Αξιολόγηση της συντελούμενης επαναπροσαρμογής/επανένταξης χρόνιων ψυχωτικών σε μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης

Abstract

Based on the Regulation 815/84, Greece has received financial and technical help from the European Union in order to update the traditional psychiatric healthcare, to deinstitutionalize the chronically hospitalized psychotic patients in the psychiatric institutions, to decentralize the psychiatric services, to develop community mental health structures and units of psychiatric rehabilitation for the reintegration of chronically psychotic patients in the society, following the principles of psychosocial rehabilitation. The core aims of these efforts are the maximization of the resources and the minimization of the negative consequences of chronicity and of institutionalization, by means of residing in communal houses of psychiatric healthcare (units of psychosocial rehabilitation). The aim of the study is to assess the readaptation and rehabilitation of the patients in the society that takes place by means of their operational assessment and training in social skills.Participants were 103 formerly institutionalized psychotic patients now lodged in guesthouses, dorms, protected apartments of the State or of non-profit civil partnerships in the Thessaly region. Standardized specific scales were used: the Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), the Global Assessment of Functioning (GAF), and the Satisfaction with Life Domains Scale (SLDS). A repeated measure design was used with four measurements, one every six months. The statistical analyses (repeated measures ANOVA) exhibited that the variations in negative syndrome among the measures approximate the statistical significance (p=0,58), and Pairwise ANOVA comparisons exhibited that their functionality and their quality of life were statistically significant (p<0.001), during their stay in units of psychosocial rehabilitation, despite their previous lasting stay in asylum-type units. In conclusion, the units of psychosocial rehabilitation form an effective means of deinstitutionalization. They promote the empowerment and self-regulation of chronical psychotic patients in a transitional framework, in which the continuous but distant psychiatric healthcare substantially contributes to their emancipation. Thus, they will be able to respond to social behaviors and roles. Furthermore, these units guarantee the conditions of meeting the real needs and wishes of the patients, thus, training them to become active members of the society in which they are able to design their lives and have aspirations for it.Key words: Assessment, Readaptation, Reinstitution, Chronic Psychotic Patient, Psychosocial Rehabilitation.

Η Ελλάδα, μέσα από τον κανονισμό 815/84, έλαβε οικονομική και τεχνική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, για τον εκσυγχρονισμό της παραδοσιακής ψυχιατρικής περίθαλψης, τον αποϊδρυματισμό χρονίων νοσηλευόμενων στα ψυχιατρεία ψυχωτικών, την αποκέντρωση των ψυχιατρικών υπηρεσιών, την ανάπτυξη κοινοτικών δομών ψυχικής υγείας και μονάδων ψυχιατρικής αποκατάστασης για την επανένταξη των Χ.Ψ.Α. στη κοινωνία, σύμφωνα με τις αρχές της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Η μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων του ατόμου και η ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών της χρονιότητας και του ιδρυματισμού αποτέλεσαν τους βασικούς άξονες της διαδικασίας της ψυχιατρικής αποκατάστασης των Χ.Ψ.Α., στις ενδιάμεσες δομές, που αποτελούν τον φορέα της αποϊδρυματοποίησης.Σκοπός της εργασίας είναι να αξιολογηθεί η συντελούμενη επαναπροσαρμογή και μέσω της λειτουργικής αξιολόγησης των αρρώστων και της εκπαίδευσής τους σε κοινωνικές δεξιότητες η επανένταξή τους στο κοινωνικό ιστό. Εκατόν τρεις πρώην ιδρυματοποιημένοι ψυχωτικοί άρρωστοι, φιλοξενούμενοι σε οικοτροφεία - ξενώνες - προστατευμένα διαμερίσματα του Δημοσίου φορέα και Αστικών Εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, σε όλη την Περιφέρεια της Θεσσαλίας, συμμετείχαν στη έρευνα. Χρησιμοποιήθηκαν σταθμισμένες κλίμακες (κλίμακα εκτίμησης Ψυχιατρικής Συμπτωματολογίας, Κλίμακα Συνολικής Εκτίμησης λειτουργικότητας, Κλίμακα της αντιλαμβανόμενης ικανοποίησης, σε σχέση με τους διάφορους τομείς της ζωής), σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις για τέσσερα 6μηνα και από την ανάλυση διακύμανσης επαναλαμβανομένων μετρήσεων των δεδομένων προέκυψε ότι οι μεταβολές μεταξύ των μετρήσεων στο Αρνητικό σύνδρομο προσεγγίζουν τη στατιστική σημαντικότητα (p=0,58) και οι κατά ζεύγη συγκρίσεις των μέσων όρων στη λειτουργικότητα και την Ποιότητα ζωής έδειξαν στατιστικώς σημαντικές μεταβολές (p<0,001) παρόλη την προηγούμενη μακρόχρονη παραμονή σε ασυλικού τύπου μονάδες. Συμπερασματικά οι ενδιάμεσες δομές ευνοούν την αυτονόμηση και αυτοδιαχείρηση των Χ.Ψ.Α. σε ένα ενδιάμεσο, μεταβατικό χώρο όπου η συνεχής πλην αποστασιοποιημένη ψυχιατρική φροντίδα συμβάλλει στη χειραφέτησή τους. Έτσι θα μπορούν να ανταποκριθούν σε κοινωνικές συμπεριφορές και ρόλους και να εξασφαλίσουν συγχρόνως τις συνθήκες συνάντησης με τις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες τους και να εκπαιδευθούν οι Χ.Ψ.Α. ώστε να καταστούν ενεργά μέλη μιας κοινωνίας, στην οποία μπορούν να σχεδιάσουν για τη ζωή τους και να κάνουν όνειρα. Λέξεις ευρετηρίου: Αξιολόγηση, Επαναπροσαρμογή, Επανένταξη, Χρόνιος Ψυχωτικός, Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση.