Διερεύνηση της σχέσης μεταξύ μετασχηματιστικής νοσηλευτικής ηγεσίας και επαγγελματικής ικανοποίησης του νοσηλευτικού προσωπικού που εργάζεται σε νοσοκομεία του ΕΣΥ στην Ελλάδα

Abstract

Job satisfaction, the satisfaction of a person from their profession, is imperative in the modern management systems. Specifically, nurse job satisfaction is of capital importance for the supply of quality care and the formation of a satisfactory climate for the patients. Total job satisfaction is composed of parameters like cooperation, management style, contingent reward, promotion opportunities, emotional and physical exhaustion. The management style of a supervisor or a manager impacts job satisfaction. The adoption of transformational leadership by nurse managers can promote job satisfaction among nurses so as to share a common vision and commitment to their organization. This work includes a first bibliographic part and a second research part. In the bibliographic section, we perform a systematic review using strict criteria to analyse the relationship between transformational leadership and nurse job satisfaction. A total of 15 articles are identified and analysed. The results show that the large proportion of the articles, (87%, 13 from 15 papers) support the relationship between transformational leadership and nurse job satisfaction. Different demographic factors can influence nurse job satisfaction including job experience of up to five years, younger age and the public or private character of the hospital. The research section of this work focuses on the exploration of the relationship between transformational leadership and nurse job satisfaction in Greek hospitals. The research included 11 Greek hospitals in large cities or the countryside and a total sample of 1017 nurses. The research used the «Transformational Leadership Scale» (in Greek) and the scaled questionnaire «Kuopio University Hospital Job Satisfaction Scale» (KUHJSS). Data was analysed through SPSS 22.0. The results showed the transformational leadership and nurse job satisfaction are positively connected (r>0,500, p<0,001), which confirms that the adoption of transformational leadership in Greek hospitals can assist nurse personnel towards larger job satisfaction. Specifically, the results showed that people with work experience of more than 18 years, with a permanent position, working on the morngin shift, occupied a supervisor’s or manager’s position and worked in a countryside hospital (rather than a city hospital) marked the highest job satisfaction. Nurse personnel gave different scores depending on the department they worked in: surgical ward nurses had the highest score in job satisfaction, while nurses in the emergency departments had the lowest scores. Nurse leaders are marked as significantly transformational, as more than 60% of the nurses conceive of their managers as high or totally transformational. The positive correlation between transformational leadership and nurse job satisfaction depicts the close relationship between the two entities and the indirect benefits that the prospect of enthusing the nurse personnel can have in a hospital. In conclusion, based on the results of the present study, the establishment of transformational leadership techniques throughout the public hospitals can be fully justified, with the aim to cope with the negative impact of lack of nurse job satisfaction among Greek nurses. This, in turn can lead to the improvement of the offered patient services and patient satisfaction. Future work should focus on the execution of large scale studies with a detailed analysis of the connections between the different categories of the personnel, their demographic parameters and the job satisfaction they experience in relation to the transformational leadership style of their managers.

