Ικανότητα ανίχνευσης παιδιών με αναπτυξιακή διαταραχή κινητικού συντονισμού από δασκάλους, καθηγητές φυσικής αγωγής και νηπιαγωγούς με τη χρήση της λίστας παρατήρησης της δέσμης κινητικής αξιολόγησης MABC-2

Abstract

Developmental Coordination Disorder (DCD) is a neurodevelopmental disorder characterized by poor motor coordination and difficulty in learning motor skills. The deficits have an impact on the activities of daily living. Teachers play a vital role in screening for DCD due to the fact that they have a unique opportunity to observe children engaging in different play and scholastic activities, and therefore they have an advantage not common to other professionals. It is vital that a standardized psychometric tool be used in order to successfully identify children with DCD. Such psychometric tools are the checklists, which are mainly used as a diagnostic first step to the identification of children with movement difficulties. One of the most widely used motor assessment checklists is the Movement Assessment Battery for Children-2 Checklist (MABCC-2). Ιt is essential to test its usefulness and psychometric properties in the Greek school context. Many researchers have stressed the view, that investigations of reliability and validity are vital prior to the use of instruments for individuals with different cultural backgrounds due to the fact that cultural factors can impact the use of assessment tools standardized on populations from different backgrounds. Thus, taking the importance of early recognition of children with DCD by the educators into consideration and the necessity of having a valid and reliable tool that can identify children with motor problems, the purpose of this study was to examine: a) the reliability (internal consistency and test-retest reliability) and the validity (discriminant validity and concurrent validity) of the MABCC-2 and b) the educators’ ability to identify children with DCD through the use of the MABCC-2. Οne hundred and forty-three educators (43 pre-school teachers, 60 primary school teachers and 40 primary physical education teachers) participated in the study assessing 1.144 students using the MABCC-2 (age range 5–12 years, 574 males; 570 females). Children’s motor assessment was conducted by using the Movement Assessment Battery for Children-2 Test (MABCC-2_T). Regarding the psychometric properties of the MABCC-2 the results revealed a high internal consistency and high levels of test-retest reliability. The mean MABCC-2 scores for children with and without motor impairment significantly differed meaning that the checklist meets standards for discriminant validity. However, the concurrent validity was low. The results regarding the ability of educators to identify children with DCD revealed moderate identification ability in screening for children with motor difficulties. Conclusively, the results of the present study support the reliability and discriminant validity of the MABCC-2. The low rates of concurrent validity in conjunction with the moderate ability of school professionals to correctly identify children with DCD, imply that the identification of DCD children should not be based on MABCC-2 exclusively but it should also be combined with the MABC-2_T. The results of the research are expected to contribute to addressing the motor difficulties in the school environment by enhancing the effectiveness of teachers in detecting DCD. The credibility of the MABCC-2 observation list and its validity enriches the tools that teachers have at their disposal in order to identify children with DCD in the Greek school context.

