Σχέση διατροφικών συνηθειών εντός και εκτός σπιτιού, και υγείας

Abstract

Modern living and time scarcity have lead to an increase in the frequency and variety ofmeals and snacks consumed away from home and there is some evidence that out of homedietary choices, which are generally rich in energy, saturated fats and simple carbohydrates,are associated with obesity. The objective of the thesis was to estimate out of home eatingin Greece and other European countries; to assess the contribution of eating out to totaldietary intake; and, to evaluate associations between out of home dietary intake andobesity. In particular, dietary data collected through single or two 24-hour dietary recalls,were used to: (1) determine the contribution of out of home eating to the overall dailyindividual intake of food groups, energy, macro and micro-nutrients and to identifypotential determinants; (2) to investigate the association between out of home eating andobesity cross-sectionally and prospectively; and (3) to evaluate the effect of measurementerror when using short-term measurements to assess eating out.Data presented in this thesis were collected in 10 European countries in the context of themulticentre European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC) cohortstudy. Within EPIC, a single 24-hour dietary recall was collected between 1995 and 2000from a random sample of approximately 36000 adults (36% men and 64% women). For theevaluation of the effect of measurement error when assessing the distribution of the usualout of home intake and its potential determinants, data from a subsequent study, which tookplace in 2004 in Potsdam, Germany, were analysed. During the EPIC-Potsdam study, twonon-consecutive 24-hour recalls and a short non-quantitative food frequency questionnairewere collected from 366 adult Germans.The analyses revealed that out of home eating was related with several food groups butmainly non-alcoholic beverages and sweets. There was evidence that younger age,sedentary lifestyle and total energy intake were associated with the increased likelihood ofsubstantial out of home eating. Among women, out of home eating contributed more tototal daily fat intake when compared to protein and carbohydrate intakes. Irrespective ofgender, out of home eating contributed less to total fibre and more to sugar and starchintakes, especially in South Europe. Among men, but not among women, eating atrestaurants and similar establishments was positively associated with body mass index andpositively (but not-statistically significantly) related with weight gain.The limitation of using a single 24-hour recall may hinder the statistical validation ofassociations, due to the occurrence of within-person variability in intakes. It is however135unlikely that associations, which in reality do not exist, appear as significant. The findingspresented in this thesis suggest that data from a single 24-hour recall may be adequate toreveal associations between out of home dietary intake and various individualcharacteristics. The collection of two non-consecutive 24-hour recalls is howeverrecommended for estimating the distribution of usual intakes when eating out and assessingassociations between out-of-home eating and personal characteristics.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής συμβάλλει στην αύξηση της συχνότητας της εκτός σπιτιούσίτισης και οι σχετικές με αυτή διατροφικές επιλογές φαίνεται να είναι πλούσιες σεενέργεια, κορεσμένα λιπίδια, απλούς υδατάνθρακες και να προάγουν την παχυσαρκία.Σκοπός της διατριβής ήταν η εκτίμηση της εκτός σπιτιού σίτισης στην Ελλάδα και τηνΕυρώπη, η αξιολόγηση της συνεισφοράς της στη συνολική διατροφική πρόσληψη και ηεκτίμηση της σχέσης της με την παχυσαρκία. Συγκεκριμένα, διατροφικά δεδομένα μίας ήδύο ανακλήσεων 24ώρου αξιοποιήθηκαν με στόχο: (1) τον προσδιορισμό της συνεισφοράςτης εκτός σπιτιού σίτισης – σε επίπεδο τροφίμων, ενέργειας και θρεπτικών συστατικών –στη συνολική ημερήσια διατροφική πρόσληψη και τον καθορισμό παραγόντων που τηνεπηρεάζουν (2) την αξιολόγηση πιθανολογούμενης σχέσης μεταξύ της εκτός σπιτιούσίτισης και της παχυσαρκίας και (3) την αξιολόγηση της επίδρασης του σφάλματοςμέτρησης στην εκτίμηση της εκτός σπιτιού διατροφικής πρόσληψης.Το υλικό της διατριβής προέρχεται από τη συλλογή δεδομένων 10 Ευρωπαϊκών χωρών στοπλαίσιο της πολυκεντρικής προοπτικής μελέτης του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ιατρικήςκαι Κοινωνίας (European Prospective Investigation into Cancer and nutrition (EPIC)study). Η συλλογή δεδομένων έγινε σε δείγμα 36000 ενηλίκων ατόμων (36% άνδρες και64% γυναίκες) την περίοδο 1995-2000. Για την αξιολόγηση της επίδρασης του σφάλματοςμέτρησης στην εκτίμηση της κατανομής της συνήθους εκτός σπιτιού διατροφικήςπρόσληψης και των παραγόντων που την επηρεάζουν, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα απόμία μελέτη, που έλαβε χώρα το 2004 στο Πότσνταμ της Γερμανίας και περιελάμβανε τησυλλογή δύο μη-διαδοχικών ανακλήσεων 24ώρου και ενός μη-ποσοτικούερωτηματολογίου συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων σε δείγμα 366 ενήλικων Γερμανών.Βάσει των αποτελεσμάτων της παρούσας διατριβής, η εκτός σπιτιού σίτιση αφορά αρκετέςομάδες τροφίμων, αλλά κυρίως τα μη-αλκοολούχα ποτά και τα γλυκά. Υπήρξαν ενδείξειςότι η σημαντική εκτός σπιτιού κατανάλωση τροφίμων αφορά περισσότερο άτομα νεαρήςηλικίας, άτομα με καθιστικό τρόπο ζωής και αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη. Μεταξύ τωνγυναικών, η εκτός σπιτιού σίτιση συνεισέφερε περισσότερο στην ημερήσια πρόσληψηολικών λιπιδίων παρά υδατανθράκων και πρωτεϊνών. Ανεξαρτήτως φύλου, η εκτός σπιτιούσίτιση βρέθηκε επίσης να συνεισφέρει λιγότερο στην ημερήσια πρόσληψη διαιτητικώνινών και περισσότερο στην πρόσληψη απλών σακχάρων και αμύλου, ειδικά στις χώρες τουΝότου. Η ανάλυση των δεδομένων μίας μοναδικής ανάκλησης 24ώρου, έδειξε ότι η σίτισησε εστιατόρια στους άνδρες, αλλά όχι στις γυναίκες, είχε θετική στατιστικά σημαντική131συσχέτιση με τον δείκτη μάζας σώματος και θετική αλλά στατιστικά μη-σημαντική σχέσημε την αύξηση του σωματικού βάρους.Η ανάλυση δεδομένων μίας ανάκλησης 24ώρου ενδεχομένως δυσχεραίνει τη στατιστικήτεκμηρίωση πιθανών συσχετίσεων, λόγω της πιθανής παρουσίας ενδοατομικήςμεταβλητότητας. Είναι όμως πρακτικά αδύνατο να αναδειχθούν στατιστικά σημαντικέςσυσχετίσεις οι οποίες στην πραγματικότητα δεν υφίστανται. Σύμφωνα με τα ευρήματα τηςπαρούσας διατριβής, τα δεδομένα μίας μόνο ανάκλησης 24ώρου φαίνεται να είναι ικανάνα αναδείξουν πιθανά πραγματικές συσχετίσεις μεταξύ της εκτός σπιτιού σίτισης καιπροσωπικών χαρακτηριστικών ή δεικτών υγείας. Συστήνεται όμως η συλλογή δύο μη-διαδοχικών ανακλήσεων 24ώρου για την εκτίμηση της κατανομής της συνήθουςπρόσληψης εκτός σπιτιού και τη διερεύνηση των πιθανολογούμενων συσχετίσεων