Ο ψηφιακός φάκελος μαθητή (e-portfolio) ως καινοτόμο εκπαιδευτικό εργαλείο αυθεντικής αξιολόγησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων στην προσχολική εκπαίδευση

Abstract

In recent years, the design, research and educational use of digital content and open digital resources form a potential research field for the pedagogical design and the integration of Information and Communication Technologies (ICT) in education. This dissertation is based on the spirit of education principles on integration and pedagogical use of Information and Communication Technologies (ICT) in the educational process and takes advantage of the opportunities they provide for the creation and application support and enhancement tools of the learning process.Specifically, the research seeks to investigate if and how the use of Digital Student Portfolio (e-portfolio) in the educational process of the kindergarten, can promote the learning process and be a potential tool for authentic assessment and development skills of kindergarten pupils. The targets for authentic assessment, set by DEPPS, in combination with the holistic approach to learning, and the dissemination of the subject of IT in all the individual fields of the curriculum for early childhood education, can be applied to a method which combines the digital technology and the Portfolio method to create the e-portfolio.The research process was developed in order to clarify the wide development field of e-portfolio method in kindergarten, where there are shortages in the methodological and conceptual field. With these in mind a dual investigative approach was used, which had both quantitative and qualitative characteristics. Initially, a questionnaire was used to investigate attitudes and record the willingness of kindergarten teachers to use and take benefit of the e-portfolio in preschool education. Afterwards, an e-portfolio implementation methodology was developed, which was applied during a school year in a kindergarten in Athens, with the participation of teachers, pupils and their parents. The research method chosen for the organization of this research process was the Case Study.The analysis of the survey results showed that the implementation of a well structured methodology for the construction and use of an e-portfolio in the context of authentic assessment, can improve the development of self-assessment and self-learning skills. Also it came out as a conclusion that in order the pedagogical use of e-portfolio in the educational process of the kindergarten to have the expected results, it is required that it should be accompanied by an appropriate pedagogical approach and the selection of appropriate software or digital environment. Finally, for the adoption of alternative teaching and assessment methods by teachers of kindergarten and the change of their teaching attitude, it is necessary a systematic training, an ongoing support and the creation of the appropriate educational culture.

Τα τελευταία χρόνια ο σχεδιασμός, η έρευνα και η εκπαιδευτική αξιοποίηση ψηφιακού περιεχομένου και ανοιχτών ψηφιακών πόρων διαμορφώνουν ένα δυναμικό πεδίο έρευνας για τον παιδαγωγικό σχεδιασμό και την ένταξη των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Η παρούσα διατριβή κινείται στο πνεύμα των αρχών της εκπαίδευσης για την ένταξη και παιδαγωγική αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαιδευτική διαδικασία με τις δυνατότητες που παρέχουν για δημιουργία και εφαρμογή εργαλείων υποστήριξης και ενίσχυσης της μαθησιακής διαδικασίας. Ειδικότερα η έρευνα επιδιώκει να διερευνήσει εάν και με ποιους τρόπους η αξιοποίηση του Ψηφιακού Φακέλου Μαθητή (e-portfolio) στην εκπαιδευτική διαδικασία του νηπιαγωγείου, δύναται να προάγει τη μαθησιακή διαδικασία και να αποτελέσει δυναμικό εργαλείο αυθεντικής αξιολόγησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων των μαθητών του νηπιαγωγείου. Οι στόχοι για αυθεντική αξιολόγηση που τίθενται από το Δ.Ε.Π.Π.Σ. σε συνδυασμό με την ολιστική προσέγγιση της μάθησης, αλλά και τη διάχυση του αντικειμένου της Πληροφορικής σε όλα τα επιμέρους τμήματα του αναλυτικού προγράμματος για την προσχολική εκπαίδευση, μπορούν να βρουν εφαρμογή στο συνδυασμό της τεχνολογίας και της μεθόδου Portfolio με τη δημιουργία του e-portfolio.Η πορεία της ερευνητικής διαδικασίας εξελίχθηκε με γνώμονα την αποσαφήνιση του ευρέος πεδίου ανάπτυξης της μεθόδου e-portfolio στο νηπιαγωγείο, όπου παρουσιάζονται ελλείψεις σε μεθοδολογικό και εννοιολογικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτής της προβληματικής πραγματοποιήθηκε διπλή ερευνητική προσέγγιση, η οποία διαθέτει τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αρχικά επιχειρήθηκε με τη χρήση ερωτηματολογίου, η διερεύνηση των στάσεων και η καταγραφή των προθέσεων των νηπιαγωγών έναντι της χρήσης και αξιοποίησης του e-portfolio στην προσχολική εκπαίδευση. Στη συνέχεια, διαμορφώθηκε μία μεθοδολογία υλοποίησης e-portfolio η οποία εφαρμόστηκε στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς σε νηπιαγωγείο στην Αττική, με τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονέων τους. Η ερευνητική μέθοδος που επιλέχθηκε για την οργάνωση της συγκεκριμένης ερευνητικής διαδικασίας ήταν η Μελέτη Περίπτωσης.Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας έδειξε ότι, η υλοποίηση μίας άρτια δομημένης μεθοδολογίας για την κατασκευή και χρήση ενός e-portfolio στο πλαίσιο της αυθεντικής αξιολόγησης, μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοαξιολόγησης και αυτορρυθμιζόμενης μάθησης. Η παιδαγωγική αξιοποίηση του e-portfolio στην εκπαιδευτική διαδικασία του νηπιαγωγείου για να έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, απαιτεί την πλαισίωσή του με κατάλληλη παιδαγωγική θεώρηση, καθώς και την επιλογή κατάλληλου λογισμικού ή ψηφιακού περιβάλλοντος. Για την υιοθέτηση ωστόσο εναλλακτικών πρακτικών διδασκαλίας και αξιολόγησης από τους εκπαιδευτικούς του νηπιαγωγείου και μετασχηματισμού των διδακτικών τους πρακτικών, κρίνεται απαραίτητη η συστηματική επιμόρφωση, η συνεχής υποστήριξη και η διαμόρφωση κατάλληλης εκπαιδευτικής κουλτούρας.