Μία βιο-οικονομική προσέγγιση στην κατασκευή υποδειγμάτων προγραμματισμού δραστηριοτήτων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων: εφαρμογή ανάλυσης πολιτικής στον τομέα των αροτραίων καλλιεργειών

Abstract

The specificities of the agricultural sector and the relational complexity between economic,bio-physical and environmental factors that define agricultural production havelead to the development of a type of economic models, called bio-economic models. Thegoal of this dissertation is to present an integrated framework of bio-economic analysisat the farm level which can be used for the assessment of different policy options in theagricultural sector. The methodology developed in this dissertation is based on thecoupling of a Positive Mathematical Programming (PMP) model with empirical yieldwaterresponse functions which are estimated from an ad hoc bio-physical model thatruns for different soil and climatic conditions and irrigation water availability. Morespecifically, an alternative specification of PMP models is presented so that the riskwhich farmers face, because of the variability of crop yields and prices, is explicitlyconsidered. The proposed bio-economic approach is implemented in a case study basedon a sample of ex-tobacco producing farms from the region of Karditsa, in order to testthe validity and analytical capacity of the model, as well as to examine the degree ofsynergy or contradiction between the Water Framework Directive (WFD) and the latestreforms of the Common Agricultural Policy (CAP), with respect to water saving underdifferent water pricing scenarios. Results indicate that the CAP may contradict the goalsof the WFD concerning sustainable water use when water prices are below 0.04€/m3.Furthermore, coupled payments for cotton produce a distorted price signal that favorsthe expansion of the land allocated to the crop. Finally, flatter (lower) decoupledpayments have no significant effect on water saving, yet they result in lower economicefficiency because the reduction of the non stochastic part of farmer’s income willeventually lead them to production choices that reduce downside risk.

Οι ιδιαιτερότητες του γεωργικού τομέα και η πολυπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ τωνοικονομικών, βιο-φυσικών και περιβαλλοντικών συνιστωσών της γεωργικής δραστηρι-ότητας, έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας κατηγορίας οικονομικών υποδειγμάτωνπου ονομάζονται βιο-οικονομικά. Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η παρουσίασημιας ολοκληρωμένης προσέγγισης βιο-οικονομικής ανάλυσης σε επίπεδο εκμετάλλευ-σης για αναλύσεις πολιτικής στο γεωργικό τομέα. Η προτεινόμενη προσέγγιση στηρίζε-ται στη χρήση ενός υποδείγματος Θετικού Μαθηματικού Προγραμματισμού (ΘΜΠ), σεσυνδυασμό με συναρτήσεις απόδοσης-νερού που προκύπτουν από τα αποτελέσματαενός ad hoc βιο-φυσικού υποδείγματος για διαφορετικές εδαφοκλιματικές συνθήκεςκαι ποσότητες νερού άρδευσης. Ειδικότερα, παρουσιάζεται μια νέα μορφή ΘΜΠ πουστηρίζεται στη θεωρία της προσδοκώμενης χρησιμότητας και συνεπώς λαμβάνεταιρητά υπόψη ο οικονομικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει ο παραγωγός εξαιτίας των δια-κυμάνσεων των αποδόσεων και των τιμών των προϊόντων. Η προτεινόμενη βιο-οικο-νομική μέθοδος εφαρμόστηκε στην περιοχή της Καρδίτσας σε δείγμα καπνοπαραγωγι-κών εκμεταλλεύσεων, προκειμένου, αφενός να διαπιστωθεί η αξιοπιστία και ηπροβλεπτική ικανότητα του υποδείγματος και αφετέρου να αναλυθεί ο βαθμός της συ-νέργειας/συμπληρωματικότητας, ή αντίθεσης μεταξύ των συνεχών μεταρρυθμίσεωντης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και της Οδηγίας Πλαίσιο για το Νερό (ΟΠΝ) σεσχέση με την εξοικονόμηση νερού άρδευσης σε διάφορα πιθανά σενάρια τιμολόγησηςνερού. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης δείχνουν πως η ΚΑΠ πιθανώς να αποτελέσειτροχοπέδη στους στόχους της ΟΠΝ για ορθολογικότερη διαχείριση των υδάτων, αν ητιμή του νερού άρδευσης περιοριστεί σε επίπεδα μικρότερα των 0.04€/m3. Επίσης, οισυνδεδεμένες ενισχύσεις του βαμβακιού προκαλούν σημαντική στρέβλωση του «σήμα-τος των τιμών» που λαμβάνουν οι παραγωγοί, με αποτέλεσμα να ευνοείται η εξάπλωσητης καλλιέργειας εις βάρος των υπολοίπων αρδευομένων καλλιεργειών. Τέλος, η περι-φερειοποίηση δεν οδηγεί σε εξοικονόμηση νερού άρδευσης, ενώ εμφανίζει μειωμένηοικονομική αποδοτικότητα λόγω της απώλειας ενός σταθερού και βέβαιου εισοδήμα-τος, γεγονός που πιθανώς να οδηγήσει τους παραγωγούς σε καλλιεργητικές επιλογέςπου μειώνουν την έκθεση τους στον οικονομικό κίνδυνο.