Το Γυμνάσιο της Μ. Ασίας ως θεσμός αθλητισμού και παιδείας κατά τον 1ο αι. π.Χ.

Abstract

The aim of this study was the presentation and the analyzation of the functional role of athletic education/sports activities, intellectual education, moral and socio-political education, as well as military education in the context of the institutions of the Gymnasium as well as the Ephebeia in the Minor Asia, during the 1st century BC. Primary sources of this research were inscriptions-mostly honorary decrees. The epigraphic material was extracted, basically, through the digital/online platform-data base of the Packard Humanities Institute-Project Centers Cornell University & Ohio State University https://epigraphy.packhum.org., as well as through a series of related collections and works (notably Supplementum Epigraphicum Graecum-SEG, et al.). Information from works of art, archaeological testimonies and secretarial sources have also been exploited. Initially, (79) seventy-nine inscriptions were selected, of which nineteen were selected from the following cities: Mylasa, Aphrodisias, Iasos, Priene, Erythrai, Philadelphia, Sardis, Apollonis, Pergamon-by the method of “purposive sampling”. Methodologically, the descriptive and explanatory/interpretive type of historical research in Physical Education-basically-was used. Also the philosophical method (in Physical Education), as well as research approaches of the social history and history of the concepts were used. The results of the study were distinguished in quantitative and qualitative level. At a first level (quantitative), the references found in the inscription material, were recorded on: a) the didactic/educational subjects, b) the officials (Gymnasium-Ephebeia), c) the agonistical/competitive element (institutional/ functional presence, educational value) and d) kalokagathia (educational and state-sociopolitical ideal). At a second level, the qualitative characteristics and the semantic importance- the "specific weight" of the above mentioned structural axes of the research were analyzed in relation to the wider socio-political context. In conclusion, it can be said that the orientation of paideia in Asia Minor in the 1st century BC seems to maintain the basic characteristics of the ancient Greek model of paideia (all-out/completed somatic, intellectual and socio-political education, agonas/contest, kalokagathia) but with some differentiations. Somatic education-athletic activities and military exercises-coexist with intellectual education as well as with moral education. Nonetheless, intellectual education and moral and socio-political education seem to be more highly valued than the others. The prototype of the studious, polymath and virtuous young man who is ready to serve his homeland-mainly-at the political/diplomatic level is rather dominant.

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η παρουσίαση και η ανάλυση του λειτουργικού ρόλου της/των αθλητικής παιδείας/αθλητικών δραστηριοτήτων, της διανοητικής παιδείας, της ηθικής και κοινωνικοπολιτικής αγωγής, αλλά και της στρατιωτικής εκπαίδευσης, στα πλαίσια των θεσμών του Γυμνασίου καθώς και της Εφηβείας στη Μικρά Ασία, κατά τoν 1ο αι. π.Χ. Πρωτογενείς πηγές της έρευνας αποτέλεσαν επιγραφές-κυρίως τιμητικά ψηφίσματα. Το επιγραφικό υλικό αντλήθηκε-βασικά-μέσα από την ηλεκτρονική/ διαδικτυακή πλατφόρμα/βάση επιγραφικών δεδομένων του The Packard Humanities Institute-Project Centers Cornell University & Ohio State University https:// epigraphy. packhum.org., καθώς και από μια σειρά σχετικών συλλογών και έργων (ενδεικτικά Supplementum Epigraphicum Graecum-SEG, κ.ά.). Ακόμη, αξιοποιήθηκαν πληροφορίες από έργα τέχνης, αρχαιολογικές μαρτυρίες, γραμματειακές πηγές, καθώς και από σύγχρονες μελέτες. Αρχικά μελετήθηκαν (79) εβδομήντα εννιά επιγραφές και από αυτές επιλέχθηκαν-με τη μέθοδο της σκόπιμης δειγματοληψίας-(19) δεκαεννιά, από τις παρακάτω πόλεις: Μύλασα, Αφροδισιάδα, Ιασό, Πριήνη, Ερυθρές, Φιλαδέλφεια, Σάρδεις, Απολλωνίδα, Πέργαμον. Μεθοδολογικά, χρησιμοποιήθηκαν-κατά βάσιν και συνδυαστικά-ο περιγραφικός και ο επεξηγηματικός/ερμηνευτικός τύπος ιστορικής έρευνας στη Φυσική Αγωγή, ενώ κατά περίσταση αξιοποιήθηκαν (και) η φιλοσοφική μέθοδος (στη Φυσική Αγωγή), καθώς και ερευνητικές προσεγγίσεις της κοινωνικής ιστορίας και της ιστορίας των εννοιών. Τα αποτελέσματα της έρευνας διακρίθηκαν σε ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο. Σε πρώτο επίπεδο (ποσοτικό) καταγράφηκαν αριθμητικά οι αναφορές που βρέθηκαν στο επιγραφικό υλικό σχετικά με: α) τα διδακτικά/ εκπαιδευτικά αντικείμενα, β) τους αξιωματούχους (Γυμνασίων-Εφηβείας), γ) το αγωνιστικό/ανταγωνιστικό στοιχείο (θεσμική/λειτουργική παρουσία και παιδευτική αξία) και δ) την καλοκαγαθία (παιδευτικό και πολιτειακό-κοινωνικοπολιτικό ιδανικό). Σε δεύτερο επίπεδο αναλύθηκαν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και η σημασιολογική βαρύτητα-το «ειδικό βάρος» των παραπάνω δομικών αξόνων της έρευνας, σε σχέση (και) με το ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο. Συμπερασματικά, μπορεί να ειπωθεί πως ο προσανατολισμός της παιδείας στα Γυμνάσια της Μ.Ασίας τον 1ο αι. π.Χ., φαίνεται να διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά του αρχαιοελληνικού πρότυπου παίδευσης (ολόπλευρη σωματική, διανοητική και κοινωνικοπολιτική παιδεία, αγώνας, καλοκαγαθία) με κάποιες όμως διαφοροποιήσεις. Η σωματική εκπαίδευση-οι αθλητικές δραστηριότητες και οι στρατιωτικές ασκήσεις-συνυπάρχουν με τη διανοητική παιδεία, καθώς και με την ηθική αγωγή. Παρόλα ταύτα όμως φαίνεται να προκρίνονται-αξιολογικά-έναντι των άλλων η διανοητική παιδεία και η ηθική και κοινωνικοπολιτική αγωγή. Το πρότυπο του φιλομαθούς/πολυμαθούς και ενάρετου νέου που είναι έτοιμος να υπηρετήσει την πατρίδα του-κυρίως-σε πολιτικό/διπλωματικό επίπεδο είναι μάλλον κυρίαρχο.