Κοινωνικά, κλινικά και εργαστηριακά χαρακτηριστικά σε περικλιμακτηριακές γυναίκες από τη Δυτική Αττική

Abstract

Introduction: The relationship between metabolic syndrome and bone density disorders has been studied in recent years. The investigation of the possible correlation of the two pathophysiological conditions is particularly important for perimenopausal and postmenopausal women. Objective: The present study aims to evaluate the social, educational and occupational characteristics of perimenopausal women from Western Attica and to study this association with the clinical and laboratory characteristics of these women and in particular the metabolic parameters related to the metabolic syndrome (triglyceride levels, HDL cholesterol, fasting blood sugar, arterial hypertension, central type obesity) and osteoporosis (T-SCORE and Z-SCORE from bone density measurement). Methods: The study sample consisted of 311 perimenopausal women from the outpatient menopausal clinic of the 3rd Clinic of Obstetrics and Gynecology, "ATTIKON" Hospital. The study included the patient history, as well as the social and the family history. Patients were examined and their somatometric characteristics were recorded. Finally, they were subjected to venous blood analysis, follicle stimulating hormone (FSH), luteinizing hormone (LH), estradiol (E2), testosterone, dehydroepiandrosterone sulfate (DHEA-S), alkaline phosphatase (ALP), osteocalcin, hydroxyproline, glucose, insulin, complete blood count, cholesterol levels, triglycerides, HDL-C, LDL-C, CRP, TSH, FT3, FT4, T3, T4, lipoprotein (a), apolipoprotein A1, apolipoprotein B, parathyroid hormone (PTH), calcium and phosphate serum and urine , T-score and Z-score from bone density measurement. The SPSS 22.0 statistical software was used. Results: The 32.5% of women were overweight (25 ≤ BMI <30) and 29% obese (BMI ≥ 30). 19.3% of the study participants met the criteria for the metabolic syndrome. The frequency of metabolic syndrome did not differ significantly among women depending on whether they were in perimenopause, postmenopause or menopause after surgery. Subjects with metabolic syndrome had significantly higher glucose (p <0.001), significantly higher cholesterol (p = 0.002), triglyceride (p <0.001) and significantly lower HDL-C values (p <0.001) compared to those without metabolic syndrome. Both bone density markers had higher values in subjects with metabolic syndrome to a significant extent (p <0.001 for T-score and p = 0.003 for Z-score). Participants with normal BMI had significantly lower T-score values compared to overweight and obese (p = 0.013 and p = 0.001 respectively). Similarly, patients with normal BMI had significantly lower Z-score values compared to obese (p = 0.004). Married patients also had significantly lower T-score and Z-score compared to unmarried (p = 0.025 and p = 0.005 respectively). Those with a family history of osteoporosis had statistically significantly lower T-score scores compared to those who did not have a family history of osteoporosis (p = 0.004). Significantly higher T-score values from bone density measurements were observed in perimenopausal women compared to postmenopausal (p <0.001) or those with menopause after surgery (p = 0.038). Higher values in FSH, LH, hematocrit and HDL were associated with lower T-score and Z-score. In contrast, higher values in E2, CRP and triglycerides were associated with higher T-score and Z-score. The presence of metabolic syndrome in women is associated with a higher T-score of 1.09 units and a higher Z-score of 0.88 units compared to women who did not meet the criteria. Conclusion: Perimenopausal women from Western Attica seem to have a BMI over the normal range. However, high BMI and the presence of metabolic syndrome are associated with higher values of bone density markers.

