Αποτίμηση επιπτώσεων μέτρων αγροτικής ανάπτυξης στη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων

Abstract

The aim of the thesis was to assess the impacts of rural development measures on the sustainability of agricultural holdings of the region of Central Macedonia. One of the main goals was the development of a new impact assessment process for rural development measures. The new impact assessment process includes four phases and specific general and practical steps that must be followed. The positive mathematical programming is the main method used for this impact assessment process. The results of the positive mathematical programming model are compared with the results of the linear programming and the multicriteria analysis models. The impact assessment process was implemented on a sample of 219 agricultural holding of the region of Central Macedonia which had participated in the measure "Modernization of Agricultural Holdings". As regards the new step by step impact assessment process, the results showed that a relationship of trust is necessary to be established, between researchers and policy makers. The positive mathematical programming model managed to reorganize the crop plan of the average farm without abandoning a high number of crops. This is one of the main advantages of positive mathematical programming method. As regards the comparisons between the models, the results showed that the positive mathematical programming model achieved to increase the gross margin but at a lower level compared to the other two models. On the other hand, the model managed to achieve only the one of the other two objectives. The use of positive mathematical programming is recommended only in cases that we are interested in reorganizing the crop plans without major changes from the existent situation. The results of the thesis can be useful tool, both for researchers and policy makers, who are responsible for implementing the rural development measures.

Αντικείμενο της διατριβής ήταν η αποτίμηση επιπτώσεων των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης, στη βιωσιμότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Ένας από τους βασικούς στόχους ήταν και η ανάπτυξη μιας νέας διαδικασίας αποτίμησης επιπτώσεων μέτρων αγροτικής ανάπτυξης. Στη νέα διαδικασία αποτίμησης επιπτώσεων, περιλαμβάνονται τέσσερις φάσεις και συγκεκριμένα γενικά, αλλά και πρακτικά βήματα που πρέπει να ακολουθούνται. Η μέθοδος του θετικού μαθηματικού προγραμματισμού είναι η κύρια μέθοδος που χρησιμοποιείται για την αποτίμηση των επιπτώσεων. Τα αποτελέσματα της συγκρίνονται με τα αποτελέσματα από τις μεθόδους του γραμμικού προγραμματισμού και της πολυκριτήριας ανάλυσης. Η εφαρμογή της διαδικασίας έγινε σε δείγμα 219 γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, που συμμετείχαν στο μέτρο «Εκσυγχρονισμός Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων». Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι όσον αφορά την νέα προτεινόμενης βήμα προς βήμα διαδικασία, για την επιτυχή εφαρμογή της είναι απαραίτητη η ανάπτυξη μιας σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ της ερευνητικής ομάδας και των φορέων χάραξης πολιτικής. Προκύπτει επίσης, ότι η συνεπής εφαρμογή των βημάτων προσφέρει μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαδικασία αποτίμησης επιπτώσεων. Όσον αφορά τη συμμετοχή των καλλιεργειών στα επιμέρους σχέδια παραγωγής, η μέθοδος του θετικού μαθηματικού προγραμματισμού πέτυχε την αναδιοργάνωση της μέσης γεωργικής εκμετάλλευσης, χωρίς την εγκατάλειψη μεγάλου μέρους των υφιστάμενων καλλιεργειών, πράγμα που αποτελεί και ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της χρήσης της μεθόδου. Οι συγκρίσεις των μεθόδων κατέδειξαν ότι η μέθοδος του θετικού μαθηματικού προγραμματισμού πέτυχε την αύξηση του ακαθάριστου κέρδους, σε χαμηλότερα όμως επίπεδα σε σύγκριση με τις δύο άλλες μεθόδους. Από την άλλη πλευρά ικανοποίησε μόνο τον έναν από τους δύο άλλους στόχους, αυτόν της χρήσης εργασίας σε μεγαλύτερο ποσοστό από ότι οι άλλες δύο μέθοδοι, ενώ η χρήση λιπασμάτων παρέμεινε σχεδόν σταθερή. Η χρήση της μεθόδου ενδείκνυται στις περιπτώσεις όπου ενδιαφερόμαστε για αναδιοργάνωση του σχεδίου παραγωγής χωρίς μεγάλες μεταβολές από το υφιστάμενο σχέδιο παραγωγής. Τα αποτελέσματα της διδακτορικής διατριβής, μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία, τόσο για τους ερευνητές όσο και για τους υπεύθυνους φορείς εφαρμογής των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης ή χάραξης πολιτικής.