Ο όρος Αναπτυξιακή Διαταραχή Κινητικού Συντονισμού (ΑΔΚΣ) αναφέρεται σε κινητικές δυσκολίες, οι οποίες γίνονται εμφανείς στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής του παιδιού. Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν την πρωταρχική πηγή άντλησης πληροφοριών για την κινητική συμπεριφορά του παιδιού, καθώς λόγω της φύσεως του επαγγέλματός τους έχουν τη δυνατότητα να παρατηρούν ένα ευρύ φάσμα των καθημερινών δραστηριοτήτων των μαθητών. Η επιτυχής ανίχνευση των παιδιών με κινητικές δυσκολίες απαιτεί την ύπαρξη εργαλείων κατάλληλων για χρήση από τους εκπαιδευτικούς. Τέτοιου είδους εργαλεία είναι οι λίστες παρατήρησης, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν μία πρώτη εκτίμηση για το επίπεδο της κινητικής κατάστασης του παιδιού. Μια από τις πιο διαδεδομένες λίστες είναι το Movement Assessment Battery for Children-2 Checklist (MABCC-2). Θεωρείται πολύ σημαντικό να διερευνηθεί η καταλληλότητά της λίστας αυτής για χρήση στο ελληνικό σχολικό περιβάλλον, λόγω του ότι οι λίστες παρατήρησης θα πρέπει να ελέγχονται ως προς την καταλληλότητά τους, πριν χρησιμοποιηθούν σε χώρα διαφορετική από εκείνη στην οποία δημιουργήθηκαν, καθώς οι πολιτισμικοί παράγοντες μιας χώρας είναι πιθανό να επηρεάσουν τις ψυχομετρικές τους ιδιότητες. Λαμβάνοντας υπόψη την σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης των παιδιών με ΑΔΚΣ από τους εκπαιδευτικούς καθώς και την αναγκαιότητα να έχουν στη διάθεσή τους έγκυρα και αξιόπιστα εργαλεία ανίχνευσης αυτών των παιδιών, σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν : α) να διερευνηθούν οι κύριες παράμετροι της αξιοπιστίας (αξιοπιστία εσωτερικής συνοχής και αξιοπιστία χρονικής σταθερότητας) και της εγκυρότητας (συγχρονική εγκυρότητα και εγκυρότητα διάκρισης) της λίστας παρατήρησης MABCC-2 και β) η ικανότητα των εκπαιδευτικών (δασκάλων- καθηγητών φυσικής αγωγής (ΚΦΑ)-νηπιαγωγών) να ανιχνεύουν με τη λίστα παρατήρησης MABCC-2 παιδιά με ΑΔΚΣ. Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 143 εκπαιδευτικοί (60 δάσκαλοι, 40 ΚΦΑ και 43 νηπιαγωγοί) οι οποίοι αξιολόγησαν με τη λίστα παρατήρησης MABCC-2 1.144 παιδιά ηλικίας 5-12 ετών (574 κορίτσια - 570 αγόρια). Η αξιολόγηση της κινητικής ικανότητας των παιδιών πραγματοποιήθηκε με την κινητική δοκιμασία Movement Assessment Battery for Children-2 (MABCC-2_T). Όσον αφορά στις ψυχομετρικές ιδιότητες της λίστας παρατήρησης MABCC-2, τα αποτελέσματα ανέδειξαν υψηλή αξιοπιστία εσωτερικής συνοχής, υψηλή αξιοπιστία επαναλαμβανόμενων μετρήσεων και ικανοποιητική εγκυρότητα διάκρισης. Η λίστα ωστόσο, εμφανίζει χαμηλό βαθμό συμφωνίας με το κινητικό τεστ MABC-2_T. Αναφορικά με την ικανότητα των εκπαιδευτικών να ανιχνεύουν τα παιδιά με ΑΔΚΣ, τα αποτελέσματα έδειξαν πως η ικανότητά τους ήταν μέτρια. Συμπερασματικά, προκύπτει πως η λίστα παρατήρησης MABCC-2 είναι αξιόπιστο εργαλείο και διαθέτει εγκυρότητα διάκρισης. Ο χαμηλός βαθμός συγχρονικής εγκυρότητας σε συνδυασμό με τη δυσκολία των εκπαιδευτικών να ανιχνεύουν με τη χρήση της τα παιδιά με ΑΔΚΣ, δείχνει πως για τη σωστή ανίχνευση των παιδιών με ΑΔΚΣ δεν αρκεί η λίστα παρατήρησης MABCC-2, αλλά θα πρέπει να εφαρμόζεται και το κινητικό τεστ MABC-2_T. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των κινητικών δυσκολιών που εκδηλώνονται στο σχολικό περιβάλλον ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών ως προς την ανίχνευση αυτών των δυσκολιών. Η αξιοπιστία της λίστας παρατήρησης MABCC-2 και η υποστήριξη της εγκυρότητάς της, εμπλουτίζει τα εργαλεία που οι εκπαιδευτικοί έχουν στη διάθεσή τους, προκειμένου να μπορούν να ανιχνεύουν παιδιά με ΑΔΚΣ.