Εισαγωγή: Η σχέση του μεταβολικού συνδρόμου με τις διαταραχές της οστικής πυκνότητας αποτελεί αντικείμενο μελέτης τα τελευταία χρόνια. Η διερεύνηση της πιθανής συσχέτισης των δύο παθοφυσιολογικών καταστάσεων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις περιεμμηνοπαυσιακές και εμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Σκοπός: Η παρούσα μελέτη στοχεύει στην αξιολόγηση των κοινωνικών, μορφωτικών και εργασιακών χαρακτηριστικών των περιεμμηνοπαυσιακών γυναικών από τη Δυτική Αττική και να μελετηθεί η συσχέτιση αυτή με τα κλινικά και εργαστηριακά χαρακτηριστικά των εν λόγω γυναικών και ειδικότερα τις μεταβολικές παραμέτρους που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο (επίπεδα τριγλυκεριδίων, HDL χοληστερόλη, σάκχαρο νηστείας, αρτηριακή υπέρταση, παχυσαρκία κεντρικού τύπου) και την οστεοπόρωση (T-SCORE και Z-SCORE από μέτρηση οστικής πυκνότητας). Μέθοδος: Το δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 311 περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες του ιατρείου εμμηνόπαυσης της Γ’ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ». Η μελέτη περιελάμβανε τη λήψη του ατομικού αναμνηστικού, καθώς και του κοινωνικού και κληρονομικού ιστορικού. Οι ασθενείς εξετάζονταν και καταγράφονταν τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά τους. Τέλος, υποβάλονταν σε ανάλυση φλεβικού αίματος, ωοθηλακιοτρόπου ορμόνης (FSH), ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH), οιστραδιόλης (E2), τεστοστερόνης, θειικής δεϋδροεπιανδροστερόνης (DHEA-S), αλκαλικής φωσφατάσης (ALP), οστεοκαλσίνης, υδροξυπρολίνης, γλυκόζης, ινσουλίνης, γενικής αίματος, επίπεδα ολικής χοληστερίνης, τριγλυκεριδίων, HDL-C, LDL-C, CRP, TSH, FT3, FT4, T3, T4, λιποπρωτεϊνης(α), απολιποπρωτεϊνης Α1, απολιποπρωτεϊνης Β, παραθορμόνης (PTH), ασβέστιο και φώσφορο ορού και ούρων, Τ-score και Z – score από μέτρηση οστικής πυκνότητας. Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 22.0. Αποτελέσματα: Tο 32,5% των γυναικών ήταν υπέρβαρες (25 ≤ BMI < 30) και το 29% παχύσαρκες (BMI ≥ 30). Το 19,3 % των συμμετεχουσών της μελέτης πληρούσε τα κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου και μπορούσε να τεθεί η διάγνωση. Η συχνότητα του μεταβολικού συνδρόμου δε διέφερε σημαντικά μεταξύ των γυναικών ανάλογα με το αν βρίσκονταν σε περιεμμηνόπαυση, εμμηνόπαυση ή σε εμμηνόπαυση μετά από χειρουργική επέμβαση. Οι συμμετέχουσες με μεταβολικό σύνδρομο είχαν σημαντικά υψηλότερες τιμές γλυκόζης (p < 0,001), σημαντικά υψηλότερες τιμές χοληστερόλης (p = 0.002), τριγλυκεριδίων (p < 0.001) και σημαντικά χαμηλότερες τιμές HDL-C (p < 0.001) σε σχέση με τις συμμετέχουσες χωρίς μεταβολικό σύνδρομο. Οι δύο δείκτες οστικής πυκνότητας είχαν υψηλότερες τιμές στις συμμετέχουσες με μεταβολικό σύνδρομο σε στατιστικά σημαντικό βαθμό (p < 0.001 για το T-score και p = 0.003 για το Z-score). Οι συμμετέχουσες με φυσιολογικό ΒΜΙ είχαν σημαντικά χαμηλότερες τιμές T-score σε σύγκριση με τις υπέρβαρες και τις παχύσαρκες (p = 0,013 και p = 0,001 αντίστοιχα). Όμοια, οι συμμετέχουσες με φυσιολογικό ΒΜΙ είχαν σημαντικά χαμηλότερες τιμές Ζ-score σε σύγκριση με τις παχύσαρκες (p=0,004). Επίσης, οι έγγαμες είχαν σημαντικά χαμηλότερες τιμές T-score και Z-score σε σύγκριση με τις άγαμες (p = 0.025 και p = 0.005 αντίστοιχα). Οι συμμετέχουσες με οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης είχαν στατιστικά σημαντικά χαμηλότερες τιμές T-score σε σύγκριση με τις συμμετέχουσες που δεν είχαν οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης (p = 0,004). Σημαντικά υψηλότερες τιμές T-score από τις μετρήσεις οστικής πυκνότητας είχαν οι γυναίκες που ήταν περιεμμηνοπαυσιακές συγκριτικά με αυτές που ήταν μετεμμηνοπαυσιακές (p < 0,001) ή είχαν εμμηνόπαυση ύστερα από χειρουργική επέμβαση (p = 0,038). Υψηλότερες τιμές σε FSH, LH, αιματοκρίτη και HDL σχετίζονταν με χαμηλότερα T-score και Z-score. Αντίθετα, υψηλότερες τιμές σε Ε2, CRP και τριγλυκερίδια σχετίζονταν με υψηλότερα T-score και Z-score. Η παρουσία του μεταβολικού συνδρόμου στις γυναίκες φαίνεται να συσχετίζεται με υψηλότερο T-score κατά 1,09 μονάδες και υψηλότερο Z-score κατά 0,88 μονάδες σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν πληρούσαν τα κριτήρια. Συμπεράσματα: Οι περιεμμηνοπαυσιακές γυναίκες από τη Δυτική Αττική φαίνεται πως στην πλειονότητα τους έχουν δείκτη μάζας σώματος (BMI) εκτός των φυσιολογικών ορίων. Ωστόσο, το υψηλό BMI και η παρουσία μεταβολικού συνδρόμου σχετίζονται με υψηλότερες τιμές δεικτών οστικής πυκνότητας.