλής ΑΠ 8,5% και της υπέρτασης 1,2%. Υπέρταση στην 24ωρη καταγραφή της ΑΠ παρατηρήθηκε στο 35,4% του πληθυσμού της μελέτης. Συνδυάζοντας τις μετρήσεις της ΑΠ στο ιατρείο και στην 24ωρη καταγραφή, 54,9% των παιδιών είχαν φυσιολογική ΑΠ, 9,8% υπέρταση λευκής μπλούζας, 23,2% συγκεκαλυμμένη και 12,2% αληθή υπέρταση. Τα z-scores του ΔΜΣ και της ΣΑΠ στο σχολείο δεν προέβλεψαν την υπέρταση στην 24ωρη καταγραφή. Η 24ωρη ταχύτητα του σφυγμικού κύματος (24ωρο-PWV) ήταν 4,79 m/s (95%CI 4,65-4,94) σ’όσους είχαν αληθή υπέρταση, 4,72 m/s (95%CI 4,62-4,82) στη συγκεκαλυμμένη υπέρταση, 4,38 m/s (95%CI 4,23-4,54) στην υπέρταση λευκής μπλούζας, και 4,33 m/s (95%CI 4,26-4,40) σ’όσους είχαν φυσιολογική ΑΠ (αληθής υπέρταση v/s φυσιολογικής ΑΠ-υπέρτασης λευκής μπλούζας, p<0,001, συγκεκαλυμμένη υπέρταση v/s φυσιολογικής ΑΠ-υπέρτασης λευκής μπλούζας, p<0,005). Η αληθής και η συγκεκαλυμμένη υπέρταση ήταν ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες του 24ωρου-PWV, μετά από διόρθωση ως προς την ηλικία, το φύλο και το z-score του ΔΜΣ. Υπήρξε γραμμική συσχέτιση μεταξύ του z-score του ΔΜΣ και του 24ωρου-PWV. Προγνωστικοί παράγοντες του 24ωρου-PWV αναδείχτηκαν τα z-scores της ημερήσιας και νυχτερινής ΣΑΠ και η μεταβλητότητα της νυχτερινής ΣΑΠ. Συμπεράσματα: Ο ΔΜΣ στα παιδιά και στους εφήβους δεν αποτελεί ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα της αρτηριακής σκληρίας, μετρούμενης με το 24ωρο-PWV. Ο ΔΜΣ δεν προβλέπει ποια παιδιά και έφηβοι θα έχουν υπέρταση στην 24ωρη καταγραφή της ΑΠ. Το 24ωρο-PWV συσχετίζεται κυρίως με τη μέση τιμή της ΑΠ από την 24ωρη καταγραφή της. Οι τιμές της ΑΠ στο ιατρείο και στην 24ωρη καταγραφή και η μεταβλητότητα της ΑΠ συσχετίζονται θετικά με το 24ωρο-PWV. Ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες της αρτηριακής σκληρίας αναδείχτηκαν οι μέσες τιμές της ημερήσιας και νυχτερινής ΣΑΠ και η μεταβλητότητα της νυχτερινής ΣΑΠ. Η συγκεκαλυμμένη και η αληθής υπέρταση στα παιδιά και στους εφήβους συσχετίζονται ανεξάρτητα με υψηλότερες τιμές 24ωρου-PWV.