Η πρόβλεψη σεισμών ως αντικείμενο επιστημονικής διαμάχης: πειραματική πρακτική, κρατική πολιτική και επιστήμη στη δημόσια σφαίρα

Abstract

In 1981 the Geek scientists, Kaisar Alexopoulos, Panayiotis Varotsos, and Konstantinos Nomicos proposed a method, called the VAN method, as a candidate for earthquake prediction. Not surprisingly, shortly after its publication the VAN method caused a fierce controversy among scientists, since earthquake prediction had always been a highly controversial field of research. The aim of this dissertation is the reconstruction of this controversy using the methodological tools that Science and Technology Studies provide. In order to fully understand the complexities of this controversy we reliedon the historical, philosophical, and sociological literature on scientific controversies and experimental practice. We tried to answer questions such as the following: what is the reasoning that scientists follow in order to evaluate an experiment and the results that it produces? What is the definition of a successful prediction? What extra-scientific factors influence scientists in the process of decision-making? Many episodes of the controversy under study unfolded in the public sphere. So, in order to achieve a fuller understating of it, we used newspapers and other mass media. We studied the interaction between scientists, on the one hand, and the lay public or political decision makers, on the other. The relevant chapters of the dissertation point out the ways that scientists communicate their knowledge to the wider public, the aims of this communication, and the ways in which the wider public perceives scientific knowledge

Το 1981, οι Έλληνες επιστήμονες, Καίσαρας Αλεξόπουλος, Παναγιώτης Βαρώτσος και Κωνσταντίνος Νομικός πρότειναν μια μέθοδο πρόβλεψης σεισμών, την οποία ονόμασαν μέθοδο ΒΑΝ. Πολύ σύντομα μετά τη δημοσιοποίηση της μεθόδου ξέσπασε σφοδρή διαμάχη γύρω από την εγκυρότητά της. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η ανασυγκρότηση αυτής της διαμάχης με τα μεθοδολογικά εργαλεία που παρέχουν οι Σπουδές Επιστήμης και Τεχνολογίας. Για να κατανοήσουμε τη συγκεκριμένη διαμάχη στηρίχθηκαμε στη διεθνή βιβλιογραφία της Ιστορίας της Επιστήμης, της Φιλοσοφίας της Επιστήμης, και της Κοινωνιολογίας της Επιστήμης που σχετίζεται με τις επιστημονικές διαμάχες και την πειραματική διαδικασία. Κάποια από τα ερωτήματα που μας απασχόλησαν είναι τα εξής: με ποιες διαδικασίες ελέγχεται η εγκυρότητα της πειραματικής διαδικασίας και των αποτελεσμάτων που αυτή παράγει; Πώς ορίζεται η επιτυχημένη πρόβλεψη και μέσα από ποιες διαδικασίες διαμορφώνεται αυτός ο ορισμός; Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις επιλογές των επιστημόνων στις αποφάσεις που λαμβάνουν; Καθώς πολλά επεισόδια της συγκεκριμένης διαμάχης εκτυλίχθηκαν στη δημόσια σφαίρα,για την πληρέστερη κατανόησή της ανατρέξαμε σε εφημερίδες και άλλα μέσα ενημέρωσης, και μελετήσαμε την αλληλεπίδραση των επιστημόνων με το ευρύ κοινό και τους κρατικούς φορείς. Στα σχετικά κεφάλαια της διατριβής αναδεικνύονται οι τρόποι με τους οποίους η επιστημονική γνώση μεταδόθηκε από τους επιστήμονες σε πρόσωπα και φορείς που βρίσκονταν εκτός της επιστημονικής κοινότητας, τι επιδίωκαν οι επιστήμονες μέσω αυτής της μετάδοσης, και πώς εκλάμβαναν την εκλαϊκευμένη επιστημονική γνώση οι αποδέκτες της.