Η εκτίμηση της ικανότητας οδήγησης σε ασθενείς με άνοια

Abstract

In order for clinicians to be able to assess the driving ability of people with cognitive disorders, sufficiently powerful evaluation tests need to be detected. The purpose of the present study was to find ways to evaluate the driving ability of patients with Mild Cognitive Disorder (MCD) and Alzheimer’s disease (AD), and to designate the most appropriate time for driving cessation. A total of 639 participants, residing in the wide area of Northern Greece and Attica, were surveyed on their ability to drive. The participants underwent neurological examination, neuropsychological and neuropsychiatric assessments, medical/social history taking, neuroimaging and blood tests for the diagnosis of the cognitive disorder. Additionally, in order to evaluate their driving skills, they were given driving questionnaires (Extensive and Short) and were assessed on a Driving Simulator. The important findings for 15 questions from the Extensive Driving Questionnaire, which was administered to a group of AD patients over the age of 65, incited us into creating the Short Driving Questionnaire. The findings for 14 out of the 15 questions in the Short Driving Questionnaire are in agreement with the findings of the Extensive Driving Questionnaire. The overall findings of this study showed that there is no statistically significant difference in the percentage of elderly people with dementia with full legal responsibility for the last road accident. Apparently, ceasing to drive following doctor recommendations contributes to accident prevention. The caregiver co-driver strategy contributes to driving continuation. Additionally, caregiver concern is a strong predicting factor of the decision of MCD and AD patients to stop driving. MCD and AD older adults resort to strategies and tactics so as to avoid driving hazards. The use of compensatory strategies and adaptation techniques is higher among patients with dementia. MCD and AD individuals drive fewer kilometres per month than healthy older adults, avoid travelling by car in urban areas, on motorways, or in unfamiliar areas under adverse weather conditions. Strategies are useful as the disease progresses. MCD and AD patients avoid driving under complex conditions, reinforcing the view that driving skills can be self-regulated. MCD and AD patients with previous professional experience performed better at driving than those without a professional license. When comparing the cities in our sample, seemingly, the Athens residing elderly drivers present more symptoms of depression than the Thessaloniki residing ones. Driving assessment tests enable healthcare professionals to recommend driving continuation, to suggest interventions for vehicle equipment or to advise driving cessation. In conclusion, we suggest that health professionals administer the Short Driving Questionnaire in order to evaluate the driving ability of dementia patients, since it is handy and may constitute a powerful predicting factor of the driving ability of dementia patients. Furthermore, driving continuation or cessation strategies are recommended.

Υπάρχει ανάγκη ανεύρεσης δοκιμασιών αξιολόγησης με επαρκή ισχύ που θα βοηθήσουν τους κλινικούς στην αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης ατόμων με νοητικά προβλήματα. Ο σκοπός της παρούσης μελέτης ήταν να βρεθούν τρόποι για την εκτίμηση της ικανότητας οδήγησης των ασθενών με Ήπια Νοητική Δυσλειτουργία (ΗΝΔ) και Νόσο Alzheimer (ΝΑ), καθώς και ο καταλληλότερος χρόνος για τη διακοπή της οδήγησης. Ερευνήθηκαν συνολικά 639 συμμετέχοντες για την ικανότητα οδήγησης από την ευρύτερη περιοχή της Βορείου Ελλάδας και της Αττικής. Οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν με νευρολογική εξέταση, νευροψυχολογικές και νευροψυχιατρικές αξιολογήσεις, ιατρικό/κοινωνικό ιστορικό, νευροαπεικόνιση και αιματολογικές εξετάσεις για την διάγνωση της νοητικής διαταραχής, καθώς και με ερωτηματολόγια οδήγησης (Εκτενές και Σύντομο) και Προσομοιωτή οδήγησης για την εκτίμηση των ικανοτήτων οδήγησης. Τα σημαντικά ευρήματα για 15 ερωτήσεις από το Εκτενές Ερωτηματολόγιο Οδήγησης που χορηγήθηκε σε ομάδα ασθενών με ΝΑ άνω των 65 ετών, μας προέτρεψαν στην δημιουργία του Σύντομου Ερωτηματολογίου Οδήγησης. Τα ευρήματα για 14 από τις 15 ερωτήσεις στο Σύντομο Ερωτηματολόγιο Οδήγησης, συμφωνούν με τα ευρήματα του εκτενούς ερωτηματολογίου οδήγησης. Τα συνολικά ευρήματα της μελέτης αυτής κατέδειξαν ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά του ποσοστού των ηλικιωμένων ατόμων με άνοια με πλήρη νομική ευθύνη για το τελευταίο τροχαίο ατύχημα. Φαίνεται ότι η παύση της οδήγησης βάσει ιατρικών συστάσεων συμβάλει στην πρόληψη των ατυχημάτων. Η στρατηγική του συνοδηγού από τον περιθάλποντα συμβάλει στην συνέχιση της οδήγησης. Επιπλέον, η ανησυχία του περιθάλποντα είναι ένας ισχυρός προγνωστικός δείκτης για τη λήψη απόφασης διακοπής της οδήγησης των ατόμων με ΗΝΔ και ΝΑ. Oι ηλικιωμένοι με ΗΝΔ και ΝΑ εφαρμόζουν στρατηγικές και τακτικές αποφυγής των κινδύνων οδήγησης. Η χρήση αντισταθμιστικών στρατηγικών και τεχνικών προσαρμογής είναι υψηλότερη μεταξύ των ατόμων με άνοια. Τα άτομα με ΗΝΔ και ΝΑ οδηγούν λιγότερα χιλιόμετρα το μήνα σε σχέση με τους υγιείς ηλικιωμένους, αποφεύγουν να μετακινηθούν με το αυτοκίνητό τους σε αστικές περιοχές, σε αυτοκινητόδρομους, σε άγνωστες περιοχές, κατά τη διάρκεια δυσμενών καιρικών συνθηκών. Οι στρατηγικές είναι χρήσιμες καθώς η νόσος εξελίσσεται. Τα άτομα με ΗΝΔ και ΝΑ αποφεύγουν από μόνα τους την οδήγηση σε πολύπλοκες συνθήκες, ενισχύοντας την άποψη ότι υπάρχει η ικανότητα αυτορρύθμισης των οδηγητικών ικανοτήτων. Οι ασθενείς με ΗΝΔ και ΝΑ που είχαν προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία είχαν καλύτερες επιδόσεις στην οδήγηση από αυτούς που δεν είχαν επαγγελματικό δίπλωμα. Κατά την σύγκριση των πόλεων στο δείγμα μας φαίνεται ότι οι Αθηναίοι ηλικιωμένοι οδηγοί παρουσιάζουν περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα από τους Θεσσαλονικείς. Οι δοκιμασίες αξιολόγησης της οδήγησης καθιστά ικανούς τους επαγγελματίες υγείας να κάνουν συστάσεις αναφορικά με τη συνέχιση της οδήγησης, να προτείνουν παρεμβάσεις για τον εξοπλισμό του οχήματος ή να προτείνουν την παύση της οδήγησης. Συμπερασματικά, προτείνουμε στους επαγγελματίες υγείας την χορήγηση του Σύντομου Ερωτηματολογίου Οδήγησης για την αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης ασθενών με άνοια, ως εύχρηστη δοκιμασία που μπορεί να αποτελέσει έναν ισχυρό δείκτη πρόβλεψης της ικανότητας οδήγησης των ασθενών με άνοια.. Επιπλέον, συστήνονται οι στρατηγικές συνέχισης ή διακοπής της οδήγησης.