Η προσαρμογή της γνωσιακής θεραπείας σχημάτων σε ελληνικό πληθυσμό: εφαρμογή σε ασθενείς με χρονίσασα καταθλιπτική διαταραχή

Abstract

Introduction:Schema Therapy (ST) is an effective model of psychotherapy for the treatment of Borderline(BPD) or other Personality Disorders. Research interest is expressed for the study of ST inchronic Axis I disorders comorbid with Personality Disorders, like Chronic Depression.The aim of this Doctoral Dissertation was the adaptation of Schema Therapy in Greekpopulation and the implementation of a clinical trial for patients with Chronic Depression.These aims were developed in three phases:Phase I: Translation of the main instruments and validation of the Young schemaQuestionnaire (YSQ).Method-Results: 1236 students and 124 patients completed the YSQ.CFA supported the proposed 18-factor structure. The inventory showed good reliabilityand validity.Phase II: Organization of the 1st Training Program in Schema Therapy in Greece.Method: Training requirements and hours were defined following the InternationalSociety of Schema Therapy (ISST) guidelines. Duration was 16 months and five traineesparticipated. Trainer and supervisor was the author of this Dissertation, accredited by theISST.Results: The training program was approved by the ISST. Four trainees succeededand were accredited by the ISST. One trainee failed to reach the necessary rating.Phase III: Implementation of a pilot study of Schema Therapy for chronically depressedpatients.Method: 12 patients with a diagnosis of chronic depression participated. The protocolconsisted of 60 sessions in 20 months. A single case series A-B-C design, with 6 monthsfollow-up was used. Phase (A) was a wait period of 8 weeks. Phase (B) was an introductory period of 12-16 weeks. Phase (C) was the main intervention up to session 60th. Patients wereassessed with Hamilton Rating Scale for Depression (HRSD) three times during baseline, atthe end of phase B, then every 12 weeks until the end of treatment and at follow-up.Results: 7 patients remitted or satisfactorily responded. 1 patient dropped out. TheHRSD dropped from 21.07 (baseline) to 9,40 (post-treatment) and 10,75 (follow-up). Theeffects were large and maintained at follow-up.Conclusions and Future Directions:1. The Greek translation of ST instruments is available and Greek-YSQ is a valid tool.2. The first ST training program was approved and the first Schema Therapists trained inGreece were accredited by the ISST.3. The first in the literature, clinical study of ST for Chronic Depression, was implemented andthe results support it as an effective treatment.4.This study was the base for a new Randomized Controlled Trial of Group Schema Therapy(GST) for Chronic Depression in Eginition Hospital. Moreover it led to an invitation for ourcenter, to participate in an International Multicenter Clinical Trial of GST for BPD.5. This Dissertation developed a research methodology, which can be used in different MentalHealth Units in Greece.

