Ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας και ο ρόλος των Τ.Π.Ε στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης

Abstract

Concepts such as "quality", "effectiveness", "efficiency", "quality control",and "evaluation criteria" hold a central position in the educational sphere over the lastyears. These concepts mainly stem from the domains of economy and businesses, where they are linked to the objective of increasing the efficiency of modern competitive production units. Lastly, we observe that their impact is extended to the educational area, where they are used as a vehicle to formulate strategies and methodologies for the development of modern educational systems. The contributionof information and communication technologies (ICT) to the evolution of education to date, has been approached mainly in terms of learning-educational results, while the relevant research literature internationally focuses on the pedagogical, psychologicaland sociological impact of technology and other related forms of teaching in a digitally transformating educational environment. It is relatively rare that research efforts focus on the economic evaluation of the contribution of ICTs, by exploring the effectiveness or efficiency of the training providers, the costs and benefits for the participants, or the overall impact on the surrounding learning environment.Therefore, this study has a dual purpose: on the one hand, we attempt to record, present, analyze and correlate the educational costs of secondary schools with their degree of effectiveness in a critical comparative context, through a customized Cost-Effectiveness Analysis methodology, deploying a representative sample of 30 school units, and on the other hand, we attempt to validate, through an empirical research design, a complex pre-existing theoretical model of total quality improvement of the secondary education, that proposes certain factors of quality and evaluation criteria for them. In this direction, we attempt, via a sample of 512 secondary school teachers, to investigate the extent to which teachers' attitudes towards ICT influence their views on the importance of other model factors in improving the quality of education. Regarding the data collection method used, we chose the exploratory and productive approach. An extended bibliography overview was held, in the field of economic evaluation of educational programs, where the approaches proposed by the researchers were studied, and on the other hand the role of technology in the improvement of quality of education was studied, as well as the main problems involved in such an approach were taken into consideration. The research results revealed that the educational costs of a secondary school unit do not significantly affect the degree of ICT use in it. Also, the type of school (public vs private) was not found to affect the amount of educational costs of a secondary school unit. Finally, it was found that teachers' attitudes towards ICT do not affect their opinion about other factors that contribute to the improvement of quality of education. The results can be used as valuable scientific aid by the researchers who are interested in the issues of administration and organization of education, as well as in the promotion of educational quality at multiple levels of analysis.

Οι έννοιες «ποιότητα», «αποτελεσματικότητα», «αποδοτικότητα», «ποιοτικός έλεγχος», «κριτήρια αξιολόγησης» κατέχουν κεντρική θέση στον εκπαιδευτικό λόγο τις τελευταίες δεκαετίες. Οι έννοιες αυτές προέρχονται κυρίως από το χώρο της οικονομίας και των επιχειρήσεων, όπου συνδέονται κυρίως με το στόχο της αύξησης της αποτελεσματικότητας των παραγωγικών μονάδων. Τελευταία παρατηρούμε ότι επεκτείνεται η επίδρασή τους και στον εκπαιδευτικό χώρο, όπου διαμορφώνουν στρατηγικές και μεθοδολογίες ανάπτυξης των σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων. Η συμβολή των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε) στην ανάπτυξη της εκπαίδευσης μέχρι σήμερα έχει προσεγγιστεί κυρίως όσον αφορά στα μαθησιακά–εκπαιδευτικά αποτελέσματα, ενώ η σχετική ερευνητική βιβλιογραφία διεθνώς εστιάζει στην παιδαγωγική, ψυχολογική και κοινωνιολογική επίδραση της τεχνολογίας και των σχετικών μορφών διδασκαλίας στο ψηφιακά μετασχηματιζόμενο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Είναι σχετικά σπάνιες οι ερευνητικές απόπειρες που εστιάζουν στην οικονομική αξιολόγηση της συμβολής των Τ.Π.Ε διερευνώντας την αποτελεσματικότητα ή αποδοτικότητα των φορέων εκπαίδευσης, τα κόστη και οφέλη για τους συμμετέχοντες, ή τις επιπτώσεις στο ευρύτερο περιβάλλον της εκπαίδευσης.Τελικά, η αυτή μελέτη έχει διπλό σκοπό: α) επιχειρεί να καταγράψει, να παρουσιάσει,να αναλύσει και να συσχετίσει το εκπαιδευτικό κόστος των σχολικών μονάδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με το βαθμό της αποτελεσματικότητας τους σε ένα κριτικό συγκριτικό πλαίσιο, μέσα από μια προσαρμοσμένη μεθοδολογία Ανάλυσης Κόστους-Αποτελεσματικότητας, σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 30 σχολικών μονάδων, και β) επιχειρεί να επαληθεύσει μέσω εμπειρικής έρευνας ένα σύνθετο προϋπάρχον θεωρητικό μοντέλο βελτίωσης ολικής ποιότητας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, το οποίο προτείνει συγκεκριμένους επιμέρους παράγοντες και κριτήρια.Σε αυτή την κατεύθυνση, επιχειρείται η διερεύνηση του βαθμού, στον οποίο οι στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στις Τ.Π.Ε επηρεάζουν τις απόψεις τους γύρω από τη σημασία των υπολοίπων παραγόντων του μοντέλου αναφορικά με τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, μέσα από ένα δείγμα 512 εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Όσον αφορά στη μεθοδολογία για τη συλλογή των δεδομένων επιλέχθηκε η διερευνητική και παραγωγική προσέγγιση. Πραγματοποιήθηκε επισκόπηση της βιβλιογραφίας στον τομέα της οικονομικής αξιολόγησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων, όπου και μελετήθηκαν οι προσεγγίσεις που προτάθηκαν από τους ερευνητές στο παρελθόν, και αφετέρου μέσω της έρευνας μελετήθηκε ο ρόλος της τεχνολογίας στη βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης και ποια είναι τα κύρια προβλήματα μιας τέτοιας προσέγγισης. Από τα αποτελέσματα της έρευνας φάνηκε ότι το εκπαιδευτικό κόστος μιας σχολικής μονάδας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης δεν επιδρά σημαντικά στο βαθμό χρήσης των Τ.Π.Ε σε αυτήν. Επίσης, ο τύπος της σχολικής μονάδας (δημόσια-ιδιωτική) φάνηκε να μην επηρεάζει το ύψος του εκπαιδευτικού κόστους μιας σχολικής μονάδας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Τέλος, φάνηκε ότι οι στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στις Τ.Π.Ε, δεν επηρεάζουν τις απόψεις τους για παράγοντες, οι οποίοι συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν ως ένα πολύτιμο επιστημονικό υλικό από ερευνητές που ενδιαφέρονται για θέματα διοίκησης και οργάνωσης της εκπαίδευσης καθώς και για τη προώθηση της εκπαιδευτικής ποιότητας σε πολλαπλά επίπεδα ανάλυσης.