Αγώνας των Ορθοδόξων Πατριαρχείων κατά τη ουνίας στην Πολωνία κατά την τελευταία εικοσαετία του ΙΣΤ' αιώνα (1583-1601)

Abstract

The offer of the representatives of the Patriarchs of the East in the struggle against the Union about Poland is what we are talking about in this current research Patriarch of Antiochia Joachim opposed against the difference in the clergymen of the local Church. The Patriarch of Constantinople Jeremiah B' supported the function of the Orthodox brotherhoods, appointed a new metropolitan and then took care after the function of the local Synod. The metropolitan Elassonos Arsenios worked as teacher in Lvov and published Grammar of the Greek language. The King of Poland Zygmunt III collaborated for the achievement of the Union of Poland with Rome as well as the group of the Jesuits and the Catholic Church. The Church Union was officially declared at the Synod of Brest (1596) and the Polish authorities resorted to violent means in order to apply it. Hit against the Orthodoxy was the pass of all the bishops of the Metropoly of Kiev excluding both of them into the Union. Protagonist in the fight against the Union was the patriarch of Alexandria Meletios Pigas and of course locally through a bitter correspondence. The exarches of Constantinople and Alexandria Nikiforos Parashis and Kyrillos Loucaris achieved to organize the Synod of Brest (1596) which condemned the bishops in union Nikiforos Parashis paid with his life in the bitter struggle against the Union. After the Synod of Brest (1596) in different ways the Orthodox brotherhoods took over the role in saving the Orthodoxy. Through their participations in the Polish fight three patriarchs of the East couldn't erase the image of the Union, but without doubt created and supported the strength for fight against the Union keeping unquenched the flame of the Orthodoxy especially in the Metropoly of Kiev.

Αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι η προσφορά εκπροσώπων των Πατριαρχείων της καθ’ ημάς Ανατολής στον αγώνα κατά της Ουνίας στο χώρο της Πολωνίας (1583-1601). Ο πατριάρχης Αντιοχείας Ιωακείμ αντέδρασε κατά της διαφθοράς των κληρικών της τοπικής Εκκλησίας. Ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίας Β΄ ενίσχυσε τη λειτουργία των ορθοδόξων αδελφοτήτων, προχώρησε στην εκλογή νέου Μητροπολίτη και μερίμνησε για τη λειτουργία της τοπικής Συνόδου. Ο μητροπολίτης Ελασσόνος Αρσένιος εργάστηκε ως διδάσκαλος στο Λβώφ και συνέταξε Γραμματική της ελληνικής γλώσσας. Για την επίτευξη της θυσίας των Ορθοδόξων της Πολωνίας με τη Ρώμη συνεργάστηκαν ο βασιλιάς της Πολωνίας Σιγισμούνδος Γ΄, το τάγμα των Ιησουϊτών και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Η εκκλησιαστική ένωση κηρύχθηκε επίσημα στη Σύνοδο του Μπρέστ (1596) που οι πολωνικές αρχές την εφάρμοσαν με τη βία. Το πλήγμα για την Ορθοδοξία υπήρξε οδυνηρό, αφού όλοι οι αρχιερείς της Μητροπόλεως Κιέβου, με εξαίρεση δύο επισκόπους, προσχώρησαν στην Ουνία. Πρωταγωνιστής στον αγώνα κατά της ουνίας αναδείχθηκε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Μελέτιος Πηγάς και μάλιστα εξ αποστάσεως, μέσω πυκνής αλληλογραφίας. Αξιόλογη δράση ανέπτυξαν επί τόπου οι έξαρχοι των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας Νικηφόρος Παράσχης και Κύριλλος Λούκαρης αντίστοιχα, οι οποίοι πρωταγωνίστησαν και στη σύγκλιση της ανθενωτικής Συνόδου του Μπρέστ (1596), που προχώρησε στην καταδίκη των ουνιτών επισκόπων. Τη σφοδρή αντίδρασή του κατά της ουνιτικής πολιτικής του βασιλιά της Πολωνίας και των Ιησουϊτών την πλήρωσε με τη ζωή του. Μετά την ενωτική Σύνοδο του Μπρέστ (1596) το ρόλο της διασώσεως της Ορθοδοξίας ανέλαβαν, οι εκκλησιαστικές αδελφότητες με ποικίλες δραστηριότητες. Οι εκκλησιαστικοί παράγοντες των ορθοδόξων Πατριαρχείων της Ανατολής με τις επεμβάσεις τους στο χώρο της Πολωνίας δεν απέτρεψαν το μοιραίο, την επιβολή της Ουνίας, αλλά αναμφίβολα δημιούργησαν και ενίσχυσαν τους πυρήνες αντιστάσεως που κατόρθωσαν να κρατήσουν άσβηστη τη φλόγα της Ορθοδοξίας στη Μητρόπολη του Κιέβου.