Ο ρόλος της οικονομικής αποτίμησης των περιβαλλοντικών πόρων στο σχεδιασμό της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης

Abstract

Over the past few decades, sustainable environmental management and sustainable development have become the target and strategy of both global and national laws, policies, and governments. Natural resources are a part of the regional economy in both developed and developing countries. The European Commission has developed a set of strategic frameworks for the protection and management of natural resources by creating a pillar of protection for its Member States in recent decades. In effect, there is a great need to evaluate goods (environmental, social, ecosystemic) to secure a lasting and stable supply of these goods in the future. In this PhD research, the field of research chosen is a Mountain Arc and more specifically, Voras Mountain in the light of its major environmental significance. In particular, according to the ENVIREG 1995 Program of the Greek Ministry of Environment, Planning and Public Works, large parts of this area are protected by the Natura 2000 Network, while other areas of protection such as game shelter are included. In addition, the area is of particular scientific and research interest given the fact that it is a pillar of intensive development of special alternative forms of tourism (Mountain-Mountaineering Tourism, Rural, Cultural, Spa-Therapeutic, and Wellness). It is also known as a spa town and as an area with ski resort facilities (Ski tourism) . As a matter of fact, tourism comprises one of the major resources of the local economy. Thus, the wider region is considered to be a tourist resort which, according to the Special Framework for Spatial Planning and Sustainable Development for Tourism has been designated as one of the poles of intensive development of specific forms of tourism. In particular, the analysis (economic valuation surveys) focused on the Pozar Baths (Thermal Natural Resource) and the Kaimaktsalan Ski Center. For the first time in Greece, it is through this PhD Thesis that: a) a model management study for sustainable tourism management is presented aiming at the future establishment of intergovernmental tourism councils throughout the country; b) public and private services and companies respectively will have knowledge of the existing state of the tourism-environment relationship (the development of tourist management studies by forestry authorities and municipalities every 10 years with intermediate periodical tourist record logs every 2 years); c) new knowledge will be generated which will provide the basis for new information in the future with economic valuation and tourist value at both the national and later the European level. The results of the research are expected to be considered and be an indication for the beginning of new debates by the Local Communities and organizations with special interest and social, economic and environmental impact.

Τις τελευταίες δεκαετίες η αειφορική διαχείριση των περιβαλλοντικών πόρων και η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελούν στόχο και στρατηγική παγκόσμιων αλλά και εθνικών νόμων, πολιτικών και κυβερνήσεων. Οι φυσικοί πόροι αποτελούν απόσπασμα της οικονομίας για τις περιφέρειες τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις τελευταίες δεκαετίες ανέπτυξε μια σειρά στρατηγικών πλαισίων για τη προστασία και διαχείριση των φυσικών πόρων δημιουργώντας ένα πυλώνα προστασίας για τα κράτη μέλη της. Έτσι λοιπόν, υπάρχει μεγάλη αναγκαιότητα να αποτιμηθούν οικονομικά, αγαθά όπως (περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικοσυστημικά) προκειμένου να υπάρξει διαρκής και σταθερή εξασφάλιση αυτών των αγαθών στο μέλλον. Στην παρούσα Διδακτορική έρευνα ως περιοχή έρευνας επιλέχθηκε Ορεινό Τόξο (Ορεινός Όγκος Βόρα). Η περιοχή του ορεινού όγκου επιλέχθηκε εξαιτίας της ιδιαίτερης περιβαλλοντικής της σημασίας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Πρόγραμμα ENVIREG 1995 του Υπουργείου Περιβάλλοντας Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μεγάλες εκτάσεις της περιοχής αυτής προστατεύονται από το δίκτυο Natura 2000, ενώ περιλαμβάνει και άλλες περιοχές προστασίας: π.χ. Καταφύγιο Θηραμάτων. Επιπρόσθετα, έχει ιδιαίτερο επιστημονικό και ερευνητικό ενδιαφέρον διότι αποτελεί έναν Πόλο Εντατικής ανάπτυξης ειδικών εναλλακτικών μορφών τουρισμού (Ορεινός-Ορειβατικός τουρισμός, Υπαίθρου, Πολιτισμικός, Ιαματικός-Θεραπευτικός και Ευεξίας) καθώς διακρίνεται ταυτόχρονα ως Λουτρόπολη και ως περιοχή με εγκαταστάσεις Χιονοδρομικού Κέντρου (Χιονοδρομικός τουρισμός). Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους κύριους πυρήνες ανάπτυξης και εφοδιαστικής αλυσίδας της τοπικής οικονομίας. Έτσι η ευρύτερη περιοχή καθίσταται ως τουριστικό θέρετρο το οποίο μάλιστα σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό ανήκει στην κατηγορία των πόλων εντατικής ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού. Ειδικότερα, η ανάλυση (έρευνες οικονομικής αποτίμησης) επικεντρώθηκε στην περιοχή, των Λουτρών Πόζαρ (Ιαματικός Φυσικός Πόρος) και Χιονοδρομικό Κέντρο Καϊμακτσαλάν. Μέσα από την παρούσα διδακτορική διατριβή για πρώτη φορά στην Ελλάδα α} θα παρουσιαστεί μία πρότυπη διαχειριστική μελέτη αειφορικής διαχείρισης τουρισμού με σκοπό την μελλοντική σύσταση διακυβερνητικών συμβουλίων τουρισμού σε όλη Ελληνική επικράτεια β} οι δημόσιες αλλά και ιδιωτικές υπηρεσίες και εταιρίες αντίστοιχα θα έχουν γνώση για την υφιστάμενη κατάσταση της σχέσης τουρισμού-περιβάλλοντος (εκπόνηση τουριστικής διαχειριστικής μελέτης από δασαρχεία και δήμους ενδεικτικά ανά 10 χρόνια με ενδιάμεσους περιοδικούς πίνακες καταγραφής τουριστικών αξιών ανά 2έτη) γ} θα παραχθεί νέα γνώση η οποία δύναται να αποτελέσει βάση για νέα πληροφορία μελλοντικά με την οικονομική αποτίμηση και τουριστική αξία σε Εθνικό αλλά και μεταγενέστερα Ευρωπαϊκό Επίπεδο. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να έχουν άμεσο ενδιαφέρον απο φορείς με άμεσο ενδιαφέρον και να αποτελέσουν ένα εφαλτήριο για την αρχή νέων συζητήσεων.