Μελέτη στρες σε βαρέως πάσχοντα παιδιά που νοσηλεύθηκαν σε παιδιατρική μονάδα εντατικής θεραπείας

Abstract

Objective: Measurement of salivary biomarkers can provide important information regarding hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis activity both under normal conditions as well as in response to psychological or physical stress.Our aim was to correlate salivary stress markers, such as cortisol, a-amylase, and immunoglobulin A, with the Pediatric Risk Index Score of Mortality(PRISM), underlying disease (pathologic, trauma, postoperative), need for mechanical ventilation(MV)/sedation and time lag between onset of illness and admission in children admitted in the Pediatric Intensive Care Unit (PICU).Methods: We enrolled 79 PICU patients (2-14 years old) over a two-year period, which satisfy the including criteria, but finally salivary biomarkers were evaluated in 65 patients. Saliva samples were collected within 24 hours of admission at 8 am, 2 pm and 8 pm, to examine potential disruption of circadian rhythm. Results: Overall, the salivary biomarkers were increased; specifically, median values were: A) cortisol at 8am:50.04; 2pm:30.69; 8pm:247.12 (nmol/l), B) a-amylase: at 8am:22,567; 2pm:22,702; 8pm:21,484(U/l) and C) IgA: at 8am:95.10; 2pm:88.55; 8pm:80.80(mg/dl).Significantly higher levels were demonstrated in children younger than 6 years old and those with Pediatric Risk Index Score of Mortality (PRISM) equal/>8 upon admission. Disturbances in circadian rhythm were observed. Cortisol and a-amylase circadian rhythm disturbance was associated with disease severity. No daily variance in IgA was observed.Conclusions: Salivary biomarkers may serve, in critically ill children, as a sensitive, non-invasive method, important for the early recognition of those at high risk and guiding intervention, before clinical deterioration, promoting the quality of health care in pediatric population

Η σχέση της έγκαιρης διάγνωσης και κλινικής έκβασης με τους βιολογικούς δείκτες στρες αποτελεί ένα ευρύ πεδίο διερεύνησης στην ιατρική κοινότητα με σκοπό την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση των ασθενών που χρήζουν νοσηλείας σε Εντατική Μονάδα Θεραπείας. Δυστυχώς οι περισσότερες μελέτες αφορούν πληθυσμό ενηλίκων και ελάχιστες αναφέρονται σε παιδιά.Η μέτρηση των βιολογικών δεικτών στρες στη σίελο, προάγει πολύτιμες πληροφορίες για τη λειτουργία του Υποθαλάμο-Υποφυσιακού-Επινεφριδιακού Άξονα, ως φυσιολογική απάντηση σε συνθήκες ψυχικού ή σωματικού στρες.Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να καταγράψει την απάντηση του συστήματος του στρες σε παιδιά με σοβαρή νόσο, που νοσηλεύθηκαν σε Παιδιατρική Μονάδα Εντατικής Θεραπείας με την μέτρηση κορτιζόλης, α-αμυλάσης και ανοσοσφαιρίνης Α στη σίελο.Στο δείγμα ασθενών τελικά, συμμετείχαν 65 παιδιά, ηλικίας 2-14 ετών, κατόπιν συγκεκριμένων κριτηρίων αποκλεισμού στη μελέτη.Τα δείγματα σιέλου,συλλέχθησαν το πρώτο εικοσιτετράωρο νοσηλείας στη ΜΕΘ, 8πμ-2μμ-8μμ με στόχο να καταγραφεί και να αξιολογηθεί ο κιρκάδιος ρυθμός.Με στόχο τη βέλτιστη αξιολόγηση του στρες οι ασθενείς ταξινομήθηκαν σε ομάδες σύμφωνα με την ηλικία τους, το αίτιο εισαγωγής, την άμεση ή καθυστερημένη εισαγωγή τους στη ΜΕΘ, την ανάγκη για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, τη χρήση ινοτρόπων και τις ημέρες νοσηλείας. Συνολικά, τα επίπεδα μέτρησης των βιολογικών δεικτών στρες που καταγράφησαν ήταν πολύ υψηλά, συγκριτικά με τις φυσιολογικές τιμές που αναφέρονται στην βιβλιογραφία.Πιο συγκεκριμένα, υψηλότερες τιμές παρουσίασαν τα παιδιά μικρότερης ηλικίας και αυτά με υψηλό δείκτη κινδύνου Θανάτου(PRISM).Σημαντικές διαταραχές σημειώθηκαν και στον κιρκάδιο ρυθμό.Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης, υποδεικνύουν ότι οι βιολογικοί δείκτες στη σίελο,αντανακλούν την απάντηση του οργανισμού στο στρες που προκαλεί η σοβαρή νόσος. Η χρησιμότητα τους έγκειται στην ανώδυνη, ευχερής και μη επεμβατική συλλογή της σιέλου.Η ευρεία εφαρμογή στην ιατρική πράξη δύναται να προάγει την έγκαιρη αναγνώριση των παιδιών με σοβαρή νόσο με στόχο τη βέλτιστη αντιμετώπιση και έκβαση.