Αυτονομία και παρακίνηση στο χώρο της εργασίας: ο ρόλος τους στην ευημερία, την απόδοση των εργαζομένων και την καινοτομία

Abstract

In Greece research about organizational and personal factors which associate autonomy and motivation with labor outcomes, such as well being, innovative work behavior and performance is relatively limited. This thesis aims to contribute to this research agenda taking into consideration the fact that both levels of job satisfaction and innovation in Greece is significantly lower compared to the European average. More specifically, the aim of this thesis is to study how the dimensions of autonomy in the employment context and autonomy as a personality trait are associated with well being, work performance and innovative work behavior of employees. This thesis is consisted of the main survey and two (2) additional empirical studies. In these three (3) studies a total of 1040 employees (N-1041) from five (5) different workplace sectors (public servants, private employees, self-employed people, artists and teachers) were involved. Some of the main findings of the thesis are: The level of autonomous and controlled motivation differ based on the work sector. The autonomous motivation explains how the organizational and personal dimensions of autonomy are associated to well being and to innovative work behavior. The employees who are autonomously motivated report higher level of well being and lower level of negative emotions and burnout. They also report being more innovative and more efficient, regardless of the work sector. The job autonomy, career autonomy and workplace justice are highly related to autonomous motivation in all work sectors under research. The job autonomy charges the labor well being of the employees in the case which the employee is autonomously motivated in low levels. Employees who have autonomous causality orientation are more autonomously motivated and more often demonstrate innovative behavior. Justice in the workplace is related to job performance and autonomous motivation moderates this relation. The thesis concludes with a general discussion, the proposed practical applications for organizations, the limitations and suggestions for future research.

Στην Ελλάδα η έρευνα για το πώς συνδέεται η αυτονομία και η παρακίνηση με τα εργασιακά αποτελέσματα, όπως η ευημερία, η καινοτομία και η απόδοση είναι σχετικά περιορισμένη. Η παρούσα διατριβή έχει σκοπό να συνεισφέρει στην ερευνητική αυτή ατζέντα αφού τόσο τα επίπεδα της εργασιακής ικανοποίησης όσο και της καινοτομίας στην Ελλάδα είναι χαμηλότερα σε γενικές γραμμές σε σύγκριση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο. Συγκεκριμένα, σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να μελετήσει πως οι διαστάσεις της αυτονομίας στο εργασιακό πλαίσιο και η αυτονομία ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας συνδέονται με την ευημερία, την απόδοση και την καινοτομική συμπεριφορά των εργαζομένων. Η διατριβή αποτελείται από την κύρια έρευνα και δύο (2) συμπληρωματικές έρευνες. Στις τρεις (3) αυτές έρευνες συμμετείχαν συνολικά 1041 εργαζόμενοι (Ν=1041) από πέντε (5) διαφορετικούς εργασιακούς χώρους (δημόσιοι υπάλληλοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, καλλιτέχνες και εκπαιδευτικοί). Μερικά από τα κυριότερα ευρήματα της διατριβής είναι τα παρακάτω: Το επίπεδο της αυτόνομης και της ελεγχόμενης παρακίνησης διαφοροποιείται με βάση το χώρο εργασίας. Οι εργαζόμενοι οι οποίοι παρακινούνται αυτόνομα, σε σύγκριση με όσους παρακινούνται ελεγχόμενα είναι περισσότερο ευχαριστημένοι, καινοτόμοι και αποδοτικοί ανεξάρτητα από το χώρο εργασίας. Η αυτόνομη παρακίνηση εξηγεί πως οργανωσιακές και ατομικές διαστάσεις της αυτονομίας σχετίζονται με την ευημερία και την καινοτομική συμπεριφορά. Η αυτονομία εργασίας, η αυτονομία διαχείρισης σταδιοδρομίας και η δικαιοσύνη στον εργασιακό χώρο συσχετίζονται με την αυτόνομη παρακίνηση σε όλους τους υπό μελέτη χώρους εργασίας. Η υψηλή αυτονομία εργασίας επιβαρύνει την εργασιακή ευημερία στους μισθωτούς στην περίπτωση που ο εργαζόμενος παρακινείται αυτόνομα σε χαμηλό επίπεδο. Οι εργαζόμενοι με αυτόνομο προσανατολισμό αιτιότητας παρακινούνται περισσότερο αυτόνομα και επιδεικνύουν πιο συχνά καινοτομική συμπεριφορά. Η δικαιοσύνη στο χώρο της εργασίας συσχετίζεται με την εργασιακή απόδοση και η αυτόνομη παρακίνηση ερμηνεύει και διαφοροποιεί τη σχέση μεταξύ τους. Η διατριβή ολοκληρώνεται με τη γενική συζήτηση, τις προτεινόμενες πρακτικές εφαρμογές για τους οργανισμούς, τους περιορισμούς και τις προτάσεις για μελλοντική έρευνα.