Ελληνικά εστιατόρια στο Βερολίνο: πολυαισθητηριακότητα και μυθοπλασία στην εμπειρία της εθνοτικής κουζίνας

Abstract

The dissertation is developed through a view that combines Fine Arts - as it increasingly associates with issues related to public and semi-public space and dialogue - with Cultural Studies and Material Culture. This interdisciplinary approach introduces a multidimensional perspective to a topic involves the analysis and understanding of consumption and leisure. Data on the historical course and definition of the phenomenon of Greek restaurants in Berlin is collected, with a focus on data on its modern existence. The material of the on-site research, which took place throughout 2015, reveals common features and criteria that form a single category; the characteristics of the “typical” Greek restaurant in Berlin are defined and listed. These characteristics concern the inscenated elements of the spaces. Specifically : a) their sensory perception individually (taste/ gastronomic or scenography/ audiovisual), b) the overall multisensory experience. Behaviours in the spaces are also included in the listed patterns, since the “staged” experience presupposes the subjects that provide it as well as the subjects that receive it.Restaurants are considered both as spatial systems in operation and as a cultural subject with strong semiology. The events them take place inside them happen in a real/ realistic way as well as in a conceptual/ symbolic way due to their power to create emotions, associations and impressions. The human factor is central as it activates both these parts.

Το θέμα της διατριβής αναπτύσσεται μέσα από μια θεώρηση που συνδυάζει το πεδίο των Εικαστικών Τεχνών – όπως αυτό συνδέεται ολοένα και περισσότερο με ζητήματα που αφορούν τον δημόσιο και ημιδημόσιο χώρο και διάλογο - με τα γνωστικά πεδία της Πολιτισμικής Θεωρίας και του Υλικού Πολιτισμού. Η διεπιστημονική αυτή προσέγγιση (interdisciplinarity) εισάγει μια πολυδιάστατη οπτική σε μια έρευνα που σχετίζεται με την ανάλυση και κατανόηση των χώρων κατανάλωσης και ελεύθερου χρόνου. Η εργασία συλλέγει στοιχεία σχετικά με τον ιστορικό προσδιορισμό του φαινομένου των ελληνικών εστιατορίων του Βερολίνου και κυρίως στοιχεία σχετικά με τη σύγχρονη ύπαρξή του. Μέσα από την ταξινόμηση του υλικού της επιτόπιας έρευνας, η οποία έλαβε χώρα όλο το 2015, αναγνωρίζονται κοινά γνωρίσματα και κριτήρια που συγκροτούν μια ενιαία κατηγορία· ορίζονται τα χαρακτηριστικά του “τυπικού” ελληνικού εστιατορίου του Βερολίνου, όπως αυτό κυριαρχεί ακόμα και σήμερα. Τα χαρακτηριστικά αυτά αφορούν στα σκηνοθετικά στοιχεία των χώρων τόσο ως προς την αισθητηριακή τους πρόσληψη μεμονωμένα (γευστικά/ γαστρονομικά ή σκηνογραφικά/ οπτικοακουστικά) όσο και στη συνολικότερη εμπειρία ενός σκηνοθετημένου όλου το οποίο προσλαμβάνεται πολυαισθητηριακά. Στο μέρος αυτό των επαναλαμβανόμενων μοτίβων (των τύπων) υπάγονται φυσικά τα πλέγματα των συμπεριφορών, αφού η σκηνοθετημένη εμπειρία που προσφέρεται προϋποθέτει τα υποκείμενα που την παρέχουν και τα υποκείμενα που την αποδέχονται, δημιουργώντας μια συνάντηση μεταξύ τους. Τα εστιατόρια εξετάζονται τόσο ως χωρικά συστήματα σε λειτουργία όσο και ως πολιτισμικό θέμα με έντονη σημειολογία. Τα συμβάντα στο εσωτερικό τους γίνονται από τη μια με έναν τρόπο πραγματικό/ ρεαλιστικό και από την άλλη με έναν τρόπο εννοιολογικό/ συμβολικό λόγω της σκηνοθετικής τους δύναμης που δημιουργεί συναισθήματα, συνειρμούς και εντυπώσεις. Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι κεντρικής σημασίας αφού ενεργοποιεί και τα δύο αυτά μέρη.