Συμβολή στην ταξινόμηση του καρκίνου του φύματος Vater

Abstract

BACKGROUND – AIM: The purpose of this study was to determine whether immunohistochemical expression of p53, MDM2, β-catenin, EGFR, CK7, CK20, MUC1, MUC2 and CDX2 significantly differs between the two main histological subtypes of ampullary adenocarcinoma. Moreover survival analysis was conducted in order to evaluate these markers as prognostic factors.PATIENTS - METHODS: Forty-seven patients with ampullary adenocarcinoma who underwent surgical resection with curative intent from 1997 to 2014 were included in this study. Nine patients with perioperative death were included in the association analysis but excluded from survival analysis. All tumors were classified as intestinal or pancreatobiliary type, according to histologic criteria, and immunohistochemically stained against the aforementioned markers. RESULTS: Eighteen carcinomas (38,3%) were classified as intestinal type and 29 carcinomas (61,7%) as pancreatobiliary type. Univariate analysis revealed that CK20 and CDX2 expression is significantly associated with the intestinal type whereas MUC1 positivity indicates pancreatobiliary type. A marginally significant trend was shown for intestinal type tumors towards larger size and more frequent MUC2 expression. Using multivariate analysis CK20 (p=0,003) and MUC1 (p=0,004) were identified as independent predictors of the intestinal and pancreatobiliary type respectively. Mean and median survival was 90,3 and 55 months respectively. Overall five year survival rate was 48%. On univariate survival analysis, overall survival was adversely influenced by the number of infiltrated lymph nodes, elevated Ca19-9 serum levels, jaundice, poor differentiation, T4 stage, N1 stage and TNM stage III. On the contrary, expression of CDX2 predicted a more favorable prognosis. Multivariate analysis identified TNM stage as the only significant independent prognostic factor in ampullary adenocarcinoma (p=0,005). A marginally significant association was also identified between p53 expression and prolonged survival. Although significant difference in survival rates among the two histotypes was implied based on survival plots (median, 168 versus 27 months), this difference could not gain statistical significance. CONCLUSIONS: Immunohistochemical expression of CK20, MUC1, CK20 and MUC2 in ampullary carcinomas is a useful adjunct to histologic examination in determining the exact type of differentiation. Regarding prognosis overall disease stage is the only factor predicting survival in patients with ampullary cancer after potentially curative resection.

ΣΚΟΠΟΣ: Μελέτη της έκφρασης των δεικτών CK7, CK20, MUC1, MUC2, CDX2, p53, β-κατενίνη, EGFR και MDM2 στο αδενοκαρκίνωμα του φύματος Vater και συσχέτιση τους με τον τύπο διαφοροποίησης και την πρόγνωση των ασθενών. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν αναδρομικά 47 ασθενείς οι οποίοι είχαν προηγουμένως υποβληθεί σε δυνητικά θεραπευτική παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή για αδενοκαρκίνωμα φύματος Vater κατά τη χρονική περίοδο 1997 - 2014. Εννέα ασθενείς με άμεση μετεγχειρητική θνητότητα εξαιρέθηκαν από την ανάλυση επιβίωσης. Τα δείγματα ταξινομήθηκαν σε εντερικού και χολοπαγκρεατικού τύπου διαφοροποίησης και υποβλήθηκαν σε ανοσοϊστοχημικές χρώσεις με τους προαναφερθέντες δείκτες. Η μέση διάρκεια παρακολούθησης ήταν οι 52 μήνες. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Δεκαοκτώ καρκινώματα (38,3%) παρουσίαζαν εντερικό και 29 (61,7%) χολοπαγκρεατικό τύπο διαφοροποίησης. Από τη μονοπαραγοντική ανάλυση διαπιστώθηκε σημαντική συσχέτιση του χολοπαγκρεατικού τύπου με τη MUC1 και του εντερικού με τις CK20 και CDX2. Οριακής σημαντικότητας ήταν η συσχέτιση των εντερικού τύπου όγκων με αυξημένο μέγεθος και τη MUC2. Η διαφοροδιαγνωστική αξία της CK7 περιορίζεται από το γεγονός ότι αν και εκφράζεται στους περισσότερους χολοπαγκρεατικού τύπου όγκους, αποτελεί αρκετά συχνό χαρακτηριστικό και των εντερικού τύπου καρκινωμάτων του φύματος. Η πολυπαραγοντική ανάλυση ανέδειξε ως ανεξάρτητους προγνωστικούς παράγοντες του ιστολογικού τύπου τη CK20 (p=0,003) και τη MUC1 (p=0,004). Η μέση και διάμεση επιβίωση των ασθενών ήταν 90.3 και 55 μήνες αντίστοιχα. Η συνολική πενταετής επιβίωση ήταν 48%. Μεταξύ των παραγόντων για τους οποίους η μονοπαραγοντική ανάλυση ανέδειξε σημαντική συσχέτιση με την επιβίωση (Ca19-9 ορού, ίκτερος, Τ4, χαμηλή διαφοροποίηση, Ν1, στάδιο ΙΙΙ, CDX2), μοναδικός ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας μετά την εφαρμογή της πολυπαραγοντικής ανάλυσης παρέμεινε το προχωρημένο στάδιο (ΙΙΙ) της νόσου (p=0,005). Διαπιστώθηκε επίσης μία οριακά σημαντική συσχέτιση της έκφρασης της p53 με ευνοϊκότερη πρόγνωση. Αν και ήταν εμφανής η τάση των εντερικού τύπου όγκων να συνδέονται με ευνοϊκότερη πρόγνωση (διάμεση επιβίωση 168 vs 27 μήνες), η διαφορά αυτή δεν αποδείχθηκε στατιστικά σημαντική. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η ανοσοϊστοχημική χρώση για τους δείκτες CK20, MUC1, CDX2 και MUC2 μπορεί να υποβοηθήσει την ιστολογική εξέταση στον καθορισμό του τύπου διαφοροποίησης του καρκίνου του φύματος Vater. Το στάδιο της νόσου αποτελεί το μοναδικό καθοριστικό παράγοντα για την επιβίωση των ασθενών αυτών.