Εισαγωγή: Η Θεραπεία Σχημάτων είναι ένα αποτελεσματικό μοντέλο ψυχοθεραπείας για ασθενείς με Οριακή ή άλλες Διαταραχές Προσωπικότητας. Ερευνητικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη της σε χρόνιες διαταραχές του Άξονα Ι με συννόσηση με Διαταραχές Προσωπικότητας, όπως η Χρόνια Κατάθλιψη.Στόχος της παρούσας Διατριβής ήταν η προσαρμογή της Θεραπείας Σχημάτων στον Ελληνικό πληθυσμό και η πιλοτική εφαρμογή σε ασθενείς με Χρόνια Κατάθλιψη. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 3 φάσεις:Φάση Ι: Μετάφραση βασικών εργαλείων και στάθμιση του Ερωτηματολογίου Σχημάτων τουYoung.Μέθοδος-Αποτελέσματα: Το ερωτηματολόγιο χορηγήθηκε σε δείγμα 1236 φοιτητών και 124 ασθενών. Η Επιβεβαιωτική Παραγοντική Ανάλυση υποστήριξε την προτεινόμενη δομή 18 παραγόντων. Το ερωτηματολόγιο ανέδειξε καλή αξιοπιστία και εγκυρότητα.Φάση ΙΙ: Οργάνωση του πρώτου εκπαιδευτικού προγράμματος στη Θεραπεία Σχημάτων στην Ελλάδα.Μέθοδος: Ορίστηκαν οι προϋποθέσεις παρακολούθησης και το περιεχόμενο του προγράμματος ακολουθώντας τα κριτήρια της International Society of Schema Therapy(ISST). Η διάρκεια ήταν 16 μήνες και συμμετείχαν πέντε εκπαιδευόμενοι. Εκπαιδευτής-Επόπτης ήταν ο συγγραφέας της Διατριβής, πιστοποιημένος από την ISST.Αποτελέσματα: Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από την ISST. Τέσσερις εκπαιδευόμενοι αξιολογήθηκαν ως επιτυχόντες και πιστοποιήθηκαν από την ISST. Ένας δεν συγκέντρωσε την απαραίτητη βαθμολογία.Φάση ΙΙΙ: Πραγματοποίηση πιλοτικής κλινικής μελέτης εφαρμογής της Θεραπείας Σχημάτων σε ασθενείς με Χρόνια Κατάθλιψη.Μέθοδος: Συμμετείχαν 12 ασθενείς με Χρόνια Κατάθλιψη. Το πρωτόκολλο περιελάμβανε 60 συνεδρίες σε 20 μήνες. Χρησιμοποιήθηκε σχεδιασμός μεμονωμένων περιπτώσεων σε τρεις φάσεις A-B-C και επανεκτίμηση 6 μήνες μετά το τέλος. Η φάση (Α),ήταν βασική περίοδος αναφοράς 8 εβδομάδων. Η φάση (Β), ήταν εισαγωγική περίοδος 12-16 εβδομάδων. Η φάση (C), ήταν η κυρίως θεραπεία μέχρι την 60η συνεδρία. Βασικός δείκτης αποτελεσματικότητας ήταν η Hamilton Rating Scale for Depression-24 items (HRSD).Μετρήθηκε τρεις φορές στη φάση Α, στο τέλος της φάσης Β και έπειτα κάθε 12 εβδομάδες μέχρι το τέλος.Αποτελέσματα: 7 ασθενείς παρουσίασαν ύφεση ή ικανοποιητική απάντηση. 1 ασθενής διέκοψε πρόωρα. Η τιμή της HRSD μειώθηκε από 21,07 (βασική περίοδο αναφοράς), σε 9,40 (τέλος θεραπείας) και 10,75 (επαναξιολόγηση). Τα μεγέθη επίδρασης ήταν υψηλά και διατηρήθηκαν στην επαναξιολόγηση.Συμπεράσματα-Προοπτικές:1. Τα εργαλεία της Θεραπείας Σχημάτων είναι διαθέσιμα σε Ελληνική μετάφραση και το Ερωτηματολόγιο Σχημάτων του Young σταθμίστηκε επιτυχώς.2. Το πρώτο πρόγραμμα εκπαίδευσης Θεραπείας Σχημάτων στην Ελλάδα εγκρίθηκε από τηνISST και πιστοποιήθηκαν οι πρώτοι θεραπευτές.3. Πραγματοποιήθηκε η πρώτη στη διεθνή βιβλιογραφία, πιλοτική μελέτη Θεραπείας Σχημάτων σε ασθενείς με Χρόνια Κατάθλιψη, τα αποτελέσματά της οποίας υποστηρίζουν την εφαρμογή της.4. Η έρευνα αποτέλεσε βάση για την έναρξη τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης κλινικής μελέτης,της Ομαδικής Θεραπείας Σχημάτων σε ασθενείς με Χρόνια Κατάθλιψη στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Επίσης οδήγησε σε πρόσκληση συμμετοχής του κέντρου μας σε Διεθνή Πολυκεντρική Μελέτη εφαρμογής Ομαδικής Θεραπείας Σχημάτων σε ασθενείς με Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας.5. Θεμελιώθηκε μία μεθοδολογία έρευνας στην ψυχοθεραπεία, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μελέτες σε Δομές Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα.