Διαχρονική μελέτη φορολογικής πολιτικής με μεθόδους ανάλυσης δεδομένων

Abstract

The study of a country’s tax policy structure reveals economic, political and social aspects of the examined society, thus representing a considerable research challenge. Taking into consideration the idea that politics represent two aspects, the based on ideological phraseology theoretical and the deriving from the implementation of the former pragmatic, we try to unfold the pragmatic aspect of the tax policy by analyzing the income tax code (ITC) and using Data Analysis methods. Focusing on the contextual changes of the ITC from 1994 to 2009, our research attempts to explore patterns, by means of groups of year periods (objects) with their most prevalent characteristics, thus proposing new research directions and emphasizing meaningful concerns. By ascribing the ITC’s contextual changes on variables, we produce, with the use of Data Analysis methods, groups of year periods based on prevailing characteristics, thus revealing a range of policies (increasing public revenues, periods of intense tax reforms, conservative policies etc.), a fact that not only illustrates our understanding of the tax policy but also reveals the multidimensional aspects of the ITC and suggests directions of further research.In Chapter 1 we present our research focus, whereas in Chapter 2 we describe the procedure of gathering and setting the dataset, the way the variables are derived and collected, the confronted difficulties and the restrictions and limitations of the results to infer general conclusions. Moreover, we describe the transformation of our initial dataset and last, we present an introduction to basic concepts of Data Analysis methods, the Hierarchical Cluster Analysis and the Correspondence Analysis. In Chapter 3 the results and their interpretation are presented and finally, in Chapter 4 we summarize our results and propose directions of further research.

Η μελέτη της φορολογίας ενός κράτους παρουσιάζει ιδιαίτερο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ενδιαφέρον από την άποψη ότι η φορολογία αποτελεί θεωρητικά ένα εργαλείο αναδιανομής του παραγόμενου εισοδήματος. Υιοθετώντας την άποψη ότι μία πολιτική παρουσιάζει δύο διαστάσεις, τη βασιζόμενη σε ιδεολογικές διατυπώσεις θεωρητική και την οριζόμενη από την εφαρμογή των ιδεολογικών διατυπώσεων πρακτική, η παρούσα εργασία αποτελεί μία προσπάθεια ανάδειξης της πρακτικής διάστασης της φορολογικής πολιτικής στο πλαίσιο της φορολογικής νομοθεσίας μέσα από τη μελέτη του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ) με μεθόδους της Ανάλυσης Δεδομένων. Λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις εντός του κώδικα, καθώς και τη διαχρονική αλλαγή αυτών από το έτος 1994 έως το έτος 2009, θέτουμε ως κύριο σκοπό της έρευνας την προσπάθεια ποιοτικής ανάλυσης του περιεχομένου του ΚΦΕ με στόχο την διερεύνηση της ομαδοποίησης των δεδομένων (χρονικών περιόδων) και την ανάδειξη εντός αυτών κυρίαρχων γνωρισμάτων και κατά συνέπεια την εξόρυξη χρήσιμης πληροφορίας, ικανής είτε να προτείνει νέες κατευθύνσεις έρευνας είτε να αναδείξει εύστοχους προβληματισμούς. Εστιάζοντας μόνο πάνω στον ΚΦΕ και καταγράφοντας τις διαχρονικές αλλαγές του, αναδεικνύουμε χρονικές περιόδους με κοινές φορολογικές πολιτικές, ικανές να χαρακτηρίσουν χρονικές περιόδους με βάση κυρίαρχα γνωρίσματα στο πλαίσιο των φορολογικών διατάξεων. Με τη βοήθεια μεθόδων της Ανάλυσης Δεδομένων αναδείχθηκε μέσα από την νομοθεσία του ΚΦΕ ένα εύρος φορολογικών πολιτικών (πολιτική αύξησης δημοσίων εσόδων, χρονικές περίοδοι έντονης φορολογικής δραστηριότητας, πολιτική συντήρησης των υπαρχουσών μέτρων κ.λπ.), γεγονός το οποίο αφενός συμπράττει στην κατανόηση της φορολογικής πολιτικής, όπως αυτή διατυπώνεται εντός του ΚΦΕ, αναδεικνύοντας τις πολυδιάστατες πτυχές του φαινομένου κι αφετέρου θέτει προτάσεις μελλοντικής έρευνας στο συγκεκριμένο πεδίο.Το πρώτο Κεφάλαιο αποτελεί την εισαγωγή του εγχειρήματος, όπου αναπτύσσεται ο σκοπός και η πρωτοτυπία της παρούσας διατριβής. Στο ίδιο κεφάλαιο επιχειρείται μία σύντομη εισαγωγή σε βασικές έννοιες της φορολογικής πολιτικής και τέλος παρατίθεται η βιβλιογραφική ανασκόπηση των μεθόδων της Ανάλυσης Δεδομένων και συγκεκριμένα της Ανιούσας Ιεραρχικής Ταξινόμησης και της Παραγοντικής Ανάλυσης των Αντιστοιχιών. Στο δεύτερο Κεφάλαιο περιγράφονται η διαδικασία καταγραφής των μεταβλητών, οι δυσκολίες αυτής της προσπάθειας, οι περιορισμοί της παρούσας έρευνας, η κωδικοποίηση των μεταβλητών και τέλος, παρατίθεται ο τρόπος δημιουργίας των προς ανάλυση πινάκων, επιχειρώντας παράλληλα μία σύντομη εισαγωγή σε βασικές έννοιες των μεθόδων Ανάλυσης Δεδομένων. Στη συνέχεια, στο τρίτο Κεφάλαιο παρουσιάζεται η ανάλυση και η ερμηνεία τωναποτελεσμάτων των εν λόγω μεθόδων. Και στις δύο περιπτώσεις κρίνεται σημαντική η χρήση και η κατανόηση της ιδιαίτερης ορολογίας μέσα στα πλαίσια της Ανάλυσης Δεδομένων, ορολογία η οποία καταλαμβάνει την εισαγωγή του τρίτου Κεφαλαίου. Η πορεία της έρευνας καταλήγει στο τέταρτο Κεφάλαιο, όπου παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της έρευνάς μας, καθώς και οι προτάσεις μελλοντικής έρευνας.