Η συμβολή των τηλεϊατρικών συστημάτων στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων στον τομέα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας: η περίπτωση του Αιγαίου (πελάγους)

Abstract

Telemedicine units and information technology systems provide Primary Health Care services to remote populations using telecommunication technology, in order to reduce or even remove the usual and typical face-to-face contact between doctor and patient. This innovative approach to medical care delivery has been expanding for several years and currently covers a lot of medical specialties. Τhis research/study presents the results of cost-benefit analysis for the installation of telemedicine systems/units in Greek remote/inaccessible areas and specifically on two Greek islands, Patmos and Leros, using three economic criteria. The research of economic, informational, social and promotional incentives was conducted through questionnaire, which was sent electronically to doctors in a multiple-choice form. The above were enrolled and evaluated for the attraction of doctors to remote areas and to overcome disparities in providing health services. Net Present Value (N.P.V.), Internal Rate of Return (I.R.R.) and Payback Period were calculated, in order to monetize the economic benefits and the costs savings, estimate the depreciation of each project and highlight the social benefits. The establishment of telemedicine systems/units in Patmos and Leros was evaluated and assessed positively, with large savings, both economical and social. Costs were reduced, due to saved air medical transportations, by 19.005 € for Patmos and 78.225 € for Leros annually. N.P.V. and I.R.R. were both positive. N.P.V. was 29.608 € for Patmos and 293.245 € for Leros. I.R.R. was 21,5% for Patmos and 140,5% for Leros. Each case study was depreciated faster than the 5-years life-cycle period and specifically in 3,13 years for Patmos and in 0,70 years for Leros. Reducing regional disparities of patients' rights in Primary Health Care services and creating a sense of security for both patients and doctors are some of the potential social benefits. The confrontation of emergencies, regular needs, accidents and special treatments for chronically ill people are daily problems of Greek remote/inaccessible areas residents, which could be solved by using telemedicine systems/units. In addition, the attraction of doctors, the upgrade of the existing telecommunication network, the development of health infrastructure and equipment, the training and the improvement of working conditions for doctors and nurses, as well as the full staffing of the hospitals, health centers and regional clinics are additional social benefits. The ability of serving patients with health care problems in case of severe weather phenomena, where areas are isolated, the significant reduction of air transportation accidents that may occur during air medical transportation, as well as the human lives and health/technical equipment loss elimination, highlight once again the potential advantages. Telemedicine systems/units seem to be a promising solution, especially in Greece, where the problem of Primary Health Care services in remote/inaccessible areas is of great concern, helping in the increase of quality of life and improvement of living conditions, both for residents and doctors.

