Πρόγραμμα διαχείρισης στοχευμένων φορολογικών ελέγχων και φορολογικής συμμόρφωσης επιχειρήσεων

Abstract

This thesis attempts a theoretical and empirical exploration of the issue of business tax compliance, focusing on its most significant determining factor, namely the process of tax audits. The volume of business tax non-compliance, at a particularly critical time for the Greek economy, as well as the limited possibilities of detecting deviant tax behaviour compose the research question that the present study addresses. The aim of this study is based on the creation of an effective program of selecting targeted tax audits, while also through that, examining the critical determining factors of business tax non-compliance, which form the individual goals of this study. A wider review of the theoretical background of the scientific field of tax compliance highlights the determining main ingredients which define and shape tax behaviour. Additionally, the framework of the tax audit process is examined in detail, as well as the criteria according to which the tax cases to be audited are chosen, and which have been adapted by the Greek tax administration, as also by some of the most modern tax administrations. Furthermore, the conduct of scientific research and the analysis of its findings based on the research questions posed, contributed to reaching safe conclusions with regard to the choice criteria which should be applied within the scope of the suggested program of tax audits. By applying the methods of multivariate statistical analysis such as logistic regression and discriminant analysis, the formation of sufficient forecasting models was finally achieved for those enterprises, which run a high risk of increased tax noncompliance hence making them top priority candidates for a tax audit. The adaption of the program in question renders immediate positive results in the increase of tax revenue and the fair distribution of tax burdens, nevertheless its most important contribution lies in the strengthening of voluntary compliance, which is achieved by the increased possibilities of detecting business tax non-compliance. Finally, the general contribution of the thesis to the more specific scientific field and to the diminishing of the observed gap in this scientific field is noted, the limitations it is subject to, while suggestions are offered for further study and the more effective implementation of its main components.

Στην παρούσα διατριβή επιχειρείται η θεωρητική και εµπειρική διερεύνηση του ζητήµατος της φορολογικής συµµόρφωσης των επιχειρήσεων, µε εστίαση στον πλέον σηµαντικό προσδιοριστικό παράγοντα αυτής, ο οποίος συνίσταται στην διαδικασία των φορολογικών ελέγχων. Το µέγεθος της µη φορολογικής συµµόρφωσης των επιχειρήσεων, σε µια ιδιαίτερα κρίσιµη συγκυριακά περίοδο για την Ελληνική οικονοµία, καθώς επίσης και οι περιορισµένες πιθανότητες εντοπισµού της αποκλίνουσας φορολογικής συµπεριφοράς, συνθέτουν το ερευνητικό πρόβληµα που πραγµατεύεται η συγκεκριµένη µελέτη. Ο ερευνητικός σκοπός της εδράζεται στην κατάρτιση ενός αποτελεσµατικού προγράµµατος επιλογής στοχευµένων φορολογικών ελέγχων, ενώ παράλληλα διαµέσου αυτού, διερευνώνται και οι κρίσιµοι προσδιοριστικοί παράγοντες της µη φορολογικής συµµόρφωσης των επιχειρήσεων, οι οποίοι αποτελούν τους επιµέρους στόχους της παρούσας. Από την ευρύτερη ανασκόπηση του θεωρητικού υποβάθρου του επιστηµονικού πεδίου της φορολογικής συµµόρφωσης, αναδεικνύονται τα καθοριστικά συστατικά στοιχεία τα οποία προσδιορίζουν και διαµορφώνουν την φορολογική συµπεριφορά. Επιπροσθέτως εξετάζεται αναλυτικά το πλαίσιο της διαδικασίας των φορολογικών ελέγχων, καθώς επίσης και τα κριτήρια επιλογής των ελεγχόµενων φορολογικών υποθέσεων, τα οποία έχουν υιοθετηθεί από την Ελληνική φορολογική διοίκηση, καθώς επίσης και από ορισµένες εκ των πλέον σύγχρονων φορολογικών διοικήσεων. Περαιτέρω η διεξαγωγή της επιστηµονικής έρευνας και η ανάλυση των αποτελεσµάτων της βάσει των τιθέµενων διερευνητικών ερωτηµάτων, συνετέλεσε στην εξαγωγή ασφαλών συµπερασµάτων για τα κριτήρια επιλογής, τα οποία κρίνεται σκόπιµο ότι θα πρέπει να εφαρµοστούν στα πλαίσια της σύνθεσης του προτεινόµενου προγράµµατος φορολογικών ελέγχων. Με την εφαρµογή των µεθόδων πολυµεταβλητής στατιστικής ανάλυσης, της λογιστικής παλινδρόµησης και της διακριτικής ανάλυσης, πραγµατοποιήθηκε εν τέλει η συγκρότηση ικανών προβλεπτικών µοντέλων των επιχειρήσεων, οι οποίες παρουσιάζουν υψηλή επικινδυνότητα εµφάνισης αυξηµένης µη φορολογικής συµµόρφωσης, και οι οποίες εποµένως χρήζουν διενέργειας φορολογικού ελέγχου κατά προτεραιότητα. Η υιοθέτηση του συγκεκριµένου προγράµµατος επιφέρει άµεσα θετικά αποτελέσµατα στην τόνωση των φορολογικών εσόδων και στην δίκαιη κατανοµή των φορολογικών βαρών, ωστόσο η πλέον σηµαντική συνεισφορά του έγκειται στην ενδυνάµωση της εκούσιας συµµόρφωσης, η οποία επιτυγχάνεται µε την συντελεσθείσα επαύξηση των πιθανοτήτων εντοπισµού της µη φορολογικής συµµόρφωσης των επιχειρήσεων. Τέλος αποτυπώνεται η γενικότερη συνεισφορά της διατριβής στο ειδικότερο επιστηµονικό πεδίο και στον µετριασµό του παρατηρούµενου ερευνητικού κενού, οι περιορισµοί στους οποίους υπόκειται, ενώ παράλληλα διατυπώνονται προτάσεις για περαιτέρω έρευνα, και αποτελεσµατικότερη εφαρµογή των κυρίων συνιστωσών της.