Διερεύνηση του βασικού συναισθήματος της αηδίας σε ελληνικό πληθυσμό

Abstract

Disgust has been categorized as a basic emotion by many researchers and scholars and can be identified across cultures. The basic emotion of disgust has been thoroughly investigated the last few years. Disgust is defined as the repulsive feeling caused by the prospect of eating a detestable object. Recently, it has been suggested that disgust has been evolved as a psychological system that protects the organism from infection by motivating behavioral avoidance of possible contaminants. The individual ease or tendency to experience disgust more quickly and intensively is termed as disgust propensity. Disgust propensity has been shown to be associated with various forms of psychopathology including contamination-based Obsessive Compulsive Disorder, spider phobia, blood-injection-injury phobia, eating disorders, depression, schizophrenia and post-traumatic stress disorder (PTSD) among others. Consequently, a valid measurement of disgust propensity is of high importance as it could be used to gain more insight on the symptoms.The Disgust Scale-Revised (DS-R) (Olatunji et al., 2007) has been designed to measure the Disgust Propensity and consists of three factors: Core Disgust, Contamination Disgust and Animal Reminder. Given the satisfactory psychometric characteristics of the DS-R and its wide use in studies that have investigated the association between disgust and clinical symptoms, this scale was chosen to be translated and tested in the Greek population. The main aim of the present study was to investigate the emotion of disgust in the Greek population and to examine the psychometric properties of the Greek version of the DS-R. A sample of 754 healthy participants completed the Greek version of the DS-R. A subset (n = 363) also completed the revised Symptom checked list and the Eysenck Personality Questionnaire, in order to examine the concurrent validity. Exploratory and Confirmatory factor analyses in different subsets were used to examine the factor structure. Multiple indicators– multiple causes model (MIMIC) models were used to assess the measurement invariance across gender and age. Demographic influences were assessed using t-tests, ANOVA, and Pearson’s correlations. Finally, reliability of the scale was evaluated using the Cronbach’s alpa coefficient for the internal consistency and the intra-class correlation coefficient for the test-retest reliability. Exploratory factor analysis concluded to two and three factor models, with a factor structure similar to the ones proposed in the literature. However, some differences between the three-factor model of this study and the proposed one as two factors consisted of items from both the Core and Contamination Disgust. Confirmatory factor analysis provided evidence in favor of the three-factor solution. However, bi-factor analysis revealed the importance of the general factor of disgust that might be superior to the three factor model. The measurement invariance test revealed differences in six items across gender, and three items across age. Reliability of the scale was also shown to be satisfactory. Regarding the demographic characteristics, women had higher scores than men in all three subscales, higher levels religiousness correlated with the DSR scores and there was also a weak but significant correlation between age and Contamination Disgust. Finally, the correlations between the DS-R , the EPQ and the SCL-90-R subscales revealed evidence of discriminant and concurrent validity. The present study showed satisfactory psychometric properties for the Greek version of the DS-R, making it suitable for use in the Greek population, for both clinical and research work. However, it also revealed some issues of the dimensionality of the scale which should be further investigated and addressed in future studies.

Η αηδία έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα βασικά συναισθήματα από αρκετούς ερευνητές και σε διάφορους πολιτισμούς. Τα τελευταία χρόνια το βασικό συναίσθημα της αηδίας έχει προσελκύσει έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον. Ορίζεται ως ο αποτροπιασμός που προκαλείται στην προοπτική ενσωμάτωσης από το στόμα ενός απεχθούς αντικειμένου και από εξελικτική σκοπιά θεωρείται πως έχει εξελιχθεί ως ένα ψυχολογικό σύστημα προστασίας του οργανισμού από μόλυνση μέσω της αποφυγής πιθανών πηγών μόλυνσης. Η συχνότητα και ευκολία κατά την οποία κάποιος μπορεί να νιώσει αηδία ορίζεται ως Τάση για Αηδία (Disgust propensity). Η τάση για αηδία έχει συνδεθεί με διάφορες μορφές ψυχοπαθολογίας όπως η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή με ιδεοληψίες μόλυνσης, Ειδικής Φοβία Αράχνης, Ειδική Φοβία Αίματος Τραύματος-Ένεσης, Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής, Σχιζοφρένεια και Μετατραυματική Διαταραχής Στρες μεταξύ άλλων. Ως εκ τούτου, ένα έγκυρο εργαλείο μέτρησης της τάσης για αηδίας καθίσταται αρκετά χρήσιμο στη κλινική πράξη καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην περεταίρω διερεύνηση των συμπτωμάτων. Η Αναθεωρημένη Κλίμακα της Αηδίας (DS-R) (Olatunji et al., 2007) έχει κατασκευαστεί για την μέτρηση της τάσης για αηδία και αποτελείται από τρεις διαστάσεις: την Πυρηνική Αηδία, την Αηδία Μόλυνσης, και την Υπενθύμιση Ζώων. Καθώς έχει αρκετά ικανοποιητικές ψυχομετρικές ιδιότητες και έχει χρησιμοποιηθεί σε μελέτες που εξετάζουν την σχέση της αηδίας με συμπτώματα ψυχοπαθολογίας και άλλα χαρακτηριστικά, η συγκεκριμένη κλίμακα επιλέχθηκε για στάθμιση στον Ελληνικό πληθυσμό. Στόχος της παρούσας διατριβής ήταν να διερευνήσει το συναίσθημα της αηδίας στον Ελληνικό πληθυσμό και να εξετάσει τις ψυχομετρικές ιδιότητες της ελληνικής εκδοχής της DS-R. Συνολικά 754 συμμετέχοντες από όλα τα μέρη της Ελλάδας έλαβαν μέρος στη μελέτη. Επίσης, 363 από τους συμμετέχοντες συμπλήρωσαν, επίσης, την Αναθεωρημένη Κλίμακα Ψυχοπαθολογίας (SCL-90-R) και το ερωτηματολόγιο προσωπικότητας του Eysenck (EPQ), ώστε να εξεταστεί η συντρέχουσα εγκυρότητα. Η παραγοντική δομή της κλίμακας εξετάστηκε με την εφαρμογή της Διερευνητικής και της Επιβεβαιωτικής Παραγοντικής Ανάλυσης. Επίσης, πραγματοποιήθηκε χρήση του μοντέλου πολλαπλών δεικτών και πολλαπλών αιτιών (MIMIC) προκειμένου να διερευνηθούν οι επιδράσεις του φύλου και της ηλικίας στα ερωτήματα. Οι διαφορές των μέσων όρων των βαθμολογιών μεταξύ ομάδων των δημογραφικών στοιχείων αξιολογήθηκαν με t-test ανεξάρτητων δειγμάτων (μέχρι δύο ομάδες) και ανάλυση διακύμανσης μονής κατεύθυνσης, one-way ANOVA (πάνω από δύο ομάδες). Τέλος, για την εξέταση της αξιοπιστίας της κλίμακας χρησιμοποιήθηκαν ο δείκτης εσωτερικής συνέπειας Cronbach’s alpha και ο συντελεστής ενδοσυσχέτισης (intraclass correlation coefficient, ICC) για την αξιοπιστία επαναλαμβανόμενων μετρήσεων. Η Διερευνητική παραγοντική ανάλυση ανέδειξε δύο μοντέλα, ένα δι-παραγοντικό και ένα τρι-παραγοντικό που θυμίζουν αρκετά εκείνα που έχουν προταθεί από την βιβλιογραφία. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν κάποιες διαφορές μεταξύ του τρι-παραγοντικού μοντέλου της παρούσας μελέτης με εκείνο που προτάθηκε από τη βιβλιογραφία καθώς οι δύο παράγοντες συμπεριλάμβαναν ερωτήματα από την Πυρηνική αηδία και αηδία μόλυνσης. Η Επιβεβαιωτική Παραγοντική ανάλυση έδειξε πως το τρι-παραγοντικό μοντέλο έχει καλή εφαρμογή στα δεδομένα ενώ η ανάλυση του διττού αντίστοιχου μοντέλου ανέδειξε τη σημαντικότητα του γενικού παράγοντα της αηδίας. Το φύλο και η ηλικία είχαν επιδράσεις σε κάποια ερωτήματα. Επίσης, η αξιοπιστία της κλίμακας ήταν αρκετά ικανοποιητική. Όσον αφορά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερες βαθμολογίες σε όλες τις υποκλίμακες της DS-R ενώ ο βαθμός της θρησκευτικότητας συσχετίζονταν με τις βαθμολογίες στην κλίμακα. Τέλος, οι συσχετίσεις μεταξύ της DS-R και των υποκλιμάκων των EPQ και SCL-90-R στηρίζουν την αποκλίνουσα και συγχρονική εγκυρότητα της κλίμακας. Η παρούσα μελέτη έδειξε πως η ελληνική εκδοχή της DS-R έχει ικανοποιητικά ψυχομετρικά χαρακτηριστικά. Επομένως, αυτή η κλίμακα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κλινική και ερευνητική χρήση στον Ελληνικό πληθυσμό. Ωστόσο, η μελέτη ανέδειξε κάποια πιθανά προβλήματα της παραγοντικής δομής της κλίμακας και την ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση και αναθεώρηση από μελλοντικές μελέτες.