Σχέση ηθικής ανάπτυξης με χαρακτηριστικά προσωπικότητας μαθητών/μαθητριών στο μάθημα της φυσικής αγωγής: συγκριτική μελέτη σε αστικά, ημιαστικά και περιφερειακά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

The development of moral judgment is affected by both internal and external factors and has been researched by many scientists. The present study investigated a) whether the five basic factors of personality can predict moral competence in high-school students of urban, semi-urban and rural schools in the context of everyday life and within the context of Physical Education (PE), b) the effect of the geographical area in conjunction with the personality factors and gender of students in moral competence, c) the comparison between levels of moral competence in everyday life and in the context of PE, and d) the correlation between the stages of moral competence in everyday life and those in PE. The sample consisted of 331 junior high students (7th and 8th graders) (Mage = 12.47, SD = 0.740), who were given the Moral Judgment Test (Lind, 1978), the Moral Judgment Test in Physical Education (Mouratidou, Chatzopoulos & Karamavrou, 2008), and the Inventory of Child Individual Differences (Besevegis & Pavlopoulos, 1988). The results showed that of the five-factor personality model conscientiousness can predict moral reasoning ability in everyday life, while the factor agreeableness can predict moral reasoning in the context of PE. Furthermore, the only interaction that seemed to affect moral competence was that of combining agreeableness with gender and type of school. Finally, no significant statistical differences were found in the levels of moral judgment competence between everyday life and within the context of P.E., and all moral developmental stages in everyday life corresponded to the ones in P.E., thus confirming the universality of Kohlberg’s original theory that morality develops in similar ways in all cultures (Kohlberg & Hersch, 1977).

Η ανάπτυξη της ηθικής και οι επιρροές που αυτή δέχεται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες απασχόλησε πολλούς ερευνητές. Η παρούσα μελέτη εξέτασε α) τη δυνατότητα των 5 βασικών παραγόντων προσωπικότητας να προβλέψουν την ηθική ικανότητα εφήβων μαθητών αστικών, ημι-αστικών και περιφερειακών σχολείων στην καθημερινή ζωή και στα πλαίσια της Φυσικής Αγωγής (Φ.Α.), β) την επίδραση του γεωγραφικού χώρου σε συνδυασμό με τους παράγοντες προσωπικότητας και το φύλο των μαθητών στην ηθική ικανότητα των τελευταίων, γ) τη σύγκριση του επιπέδου της ηθικής ικανότητας στην καθημερινή ζωή με εκείνο στα πλαίσια της Φ.Α. και δ) τη συσχέτιση των σταδίων ηθικής ανάπτυξης στην καθημερινότητα με εκείνα στα πλαίσια της Φ.Α. Το δείγμα αποτέλεσαν 331 μαθητές και μαθήτριες Α και Β Γυμνασίου (M.O.ηλικίας = 12.47, T.A. = 0.74) στους οποίους δόθηκαν τα Moral Judgment Test (Lind, 1978), Moral Judgment Test in Physical Education (Mouratidou, Chatzopoulos & Karamavrou, 2008) και E-ΔΙΠΡΟΠΕ 12 (Μπεζεβέγκης & Παυλόπουλος, 1998). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι από τους πέντε παράγοντες προσωπικότητας ο παράγοντας ευσυνειδησία προβλέπει την ηθική ικανότητα στην καθημερινότητα, ενώ ο παράγοντας προσήνεια την προβλέπει στα πλαίσια της Φ.Α. Περαιτέρω, η μόνη αλληλεπίδραση που φάνηκε να επηρεάζει την ηθική ικανότητα ήταν αυτή του συνδυασμού προσήνειας με το φύλο και τον τύπο σχολείου. Τέλος, δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές των επιπέδων της ηθικής στα πλαίσια της καθημερινότητας με εκείνη στα πλαίσια της φυσικής δραστηριότητας, και επιπλέον σχεδόν όλα τα αναπτυξιακά στάδια της μίας συσχετίζονταν θετικά με τα αντίστοιχα στάδια της άλλης, επιβεβαιώνοντας έτσι το παγκόσμιο μοντέλο ανάπτυξης ηθικού συλλογισμού του Kohlberg (Kohlberg & Hersch, 1977).