Ρίτσαρντ Σούστερμαν: σωματαισθητική

Abstract

Τhe American pragmatist philosopher Richard Shusterman focuses on soma (body and intellect as inseparate total) working from experience. His main champions are John Dewey and Richard Rorty, both staunch in meliorism; Dewey, on the one hand, with his instrumentalist goals of philosophising and his emphasis on everyday aesthetics and Rorty, on the other hand, with his antifoundationalist views regarding notions as truth or experience and the concurrent, distinguish, powerful role he attributes to language. Soma in Shusterman constitutes the receiver, bearer and processor of aesthetic experience. Having seen that aesthetic experience had been subject of an unprecentant attack in twenty century’s great aestheticians work, Shusterman enriches aesthetic experience with proprioception, mediation and motor-sensοry control. Embodiment is the closer inquiring field of interest for Shusterman. Within this context he proposes Somaesthetics as a particular sub-field of research in Aesthetics. Somaesthetics gathers texts and practices from Epicurus to Zuang Zi and from James to Foucault as much as from Merleau-Ponty to contemporary Embodied Cognitive Science. Much work of Shusterman on somaesthetics refer to its positive role in performance and motor learning and in addition to its constructive assimilation of Feldenkrais method. Shusterman’s radical, eclectic, motley at first sight, mixing of varied aspects and theories of somatic philosophy as long as the expansion of philosophical practice, periodically away from texts and classrooms, into a workout hall, give him a distinct and unique standing in the contemporary perceptual map.

O αμερικανός πραγματιστής φιλόσοφος Ρίτσαρντ Σούστερμαν θέτει το σώμα και την εμπειρία στο επίκεντρο της αισθητικής, βελτιόδοξης πρότασής του για το άτομο. Συνεχιστής από τη μία τoυ εργαλειοκρατικού πλαισίου και της αισθητικής εμπειρίας της καθημερινής ζωής του Τζων Ντιούι και από την άλλη άμεσος κληρονόμος των αντιρεαλιστικών αξιώσεων της γλώσσας του Ρίτσαρντ Ρόρτυ, παροχετεύει γόνιμα μια ενεργή, πλουραλιστική, αντιθεμελιοκρατική ως επί το πλείστον φιλοσοφική παράδοση προς την πιο σωματοκεντρική εκδοχή στην ιστορική συνέχειά της. Το έμφορτο συνείδησης, αισθητοποιημένο, ευεπίφορο σε αλλαγές κινητικής συμπεριφοράς, ως νους και κορμί μαζί, αδιαίρετο σώμα (soma) στον Σούστερμαν, αποτελεί υποδοχέα, φορέα και επεξεργαστή της αισθητικής εμπειρίας. Η διαμφισβητούμενη, από πολλούς σύγχρονους φιλοσόφους, αισθητική εμπειρία ενοφθαλμίζεται με διαλογισμό, ιδιοδεκτικότητα, νευρομυϊκό και αισθητηριακό έλεγχο αλλά και με στοιχεία πολιτισμικής θεωρίας επικυρώνοντας το ευρύ, φιλόδοξο πρόγραμμα του Σούστερμαν, τη Σωματαισθητική. Η Σωματαισθητική προτείνεται ως υπο-πεδίο της Αισθητικής και ταυτόχρονα ως χώρος συγκέντρωσης και ανάλυσης θέσεων διαφόρων στοχαστών και ερευνητών για το σώμα που εκτείνονται από τον Επίκουρο έως τον Ζουανγκ Ζι, από τον Τζέημς έως τον Φουκώ και από τις φαινομενολογικές προσεγγίσεις του Μερλώ-Ποντύ έως τη σύγχρονη Σωματοποιημένη Γνωσιακή Επιστήμη (Embodied Cognitive Science). Ωστόσο πλείστα είναι τα παραδείγματα σπουδής και κριτικής που αφορούν την καλλιτεχνική επιτέλεση (performance), το κινησιοθεραπευτικό πρόγραμμα Φελντενκράις (Feldenkrais) και εν γένει τη σωματοποίηση και την κινητική μάθηση. Η εκλεκτικιστική σύμμειξη ετερόκλητων σωματοκεντρικών οπτικών καθώς και η διεύρυνση του πλαισίου άσκησης της φιλοσοφίας εκτός κειμένου διαμορφώνει το ιδιαίτερο στίγμα του Σούστερμαν.