Οι μονάδες τηλεϊατρικής και τα πληροφοριακά συστήματα παρέχουν υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε κατοίκους απομακρυσμένων/δυσπρόσιτων περιοχών με τη χρήση των τηλεπικοινωνιών, με στόχο τη μείωση ή ακόμη και την άρση της τυπικής και συνηθισμένης επαφής του ιατρού με τον ασθενή. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση για την παροχή ιατρικής περίθαλψης έχει αναπτυχθεί για πολλά χρόνια και σήμερα καλύπτει πολλές ιατρικές ειδικότητες. Η παρούσα έρευνα/μελέτη παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ανάλυσης κόστους-οφέλους για την εγκατάσταση τηλεϊατρικών μονάδων/συστημάτων στις ελληνικές απομακρυσμένες/δυσπρόσιτες περιοχές και συγκεκριμένα για δύο ελληνικά νησιά, την Πάτμο και τη Λέρο, χρησιμοποιώντας τρία οικονομικά κριτήρια. Η διερεύνηση των οικονομικών, πληροφοριακών, κοινωνικών και βαθμολογικών κινήτρων, με σκοπό την καταγραφή και αξιολόγηση τους, για την προσέλκυση των ιατρών σε απομακρυσμένες/δυσπρόσιτες περιοχές και την άρση των ανισοτήτων στην παροχή υπηρεσιών υγείας, πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίου, το οποίο απεστάλει ηλεκτρονικά σε ιατρούς υπό μορφή ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής. Η Καθαρή Παρούσα Αξία (Κ.Π.Α.), ο Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (Ε.Β.Α.) και η Έντοκη Περίοδος Αποπληρωμής (Ε.Π.Α.) χρησιμοποιήθηκαν, προκειμένου να υπολογιστούν τα οικονομικά οφέλη, η εξοικονόμηση των δαπανών, η απόσβεση του κάθε έργου/επένδυσης, καθώς και να εκτιμηθούν τα κοινωνικά οφέλη. Η εγκατάσταση τηλεϊατρικών μονάδων/συστημάτων στην Πάτμο και στη Λέρο αξιολογήθηκε θετικά, με μεγάλα εξοικονομούμενα κόστη, τόσο οικονομικά, όσο και κοινωνικά. Τα κόστη μειώθηκαν, λόγω των εξοικονομούμενων αεροδιακομιδών, κατά 19.005 € ετησίως για την Πάτμο και κατά 78.225 € ετησίως για τη Λέρο. Τα οικονομικά κριτήρια Κ.Π.Α. και Ε.Β.Α. ήταν και τα δύο θετικά. Η Κ.Π.Α. υπολογίστηκε σε 29.608 € για την Πάτμο και σε 293.245 € για τη Λέρο. Ο Ε.Β.Α. υπολογίστηκε σε 21,5% για την Πάτμο και σε 140,5% για τη Λέρο. Κάθε μελέτη περίπτωσης πραγματοποίησε απόσβεση γρηγορότερα από το χρόνο ζωής των 5 ετών και συγκεκριμένα σε 3,13 έτη για την Πάτμο και σε 0,70 έτη για τη Λέρο. Η άρση των περιφερειακών ανισοτήτων των δικαιωμάτων των ασθενών σε θέματα πρωτοβάθμιας υγείας και περίθαλψης και η δημιουργία αισθήματος ασφάλειας, τόσο για τους ασθενείς, όσο και για τους ιατρούς είναι μερικά από τα δυνητικά κοινωνικά οφέλη. Η αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών, τακτικών αναγκών, τυχών ατυχημάτων και ειδικών θεραπειών των χρονίως πασχόντων είναι καθημερινά προβλήματα των κατοίκων των απομακρυσμένων/δυσπρόσιτων περιοχών, τα οποία θα μπορούσαν να επιλυθούν με τη χρήση τηλεϊατρικών μονάδων/συστημάτων. Επιπλέον, η προσέλκυση ενδιαφερόμενων ιατρών, ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος τηλεπικοινωνιακού δικτύου, η αναβάθμιση των υποδομών υγείας και του ιατρικού εξοπλισμού, η εκπαίδευση/κατάρτιση και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας των ιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, όπως και η πλήρης στελέχωση των νοσοκομείων, των Κέντρων Υγείας και των Περιφερειακών Ιατρείων είναι πρόσθετα κοινωνικά οφέλη. Η δυνατότητα εξυπηρέτησης ασθενών με θέματα υγείας και περίθαλψης σε περίπτωση έντονων καιρικών φαινομένων, όπου οι περιοχές είναι κοινωνικά αποκλεισμένες, όπως και η σημαντική μείωση των αεροπορικών ατυχημάτων που μπορεί να συνέβαιναν κατά την αεροδιακομιδή, εξαλείφοντας τις απώλειες ανθρώπινων ζωών, αλλά και ιατρικού/τεχνικού εξοπλισμού, τονίζουν περαιτέρω τα πιθανά πλεονεκτήματα. Οι μονάδες/συστήματα τηλεϊατρικής αποδεικνύονται ότι είναι μία υποσχόμενη λύση, ειδικά στην Ελλάδα, όπου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στις παρεχόμενες υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε απομακρυσμένες/δυσπρόσιτες περιοχές, με σκοπό την αύξηση της ποιότητας ζωής και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, τόσο των κατοίκων, όσο και των ιατρών.