Μετρήσεις χρόνου και σχετικά αστρονομικά όργανα στην ελληνική αρχαιότητα: το ρολόι του Ανδρόνικου Κυρρήστου ( πύργος των ανέμων) και άλλα αρχαία ηλιακά ωρολόγια: προτάσεις και εφαρμογές εκπαιδευτικών δράσεων για τη διδασκαλία σχετικών εννοιών στην εκπαίδευση

Abstract

The aim of the thesis is to establish the methods of measuring time with ancient astronomical instruments and to determine their manufacturing accuracy. Conclusions were drawn from both the study of the work of ancient Greek astronomers (Aratus, Hipparchus, Claudius Ptolemy) and by in situ measurements taken after elaborately study of ancient marble sundials kept in the National Archaeological Museum, the Epigraphical Museum, the Stoa of Attalos in the Ancient Agora of Athens and the Archaeological Museum of Piraeus. The study was extended to the most important astronomical monument of Athens, the Horologion of Andronikos Kyrrhestes in the Roman Agora, also known as the Tower of Winds. From the geometrical characteristics of the planar sundials of different orientations which are engraved in the upper external part of the octagonal building conclusions were drawn for their manufacturing accuracy and the optimal place where their gnomons should be set in order to operate accurately at the geographical latitude of Athens. Finally there were proposed educational activities for teachers interested in teaching topics related to ancient Greek sundials and other astronomical issues to students of Primary and Secondary Education (K-12 Educational System) based on inquiring based learning (IBL). An integrated educational proposal was performed entitled "The sundials of the Tower of the Winds" and other educational activities were also proposed so as students to become familiar with the research procedures, the terms and notions of astronomical knowledge through education.

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να διαπιστωθούν οι τρόποι μέτρησης μεγεθών χρόνου στην αρχαιότητα με αστρονομικά όργανα και πώς η κατασκευαστική τους ακρίβεια επηρέαζε την ακρίβεια μέτρησης μεγεθών χρόνου. Συμπεράσματα εξήχθησαν τόσο από τη μελέτη κειμένων αρχαίων συγγραφέων (Άρατος Σολεύς, Ίππαρχος, Κλαύδιος Πτολεμαίος) όσο και από επιτόπιες μετρήσεις που ελήφθησαν κατόπιν μελέτης αρχαίων γλυπτών ηλιακών ωρολογίων που φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Επιγραφικό Μουσείο, στη Στοά του Αττάλου στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά. Η μελέτη επεκτάθηκε και στο σημαντικότερο αστρονομικό μνημείο της Αθήνας, στον Πύργο των Ανέμων. Από τις υπάρχουσες χαράξεις των εννέα εντοιχισμένων ηλιακών ωρολογίων που είναι ιδιαίτερης σημασίας, καθώς είναι τα μόνα που βρίσκονται ακόμη και σήμερα στον φυσικό τους χώρο, εξήχθησαν συμπεράσματα για την κατασκευαστική τους ακρίβεια και τη βέλτιστη θέση τοποθέτησης των γνωμόνων τους προκειμένου να λειτουργούν με ακρίβεια στο γεωγραφικό πλάτος της Αθήνας. Τέλος, διατυπώθηκε ολοκληρωμένη εκπαιδευτική πρόταση εκπόνησης μαθητικής έρευνας στο πλαίσιο των θεσμοθετημένων «Ερευνητικών Εργασιών» από μαθητές λυκείου με θέμα: «Τα ηλιακά ωρολόγια του Πύργου των Ανέμων» και προτάθηκαν δράσεις με σκοπό την εξοικείωση των μαθητών με τις διαδικασίες της έρευνας, την αξιοποίηση και εμπέδωση εννοιών της αστρονομίας και τη διάχυση της αστρονομικής γνώσης μέσω της εκπαίδευσης.