Η εργασιακή ικανοποίηση, η ικανοποίηση δηλαδή του ατόμου από την εργασία του έχει μεγάλη σημασία για τα σύγχρονα συστήματα μάνατζμεντ. Ειδικότερα η εργασιακή ικανοποίηση του νοσηλευτικού προσωπικού παίζει κεφαλαιώδη ρόλο στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, αλλά και στην διαμόρφωση κλίματος ικανοποίησης των ασθενών. Η συνολική ικανοποίηση από την εργασία είναι συνδυασμός παραμέτρων όπως η συνεργασία, το στυλ διοίκησης, η επικοινωνία, το ασφαλές εργασιακό περιβάλλον, η επιβράβευση, η εξέλιξη στην ιεραρχία, η χρηματική αμοιβή, η συναισθηματική και σωματική εξασθένηση. Η εργασιακή ικανοποίηση εξαρτάται από το στυλ ηγεσίας του προϊσταμένου και το στυλ μετασχηματιστικής ηγεσίας φαίνεται να τονώνει τους υφισταμένους έτσι ώστε να μοιράζονται ένα κοινό όραμα και να ενθαρρύνονται δείχνοντας αφοσίωση στην εργασία και άριστες σχέσεις μεταξύ του προσωπικού κλπ). Στο πρώτο μέρος της εργασίας, τίθεται σαν στόχος η συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση για την ανάλυση της σχέσης μεταξύ μετασχηματιστικής ηγεσίας και εργασιακής ικανοποίησης σε νοσηλευτικό προσωπικό. Με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, ταυτοποιούνται 15 άρθρα για εισαγωγή στην ανασκόπηση. Tα ευρήματα από το μεγαλύτερο ποσοστό των μελετών (87%, 13 από 15 άρθρα) που συμπεριλήφθηκαν στην ανασκόπηση υποστηρίζουν την σχέση μεταξύ της μετασχηματιστικής ηγεσίας και της εργασιακής ικανοποίησης του νοσηλευτικού προσωπικού. Η ανασκόπηση έδειξε πως διάφοροι δημογραφικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν την εργασιακή ικανοποίηση ανάλογα και με το στυλ ηγεσίας που υιοθετείται. Η εργασιακή εμπειρία κάτω των 5 ετών, η ηλικία (νεότερη ηλικία) αλλά και ο χαρακτήρας του νοσοκομείου (ιδιωτικός ή δημόσιος) μπορεί να επηρεάζουν την εργασιακή ικανοποίηση του προσωπικού. Στο δεύτερο, ερευνητικό κομμάτι της εργασίας τίθεται σαν στόχος η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της μετασχηματιστικής ηγεσίας και της εργασιακής ικανοποίησης σε νοσηλευτές σε Ελληνικά νοσοκομεία. Για την έρευνα, συμπεριλήφθηκαν 11 Ελληνικά νοσοκομεία σε αστικό κέντρο και στην επαρχία, με συνολικό δείγμα 1017 άτομα. Διανεμήθηκαν τα ερωτηματολόγια α) Η Κλίμακα Μετασχηματιστικής ηγεσίας «Transformational Leadership Scale» σε Ελληνική απόδοση και το σταθμισμένο ερωτηματολόγιο «Kuopio University Hospital Job Satisfaction Scale» (KUHJSS). Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν αναλύθηκαν με το SPSS 22.0. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως όλες οι συνιστώσες της εργασιακής ικανοποίησης και της μετασχηματιστικής ηγεσίας συσχετίστηκαν θετικά μεταξύ τους (r>0,500, p<0,001), στοιχείο που υποδηλώνει ότι η εφαρμογή της μετασχηματιστικής ηγεσίας στα Ελληνικά Νοσοκομεία του ΕΣΥ βοηθά το νοσηλευτικό προσωπικό να αντλεί μεγαλύτερη εργασιακή ικανοποίηση. Ειδικότερα δείχθηκε πως τα άτομα με συνολική εργασιακή εμπειρία μεγαλύτερη των 18 ετών, με μόνιμη θέση, τα άτομα που είχαν πρωινό ωράριο απασχόλησης, εργάζονταν σε επαρχία κι είχαν θέση προϊσταμένου και διευθυντού (σε αντίθεση με εκείνο το προσωπικό που είχε θέση νοσηλευτή ή βοηθού) είχαν την μεγαλύτερη εργασιακή ικανοποίηση. Ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση πως το νοσηλευτικό προσωπικό εκφράζει διαφορετική εργασιακή ικανοποίηση ανάλογα και με το τμήμα στο οποίο απασχολείται, με τα άτομα στα χειρουργικά τμήματα να έχουν σημαντικά μεγαλύτερη βαθμολογία, ενώ οι εργαζόμενοι στα ΤΕΠ εμφάνισαν σημαντικά μικρότερη βαθμολογία σε σχέση με τους εργαζομένους στα υπόλοιπα τμήματα στη συνολική εργασιακή ικανοποίηση. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης η ηγεσία των νοσηλευτών αξιολογείται από τους νοσηλευτές ως σημαντικά μετασχηματιστική, καθώς ποσοστό άνω του 60% την κρίνει ως πολύ καλή ή και άριστα (45%) μετασχηματιστική. Η θετική συσχέτιση της μετασχηματιστικής ηγεσίας με την ικανοποίηση μαρτυρά τη στενή σχέση των δύο οντοτήτων και εμμέσως τις ευεργετικές συνέπειες που μπορεί να έχει η παγίωση των τεχνικών της μετασχηματιστικής ηγεσίας και η εμφύσηση οράματος στους νοσηλευτές. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής μπορούν να θέσουν τη βάση για τους ιθύνοντες της υγειονομικής περίθαλψης και τους ασκούντες το management των νοσηλευτών ώστε να ξεκινήσει μία συντονισμένη προσπάθεια διαχείρισης και σχεδιασμού πολιτικών και προγραμμάτων για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της έλλειψης εργασιακής ικανοποίησης στο νοσηλευτικό προσωπικό, με τελικό ζητούμενο την βελτίωση της ικανοποίησης από την εργασία και την επακόλουθη παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών φροντίδας των ασθενών. Μελλοντικές μελέτες πρέπει να στοχεύσουν στην εκπόνηση μεγάλης κλίμακας ερευνών, με ενδελεχή ανάλυση της σχέσης μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών προσωπικού και της εργασιακής ικανοποίησης που βιώνουν σε σχέση με τη μετασχηματιστική ηγεσία του προϊσταμένου/ης τους.